تأثیر طلای 2 هزار دلاری بر بازار ایران

اقتصاد۲۴ - با ورود به سال ۲۰۲۰ میلادی شیوع هولناک‌ترین بیماری قرن که در مدت کوتاهی تمام مرز‌های دنیا را درنوردید، تغییرات شدیدی دربازار‌های مختلف ایجاد کرد. در گام نخست بازار‌های مالی اکثر کشور‌های دنیا قرمز پوش شد، ارز‌های عمده نیز با افت ارزش روبه‌رو شد.

 

اما دراین میان طلای جهانی مانند همیشه به عنوان امن‌ترین محل سرمایه‌گذاری خودنمایی کرد و سرمایه‌گذاران به سمت این بازار هجوم آوردند؛ بنابراین با وجود نوسانات و عقب‌نشینی‌های مقطعی که انتشار برخی از اخبار امیدوارکننده برای یافتن واکسن یا بهبود شرایط اقتصادی کشور‌ها به‌دنبال داشت، قیمت فلز زرد روند صعودی چشمگیری را در ایام کرونایی جهان تجربه کرده است.

بدین ترتیب هر اونس طلای جهانی از ابتدای سال‌جاری میلادی تاکنون در مقایسه با سال‌های قبل بیشترین میزان رشد را با ۳۶ درصد داشته است. پیش از این در سال ۲۰۷۷ میلادی رشد ۳۰.۹ درصدی بهای جهانی طلا، رکورددار افزایش قیمتی بود. در سال ۲۰۱۰ نیز فلز زرد رشد ۲۹.۵ درصدی را تجربه کرده بود. همچنین در سال‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۰۶ میلادی نیز قیمت جهانی طلا به ترتیب رشد ۲۳.۴ و ۲۳ درصدی را در کارنامه خود ثبت کرده است. درحالی که از سال ۲۰۰۵ تاکنون میانگین رشد قیمتی سالانه طلا ۱۱ درصد بوده است، تمام رشد‌های غیرمتعارف طلا در بازار‌های جهانی به‌دلیل تغییر شرایط اقتصادی یک منطقه یا کل جهان رخ داده است. یک بار بحران رکود اقتصاد جهانی و بار دیگر بحران بدهی باعث رشد فلز زرد شده است.

---

بیشتر بخوانید: قیمت طلا در ایران حباب دارد؟

 

اما این بارچندین عامل دست به دست هم داده‌اند تا بالاترین رکورد تاریخی قیمت جهانی طلا ثبت شود. از همه مهمتر شیوع ویروس کووید ۱۹ از دو جنبه چشم‌انداز بازار جهانی طلا را تغییر داده است. از یک سو این بیماری موجب به وجود آمدن یکی از بزرگترین بحران‌های اقتصادی در سطح جهان شده است و از سوی دیگر، ابعاد ناشناخته خود بیماری و تأثیری که در زندگی انسان داشته، گرم شدن بازار طلا را به همراه داشته است. البته درماه‌هایی که از سال ۲۰۲۰ میلادی می‌گذرد، اتفاقات دیگری نیزشرایط را تیره‌تر کرده است؛ دراین میان جنگ تجاری و اقتصادی و حتی سیاسی میان چین و امریکا به‌عنوان دو کشور مؤثر در اقتصاد جهان و همچنین تحولات سیاسی و مناقشات منطقه‌ای در جای جای دنیا در پرواز قیمت جهانی طلا به کانال ۲ هزار دلار مؤثر بوده است.
در حالی که در دسامبر ۲۰۱۹ مصادف با آذر ۱۳۹۸ نخستین نشانه‌های شیوع کرونا در ووهان چین گزارش شد، سرعت پیشروی این بیماری در سطح جهان باعث شد تا در ۲۱ اسفند سال گذشته (۱۱ مارس ۲۰۱۹) سازمان بهداشت جهانی نیز شرایط پاندمی را اعلام کند. برهمین اساس در ابتدای سال‌جاری میلادی که قیمت هر اونس جهانی طلا برابر با هزار و ۵۱۸ دلار بود تا روز گذشته قیمت این فلز ۳۴ درصد (۵۱۷ دلار) افزایش یافته است.

