اقتصاد۲۴ - مسئولیت فروش سهام عدالت به عهده کارگزاری‌های بانکی و غیربانکی است، اما این کارگزاری‌ها شرکت‌های واسط هستند و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی مسئولیت اصلی را دارد.
آنطور که مدیران کارگزاری‌ها می‌گویند، کارگزار‌ها یک سامانه واسط (oms) دارند، درخواست‌هایی که برای کارگزاری ارسال می‌شود ابتدا به این شرکت‌های واسط فرستاده می‌شود. در مرحله بعدی یک شرکت واسط دیگری به نام صحرا همه این درخواست‌های فروش را از دیگر شرکت‌ها جمع‌آوری می‌کند و ارزش ۳۰ درصد سهام را محاسبه می‌کند و اطلاعات را به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی می‌دهد.
شرکت سپرده‌گذاری هم براساس این اطلاعات کد حساب کارگزاری‌ها در فروش سهام عدالت (EDA) را شارژ می‌کند و کارگزاری می‌تواند فروش را انجام دهند.
در مرحله واریز نیز، شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اطلاعات حساب هر سهامدار را برای کارگزاری ارسال می‌کند که مشخص می‌شود برای هر فرد چند تومان باید واریز شود.
در کل این فرایند و با فراهم شدن ۳۰ درصد دوم سهام عدالت، می‌توان چند سوال اساسی پرتکرار که بسیاری از سهامداران روی آن تاکید دارند را مطرح کرد و مسئولیت پاسخگویی آن بر عهده شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است.
بیشتر بخوانید: اطلاعیه مدیریت بازار بورس درباره سهام عدالت
اول: چرا نمی‌شود کارگزار ناظر را تغییر داد؟
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در روز ۲۱ مرداد ماه به تجارت‌نیوز گفت: سهامداران می‌توانند از هفته آینده کارگزار ناظر خود را عوض کنند و درخواست فروش ۳۰ درصد دوم سهامشان را به کارگزاری مدنظر خود بدهند؛ بنابراین در هفته چهارم مرداد ماه باید امکان تغییر کارگزار ناظر برای سهامداران فراهم می‌شد که این وعده عملی نشد، مسئولیت اجرای این طرخ و پاسخگویی در خصوص آن به عهده شرکت سپرده‌گذاری مرکزی است.
دوم: چرا کارگزاری‌ها ۳۰ درصد دوم را خودسر می‌فروشند؟
برخی از سهامداران مدعی هستند که درخواست فروش ۳۰ درصد دوم را ثبت نکرده‌اند، اما کارگزاری‌ها بدون اجازه سهامدار اقدام به فروش آن کرده‌اند. هر روزه به تعداد این گروه از شاکیان و به تعداد کارگزاری‌هایی که دست به این کار زده‌اند افزوده می‌شود.
یک احتمال در خصوص این اقدام اخیر در فروش سهام عدالت، وجود باگ سیستمی است که شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به عنوان اصلی‌ترین نهاد در روند فروش سهام عدالت مسئولیت‌دار است.
سوم: چرا پول سهام عدالت خرد واریز می‌شود؟
پس از واریز نشدن پول سهام عدالت برای کسانی که درخواست فروش سهامشان را دارند، مسئله واریز خرد و در چندین مرحله بیشترین تعداد شاکیان را دارد.
واکنش سهامداران به واریزی‌های خرد این است: «اگر لازم نداشتیم نمیفروختیم»
یکی از سهامداران در این خصوص نوشته است: «سهام عدالت ما کی واریز میشه بعداز ۸۰ روز طی ۸ مرحله چهارصد هزار واریز شده.. اگه احتیاج نبود هیچ وقت سهام عدالت رو نمیفروختیم»
چهارم: چرا برخی از درخواست‌های فروش سهام عدالت انجام نشده است؟
عده‌ای از سهامداران که جزء اولین گروه فروشندگان سهام عدالت هستند و درخواست خود را در خرداد ماه ثبت کرده‌اند، اما هنوز هیچ پولی برای آن‌ها واریز نشده است.
همچنین برخی دیگر علی‌رغم این که درخواست فروش را ثبت کرده‌اند؛ وقتی برای پیگیری با شماره ۱۵۶۹ تماس می‌گیرند به آن‌ها گفته می‌شود که «کارگزار ناظر برای شما انتخاب نشده است»؛ بنابراین این احتمال وجود دارد که درخواست فروش آن‌ها ثبت نشده باشد، در این خصوص اگر کم‌کاری از سوی کارگزاری یا خطای سیستمی باعث شده باشد که درخواست این افراد ثبت نشود، مسئولیت پیگیری آن به عهده شرکت سپرده‌گذاری است.
پنجم: چرا پول سهام فروخته شده واریز نمی‌شود؟
برخی از کارگزاری‌ها می‌گویند علت واریز نشدن پول سهام برای سهامدارانی که سهامشان فروخته شده، نقص اطلاعات در کد ملی، شماره تلفن و حساب یا برگشت خوردن وجوه به علت مسدود بودن حساب فرد است.
چرا قبل از این که سهامدار درخواست خود را ثبت کند، اطلاعات وی راستی‌آزمایی نمی‌شود؟
ششم: چطور بفهمیم کدام اطلاعات ما نقص دارد؟
سوال بسیاری از سهامداران در واکنش پاسخ کارگزاری‌ها در سوال قبلی این است که چگونه متوجه شویم نقص اطلاعات در کدام بخش است تا آن را اصلاح کنیم.
هفتم: چرا کارگزاری‌ها به سهامداران اعلام نمی‌کنند که علت واریز نشدن پول سهامشان چیست؟
کارگزاری‌ها در این خصوص به سهامداران اطلاع‌رسانی نمی‌کند که علت واریز نشدن پول سهام در نقص اطلاعات است یا کدام بخش را باید اصلاح کنند؟
این موضوع شاید برای کسانی که در شماره تلفن نقص دارند ممکن نباشد، اما کسانی که شماره تلفنشان درست است، اما کد ملی یا شماره حساب مشکل دارند امکان وجود دارد که شرکت سپرده‌گذاری یا کارگزاری به صورت‌های مختلفی از چمله ارسال پیامک اطلاع‌رسانی کنند.
در خصوص یافتن جواب تعدادی از این سوالات وقتی به وزارت اقتصاد، سازمان خصوصی‌سازی، سازمان بورس و کارگزاری‌ها مراجعه شده، پاسخ این بوده که این سوالات از شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و مدیر عامل این شرکت یعنی حسین فهیمی که سخنگو ستاد آزادسازی سهام عدالت نیز هست، پرسیده شود.