اقتصاد۲۴ - به باور کارشناسان توسعه چابهار در سطح ملی به عنوان یک منطقه راهبردی در شرق کشور که امکان تبدیل شدن به نقطه کانونی در ترانزیت بین المللی بدون توسعه منطقه‌ای رخ نخواهد داد و توسعه منطقه‌ای از مسیر توانمندسازی اهالی و بومیان چابهار می‌گذرد.
اهمیت موضوع آنجاست که هر قدر هم که امکانات و زیرساخت‌های صنعتی و تجاری در منطقه آزاد چابهار قوی شود، اما جنبه‌های مردم‌شناختی مورد توجه قرار نگیرد، به واقع ویترینی زیبا ساخته خواهد با پشت‌صحنه‌ای برهم ریخته که آسیب‌های اجتماعی پرشماری را به همراه خواهد داشت.
از این رو سند مسئولیت‌های اجتماعی در منطقه آزاد چابهار با هدف کمک به رشد و توسعه شهر چابهار تدوین شد. کارکرد و اهداف این سند آن است که ترسیم کند تعهدات سازمان منطقه آزاد چابهار به جامعه محلی نه مسئولیت اجتماعی که ماموریت ذاتی این سازمان است.
تعهد به جامعه؛ مسئولیت یا ماموریت؟
آنچه امروز از آن با عنوان مسئولیت اجتماعی در چابهار یاد می‌شود در واقع بخشی از ماموریت منطقه آزاد چابهار است که در ماده یک قانون اداره مناطق آزاد به صراحت مورد اشاره قرار گرفته است. در این ماده قانونی کمک به مناطق همجوار برای آبادانی و توسعه رفاه و اشتغال و محرومیت‌زدایی جزو ماموریت‌های مناطق آزاد است.
اما طی سال‌های متمادی توجه به این موارد و مسائل کاهش پیدا کرده و در نتیجه هم مردم و مسئولان چنین باوری پیدا کرده‌اند که به توسعه مناطق همجوار برای بهبود رفاه و توسعه به نوعی کمک و ایفای مسئولیت‌های اجتماعی است. مهمترین گامی که سازمان منطقه آزاد چابهار در این حوزه برداشته، ایجاد مطالبه در جامعه محلی است که توسعه، آبادانی و رفاه را از منطقه آزاد مطالبه کنند.
تحقق توسعه پایدار از مسیر توسعه جامعه محلی
فراتر از مقوله ماموریت، پرداختن به این بعد از توسعه که توسعه جوامع محلی در همسایگی مناطق آزاد را مورد توجه قرار می‌دهد، در واقع می‌تواند اهداف توسعه پایدار در مناطق آزاد را محقق کند. چنانکه امروزه وضعیت جوامع محلی از منظر آموزش، بهداشت و مواردی از این دست، شاخص مهمی در توسعه‌یافتگی جوامع و کشور‌ها به شمار می‌رود.
شاید کلیدواژه توسعه همین موضوع است؛ چراکه بار‌ها در برنامه‌های ناموفق توسعه این مقوله مورد بررسی قرار گرفته که چرا با وجود فراهم آوردن زیرساخت‌های صنعتی، ایجاد اشتغال و توسعه کارخانه‌های تولیدی بزرگ، اهداف توسعه پایدار محقق نشده است.
بیشتربخوانید: همه اقدامات کرونایی منطقه آزاد چابهار؛ از کمک به واردات تجهیزات بهداشتی تا ایفای مسئولیت اجتماعی در پاکسازی مدارس
سازمان منطقه آزاد چابهار به این مهم باور دارد که در واقع مقوله توسعه یک فرآیند چند وجهی است که توجه به جوامع محلی و توسعه در همه ابعاد آن بخش بسیار مهمی محسوب می‌شود.
