اقتصاد24 - ترکمنستان چهارمین دارنده ذخایر گازی دنیاست که اقتصاد بسیار وابسته به صادرات گاز دارد. اما از لحاظ جغرافیایی در فلات پهناور آسیای میانه قرار گرفته و دسترسی به بازارهای مصرف گاز ندارد.
*آخرین وضعیت صادرات گاز ترکمنستان به کشورهای مختلف
در گذشته روسیه عمده گاز این کشور را خریداری و به اروپا منتقل می کرد اما در پی اختلافات دو کشور بر سر موضوع صادرات گاز پس از اتمام قرارداد روسیه با ترکمنستان در سال 2016، این کشور قرارداد خود را با ترکمنستان تمدید نکرده و در سال 2016 صادرات گاز ترکمنستان به روسیه متوقف گردید.
پس از قطع صادرات گاز ترکمنستان به روسیه عمده صادرات گاز این کشور که بخش قابل توجهی از درآمدهای آن را نیز به خود اختصاص می‌دهد صادرات گاز به چین از طریق سه خط لوله خود به این کشور بود.
بخش دیگر درآمدهای این کشور نیز از طریق صادرات گاز به ایران تامین می‌گردید. به همین دلیل ترکمنستان در تلاش بود تا با افزایش صادرات از مسیر ایران و دسترسی به بازارهایی همچون بازار خلیج فارس و عراق و ترکیه از وابستگی اقتصادی خود به صادرات گاز به چین بکاهد.
در طی یکسال و نیم گذشته اما با بالا گرفتن اختلافات مالی با ایران و قطع واردات گاز ایران از ترکمنستان، ترکمنستان مجبور به تغییر مسیر خود و تلاش برای صادرات گاز از مسیرهای دیگر شد.
به همین دلیل، تلاش برای اجرای خط لوله تاپی برای صادرات به پاکستان و هند از مسیر افغانستان را آغاز کرد تا نهایتا با جذب حمایت‌های طرفین از جمله طالبان و جذب سرمایه گذاری عربستان اجرای این خط لوله را کلید بزند. در ادامه نیز با آغاز مذاکرات با طرف روسی نیز احیای مسیر قدیمی صادرات گاز ترکمنستان در دستور کار قرار گرفت.
پنجشنبه 29 نوامبر، قربانقلی بردی محمد اف، رئیس جمهور ترکمنستان و الکسی میلر، رئیس هیئت مدیره شرکت گازپروم روسیه، حول همکاریهای نفت و گازی دیدار کردند.
این دیدار حاوی پیام تمایل روسیه به ادامه خرید گاز ترکمنستان بود. همچنین رئیس جمهور ترکمنستان نیز به همکاریهای تاریخی روسیه و ترکمنستان در حوزهی انرژی و سوخت اشاره کرد.
دو طرف در رابطه با مدرنسازی و متنوعکردن زیرساختها و تجهیزات، افزایش ظرفیت استخراج و فرآوری گاز، توسعهی صنعت گاز و پتروشیمی و تولید محصولات پایین‌دستی متناسب با نیازهای روز تبادل نظر کردند.دیدار چندین باره رئیس جمهور ترکمنستان با رئیس شرکت گازپروم در سال جاری، نشان از سرگیری روابط گازی این دو کشور است.
در 3 اکتبر سال گذشته نیز در دیدار بین پوتین و بردی محمد اف، چارچوبهای کلی بسیاری از همکاریها را در مسائل مختلف مشخص شد و دیدار اخیر بردی محمد اف با میلر، نشان از ارادهی جدی ترکمنستان برای افزایش همکاریها با روسیه در حوزهی گاز میباشد، به طوری که میلر در دیدار پیشین با بردی محمد اف در 9 اکتبر اعلام کرده است که واردات گاز از ترکمنستان را از اول ژانویه 2019، آغاز خواهند کرد.
*معطل ماندن فرصت طلایی تبدیل ایران به هاب گازی منطقه با قطع واردات گاز از ترکمنستان
ایران به دلیل داشتن مرز مشترک با ترکمنستان و همچنین دسترسی ایمن به بازارهای بزرگی همچون پاکستان و ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس بهترین گزینه برای ترکمنستان به منظور متنوع کردن صادراتی است.
در طرف دیگر نیز ایران میتواند به کمک واردات گاز از ترکمنستان و صادرات آن به کشورهای منطقه جایگاه خود را به عنوان هاب گازی منطقه تثبیت کند.
در حالی این فرصت طلایی کشور در طی یک سال گذشته با قطع واردات گاز از این کشور معطل مانده و در حال از دست رفتن است که ترکمنستان به دلیل وابستگی بالای درآمدهای خود به صادرات گاز به دنبال یافتن جایگزین برای ایران و توسعه بازارهای دیگر خود از جمله پاکستان و هند است.
نباید از این نکته غافل شد که با صادرات گاز ترکمنستان به کشورهایی همچون هند و پاکستان عملا بازارهای ایران در این کشورها نیز با مشکل مواجه خواهد شد و عملا صادرات گاز ایران به این کشورها نیز احتمال کمتری خواهد یافت.
بنابراین در حال حاضر ایران میتواند با پیگیری مستمر و مذاکرات دوجانبه با طرف ترکمن ضمن حل مشکل مالی با این کشور واردات خود را از این کشور از سر گرفته و با کمک گاز این کشور بازارهایی خود را در منطقه توسعه دهد. هدفی که با برنامهریزی جدی و ارائه پیشنهادهای مناسب به مسئولین ترکمن دور از دسترس نخواهد بود.
منبع: فارس