درکنار تغییراتی که به واسطه افزایش قیمت هر اونس طلا در بازار‌های جهانی رقم خورد، بازار طلای ایران نیز به شدت تحت تأثیر این رشد قرار گرفته است. البته هرچند بهای جهانی طلا به‌عنوان یک مؤلفه مهم در تعیین و قیمت‌گذاری طلا و سکه در بازار ایران نقش دارد، اما به‌دلیل دخیل بودن عوامل دیگری که در اقتصاد ایران به وجود آوده است، شاهد رشد چند برابری قیمت‌ها در بازار داخلی ایران نسبت به رشد قیمت طلا هستیم.
همانگونه که اشاره شد از ابتدای سال‌جاری میلادی تا روز گذشته قیمت هر اونس طلا با رشد ۳۴ درصدی همراه شده است. حال اگر میزان تغییر قیمت طلای جهانی را از ابتدای سال ۱۳۹۹ تا روز گذشته محاسبه کنیم شاهد رشد ۳۶ درصدی بهای طلا هستیم. اما در همین مدت هر گرم طلای ۱۸ عیار در بازار ایران افزایش ۸۷.۳ درصدی داشته است که این میزان رشد برای هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید به ۹۰.۳ درصد می‌رسد. درواقع در بازار داخلی ایران علاوه بر رشد بهای جهانی طلا، رشد نرخ ارز نیز بر شتاب روند قیمت‌ها افزوده است.

 

همواره در بازار ایران و در فرمول قیمت‌گذاری طلا، قیمت هر اونس طلای جهانی درکنار نرخ روز دلار امریکا، دو مؤلفه اصلی در تعیین قیمت طلای ۱۸ عیار و سکه است. بدین ترتیب از ابتدای سال‌جاری که قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار بیش از ۵۲۶ هزار تومان و قیمت هر قطعه سکه تمام بهار آزادی بیش از ۵.۴ میلیون تومان رشد داشته است، هر دو بال پرواز طلای داخلی به یک اندازه مؤثر بوده است.
علاوه براین افزایش انتظارات تورمی و نقدینگی پرحجم کشور موجب شده است تا طلا و سکه در بازار ایران نیز رکورد‌های جدیدی را به ثبت برساند.

با این حال رشد شتابان هر اونس طلای جهانی یکی از مهم‌ترین متغیر‌های رشد قیمت‌ها در بازار ایران بوده است. به طوری که بررسی روند حرکتی شاخص هراونس طلا و تطبیق آن با شاخص قیمتی هر گرم طلای ۱۸ عیار و سکه تمام بهار آزادی حکایت از همگرایی این رشد قیمتی است.

درحالی که هر گرم طلای ۱۸ عیار در ۲۴ تیرماه سال‌جاری برای نخستین بار کانال قیمتی یک میلیون تومان را تجربه کرده بود، با کاهش قیمت ارز از اواخر تیرماه دوباره به کانال ۹۰۰ هزار تومان عقب‌نشینی کرد. اما همزمان با ۴ مرداد ماه که هر اونس طلای جهانی وارد کانال هزار و ۹۰۰ دلار رشد، دوباره طلای ۱۸ عیار به کانال قیمتی یک میلیون تومانی بازگشت و روند صعودی خود را پرشتاب‌تر ادامه داد. البته همانگونه که اشاره شد دراین مقطع رشد دوباره نرخ ارز نیز در روند حرکتی شاخص طلا مؤثر بوده است. در روز‌های اخیر نیز با ورود هر اونس طلای به کانال ۲ هزار دلارطلای ۱۸ عیار نیز رشد کرده است. در روز ۱۴ مرداد ماه که هر اونس طلا به بیش از ۲ هزار دلار رسید، هرگرم طلای ۱۸ عیار به یک میلیون و ۷۵ هزار و ۸۰۰ تومان رسید که تداوم روند صعودی هر اونس طلا موجب شد در روز‌های ۱۵ و ۱۶ مرداد ماه طلای ۱۸ عیار به ترتیب به یک میلیون و ۱۱۰ هزار تومان و یک میلیون و ۱۲۸ هزار و ۷۰۰ تومان برسد.

دقیقاً همین روند برای هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح جدید نیز رخ داده است، به گونه‌ای که از ۴ مرداد و همزمان با ورود هر اونس طلا به کانال هزار و ۹۰۰ دلار، روند صعودی سکه تمام که برای چند روزی متوقف شده بود دوباره آغاز شود و در روز ۷ مرداد دوباره کانال قیمتی ۱۱ میلیون تومان را به دست آورد. در روز ۱۴ مرداد ماه نیز که هر اونس طلا به ۲ هزار و ۷ دلار افزایش یافت، سکه تمام رشد بیشتری را تجربه کرده است به طوری که در روز ۱۵ مرداد به ۱۱ میلیون و ۳۴۹ هزار تومان و در روز ۱۶ مرداد به ۱۱ میلیون و ۴۷۶ هزار تومان رسیده است.