اقدامات ماندگار به جای آشتی کوتاه‌مدت
سازمان منطقه آزاد در تعامل با اهالی منطقه تنها آشتی کوتاه‌مدت یا دوره‌یی نبود و تعامل با مردم چابهار در جهتی هدایت شد که نه تنها منافع حضور و فعالیت سازمان منطقه آزاد در سفره مردم منطقه دیده شود که اهالی منطقه این احساس را پیدا کنند که اثرات تعامل با سازمان منطقه آزاد تا سال‌ها ماندگار خواهد شد. اگر هدف تعامل کوتاه‌مدت بود، با کمک به چند مدرسه و یا مرکز درمانی می‌شد این تعامل را برقرار کرد، اما سازمان منطقه آزاد با توجه به ماموریت‌هایش که توسعه پایدار جامعه محلی است، در مسیری حرکت کرد که منشاء اثرات ماندگار و ارزشمند برای اهالی چابهار شود.
اولویت اول: آموزش
اکنون منطقه آزاد چابهار در شرایطی قرار دارد که صنایع موجود در منطقه در مسیر توسعه قرار دارند و صنایع جدیدی نیز هر روز وارد منطقه شده و فعالیت خود را آغاز می‌کنند. این صنایع و خدمات نیاز به نیروی آموزش دیده و ماهر دارند و در صورت وجود نیرو‌های کار ماهر، می‌توانند نیروی کار مورد نیاز خود را از اهالی منطقه تامین کنند.
آموزش از یک سو منجر به تربیت نیروی انسانی ماهر می‌شود و از سوی دیگر توسعه دانش منجر به همگام شدن جامعه محلی با سرعت توسعه خدمات و صنایع جدید در جامعه می‌شود؛ بنابراین آموزش به عنوان گام نخست و بسترساز توسعه پایدار در اولویت قرار گرفت و هدف‌گذاری شد تا با تربیت نیروی ماهر و توانمند، این پیام مهم به صنایع و سرمایه‌گذاران در منطقه آزاد چابهار برسد که می‌توانند نیروی ماهر مورد نیاز خود را از اهالی منطقه و جامعه محلی تامین کنند.
دبیرستان دانا و توانا
مدرسه دانا و توانا یک اقدام اورژانسی در حوزه آموزش در چابهار بود که برای استعداد‌های موجود کاری کرده باشد و پس از این مدرسه، سازمان منطقه آزاد چابهار به دنبال اجرای برنامه بلندمدت خود در حوزه آموزش باشد. اما همین مدرسه شبانه‌روزی منشاء اثرات ارزشمندی در چابهار شده و زمینه رشد استعداد‌های پرتعدادی را فراهم کرده است.
دبیرستان شبانه‌روزی دانا و توانا با تجهیز به امکانات و زیرساخت‌های مطلوب آموزشی و همچنین بهره گرفتن از مدرسان توانمند و کاربلد، هر ساله دانش‌آموزان زیادی را جذب می‌کند و به نوعی راه خود را پیدا کرده است. سازمان منطقه آزاد چابهار نیز هر ساله کمک هزینه‌ای را برای تامین مخارج مدرسه اختصاص می‌دهد که خللی به روند رشد و تحصیل دانش‌آموزان وارد نشود.
اولویت دوم: بهداشت
بهداشت و سلامت به عنوان دومین مقوله و پیش‌شرط توسعه پایدار در دستور کار قرار گرفت. نکته بسیار مهمی هم که در این مقوله وجود دارد این است که نیروی کار ماهر و آموزش دیده باید به لحاظ جسمی از سلامت کامل برخوردار بوده و همچنین در جامعه و خانواده‌ای زندگی کند که دغدغه سلامت و بهداشت و سلامت نداشته باشد؛ بنابراین بهداشت به عنوان پارامتر مهم و دوم توسعه بعد از آموزش مورد توجه قرار گرفت و برای آن برنامه‌ریزی شد.
