اقتصاد۲۴ - طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها دولت باید از زمان شروع این قانون در سال ۱۳۸۹، طی حدود پنج سال قیمت سوخت را به نحوی اصلاح می‌کرد که کمتر از ۹۰ درصد قیمت فوب خلیج فارس نباشد، اما به هر صورت از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها این روند اصلاح قیمت منظم انجام نشد و بعد افزایش در ابتدای اجرا یکبار دیگر در سال ۱۳۹۳ رشد کرد و دیگر تغییری نداشت تا اینکه در اواخر آبان سال گذشته به فاصله چند ساله قیمت بنزین افزایش پیدا کرد؛ به طوری که بنزین سهمیه ای از ۱۰۰۰ تومان در هر لیتر به ۱۵۰۰ و قیمت آزاد آن به ۳۰۰۰ تومان رسید.
دولت تصمیم گرفت مابه‌التفاوت ایجاد شده از افزایش قیمت بنزین را به صورت نقدی بین خانوارها تقسیم کند؛ از این‌رو از جمعیت ۷۸ میلیون نفری حدود ۶۰ میلیون نفر (۱۹میلیون خانوار) را به عنوان خانوار هدف قرار داده و ۱۸ میلیون نفر دیگر که گفته می‌شد سه دهک بالای درآمدی هستند را از پرداخت یارانه بنزین کنار گذاشت. البته همچنان این نقد وجود داشت که از بین ۶۰ میلیون نفر دیگر هم تعداد زیادی می توانند نیازی به این کمک نداشته باشند .
به هر صورت از آبان‌ماه پرداخت یارانه بنزینی در دستور کار قرار گرفت و تا شب گذشته (۱۰ شهریور) ۱۰ مرحله پرداخت در قالب کمک‌های معیشتی انجام شده است. با توجه به اعلام قبلی دولت مبنی بر اینکه در ماه به طور متوسط ۲۵۰۰ میلیارد تومان بابت کمک معیشتی پرداخت انجام می‌شود می‌توان گفت در این چند مرحله نزدیک به ۲۵ هزار میلیارد تومان از درآمدهای بنزین به صورت نقدی به حساب خانوارها پرداخت شده است.
بیشتر بخوانید: نوبخت: تغییرات یارانه‌ای در راه است
البته دریافتی خانوارها از این مبلغ متفاوت است که برای خانواده‌های یک نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار، سه نفره ۱۳۸ هزار، چهار نفره ۱۷۲ هزار و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان است.
از این رو، دریافتی مشمولان از کمک بنزینی از ابتدا تا کنون برای خانوار یک نفره ۵۵۰ هزار تومان، دو نفره یک میلیون و ۳۰ هزار تومان، سه نفره یک میلیون و ۳۸۰ هزار تومان، چهار نفره یک میلیون و ۷۲۰ هزار تومان و پنج نفره دو میلیون و ۵۰ هزار تومان بوده است که هر یک از این خانوارها یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی به ازای هر نفر را هم در هر ماه دریافت می کنند.
افزایش قیمت بنزین در اواخر سال گذشته شروعی برای اصلاح پرداخت یارانه‌های پنهان نیز محسوب می شود؛ این در حالی است که آمارها از این حکایت داشت که دولت در سال بیش از ۹۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان پرداخت می‌کند که حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان آن مربوط به حوزه انرژی، نفت و مشتقات آن بود که البته ۲۵۰ هزار میلیارد تومان از این رقم به بنزین تعلق داشت.
بعد از افزایش قیمت بنزین دولت معتقد بود با توجه به صرفه جویی‌های انجام شده می‌تواند مازاد را صادر کند که خود نوعی درآمدزایی برای کشور محسوب می‌شود. این در حالی است که اخیرا گمرک ایران اعلام کرد طی پنج ماه ابتدایی امسال ایران حدود یک میلیارد دلار صادرات بنزین داشته است.
در مجموع با وجود اینکه اصلاح قیمت سوخت به نوعی در مسیر اصلاح یارانه‌های پنهان است اما باز هم یارانه‌های نقدی پابرجاست و یارانه بنزین بعد از حذف از کانال یارانه نقدی در حال پرداخت است، به عبارتی نه تنها با وجود نقدهایی که به پرداخت یارانه ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی وجود داشت اصلاحی صورت نگرفت بلکه یارانه بنزین نیز به صورت نقد پرداخت شده و اکنون در کنار هزینه ۴۲ هزار میلیاردی یارانه نقدی دولت در سال بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان به صورت نقد یارانه توزیع می‌کند.