ساخت بیمارستان ۵۴۰ تختخوابی
سازمان منطقه آزاد چابهار همزمان با تجهیز بیمارستان امام علی (ع) چابهار، طرح ساخت یک بیمارستان ۵۴۰ تختخوابی به عنوان مطالبه مردم چابهار مطرح کرد. وزرات بهداشت و درمان برای ساخت بیمارستان اعلام آمادگی کرد مشروط بر اینکه برای زمین بیمارستان هزینه‌ای ندهد. سازمان منطقه آزاد چابهار نیز مصوبه اختصاص یک زمین ۲۰هکتاری به وزارت بهداشت و درمان برای ساخت بیمارستان ۵۴۰تختخوابی را از دولت گرفت.
در نهایت یک قطعه زمین ۲۰هکتاری با موقعیت مکانی عالی که قابلیت استفاده در طرح‌های تجاری و توریستی را نیز دارا بود، برای ساخت بیمارستان ۵۴۰ تختخوابی چابهار به وزارت بهداشت و درمان واگذار شد.
مراحل ساخت این بیمارستان در حال حاضر آغاز شده و با همه فراز و فرودها، روال ساخت خود را طی می‌کند.
اولویت سوم: توانمندسازی
محور سوم که برای بهبود شرایط جامعه محلی در نظر گرفته شد، توانمندسازی بود؛ هدف از مقوله توانمندسازی یک رویه دوسویه است. از یک جهت سعی دارد که نیروی انسانی ماهر و با توانایی و قابلیت تربیت کرده و به بازار کار بزرگ و باز ظرفیت منطقه آزاد چابهار معرفی کند و جهت دیگر افراد ماهر و حتی شاغل را کمک کند در زمینه فعالیت خود پیشرفت کرده و توانمند شوند.
جشنواره مد و لباس با تم مکران
برگزاری جشنواره مد و لباس فجر با تم مکران در چابهار از اقدامات بسیار مهم اثرگذاری بود که به منظور توانمندسازی جامعه تولیدکنندگان محصولات سوزن‌دوزی صورت گرفت. این جشنواره که با حمایت مالی سازمان منطقه آزاد چابهار برگزار شد، دو مزیت مهم برای برای سوزن‌دوزی بلوچ به همراه داشت. از یک سو محصولات سوزن‌دوزی در ابعادی گسترده معرفی و شناسایی شد و از سوی دیگر با حضور صاحبان برند‌های مد و لباس و طراحان بزرگ، افق‌های جدیدی برای ایجاد تنوع در محصول به روی تولیدکنندگان چابهاری گشوده شد.
برگزاری این رویداد سبب شکل گرفتن ارتباطات گسترده‌ای میان تولیدکنندگان محلی با صاحبان برند‌ها و طراحان پوشاک شد که این ارتباط‌ها کماکان پابرجا بوده و منجر به ایجاد ارزش افزوده و بهبود روند درآمدزایی صنعت سوزن‌دوزی شده است.
سند مسئولیت اجتماعی
نظر به اینکه سه حوزه آموزش، بهداشت و توانمندسازی به عنوان محور‌ها و ستون‌های توسعه مورد توجه قرار گرفت، سازمان منطقه آزاد چابهار توافقی را با موسسه مطالعات اجتماعی دانشگاه تهران صورت داد که یک مطالعه و ارزیابی جامع در چابهار انجام بشود که گلوگاه‌های اساسی و راهبردی برای تحقق برنامه‌های مورد اشاره در سه محور یاد شده شناسایی شده و فهرست پروژه‌های لازم‌الاجرا استخراج شود.
این مطالعات و برنامه‌ریزی‌ها در نهایت منجر به تدوین و تنظیم سند مسئولیت اجتماعی سازمان منطقه آزاد چابهار شد که به صورت علمی، آکادمیک و نظام‌مند شد. این سند، مسیر و نقشه راه تعهدات و مسئولیت‌های اجتماعی سازمان منطقه آزاد چابهار را مکتوب و عینی ساخت.