اقتصاد۲۴ - بیش از یک دهه است که بازنشستگان تامین اجتماعی دغدغه متناسب‌سازی حقوق دارند تا شاید از این رهگذر میزان دریافتی و شرایط زندگی آن‌ها بهبود یابد. این موضوع با فراز و نشیب‌هایی همراه بود تا اینکه بالاخره هفته اول شهریور ماه، شریعتمداری وزیرتعاون، کارو رفاه اجتماعی از اجرای متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی و افزایش حدود ۹۰ درصدی دریافتی آن‌ها خبر داد.
او گفته بود ۳.۵ میلیون نفر از بازنشستگان تامین اجتماعی مشمول متناسب‌سازی حقوق شده‌اند که در مردادماه با اعتبار ۳۲ هزار میلیارد تومانی این متناسب‌سازی انجام شد؛ البته نیمی از این اعتبار در سال جاری هزینه خواهد شد.
انتشار این خبر با واکنش‌های گسترده‌ای همراه بود. برخی می‌گفتند که مستمری‌شان تنها ۱۲ درصد افزایش داشته و برخی نیز از عدم محاسبه دقیق سنوات بیمه خود گلایه داشتند. بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور نیز از عدم اجرای دقیق متناسب‌سازی حقوق درباره این گروه از بازنشستگان گله‌مند بودند. وجود ابهام در موضوع متناسب سازی نیز یکی دیگر از موارد طرح شده بود. برای پیگیری ماجرا با علیرضا حیدری نائب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت‌وگو کردیم.
جزئیات افزایش ۹۰ درصدی حقوق بازنشستگان
علیرضا حیدری، نائب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری درباره متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی می‌گوید: متناسب‌سازی حقوق بر اساس دو شاخص رخ داده است. یکی میزان مشارکت بیمه شده‌ها در خصوص سنوات پرداخت حق بیمه و دوم مشارکت بیمه شده در میزان مبلغ پرداخت حق بیمه طی دوران بیمه‌پردازی. این دو شاخص اصلی برای اجرای عدالت بیمه‌ای درخصوص پرداخت مستمری این گروه از بازنشستگان بودند.
بیشتر بخوانید: جداول همسان‌سازی حقوق بازنشستگان ابلاغ شد/ افزایش 24 تا 40 درصدی حقوق
وی با بیان اینکه همسان‌سازی حقوق موضوع عدالت اجتماعی را مطرح می‌کند، می‌افزاید: متناسب‌سازی بیشتر به عدالت بیمه‌ای نزدیک بوده و موضوع تناسب حقوق براساس شاخص‌های پیش‌تر گفته شده را مطرح می‌کند.
نائب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری درباره افزایش ۹۰ درصدی مستمری بگیران بعد از متناسب‌سازی حقوق عنوان می‌کند: افزایش ۹۰ درصدی حقوق رخ نداده است بلکه دو اتفاق همزمان افتاد که باعث افزایش حقوق بازنشستگان شد، هر دو این اتفافات را با یکدیگر جمع کرده و می‌گویند افزایش ۹۰ درصدی در متناسب‌سازی حقوق رخ داده است.
وی افزود: یک اتفاق بر اثر افزایش سنواتی مستمری در قالب ماده ۱۱۱ و ماده ۹۶ قانون تامین اجتماعی رخ داد که چه متناسب‌سازی انجام می‌شد چه نه این افزایش درباره حقوق بازنشستگان اعمال می‌شد. این افزایش همان ۲۶ درصدی بود که به کف حقوق حداقل‌بگیران اضافه شد و بر اساس مصوبه شورای عالی کار در سال گذشته رخ داد. مورد دیگر هم مصوبه هیات وزیران در خصوص افزایش مستمری موضوع ماده ۹۶ تامین اجتماعی بود که مرتبط با بازنشستگانی بود که مستمری آن‌ها بالاتر از حداقل حقوق بود که در هر صورت اجرایی می‌شد و ارتباطی با متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی ندارد.
این فعال حوزه کارگری ادامه می‌دهد: مازاد بر این این موارد اتفاقاتی که رخ داده است مفهوم متناسب‌سازی دارد. به عبارت دیگر با توجه به اینکه افزایش پرداخت‌ها مازاد بر بودجه سال ۱۳۹۹ سازمان تامین اجتماعی در حوزه تعهدات بلند مدت حدود ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بود که از این مبلغ ۳۳۰۰ میلیارد تومان آن ارتباطی با متناسب‌سازی حقوق نداشت و افزایش حق بن و مسکن بازنشسته‌ها بود که هیات امنای تامین اجتماعی پرداخت آن را مصوب کرد؛ بنابراین بودجه‌ای که مختص متناسب‌سازی در نظر گرفته شده بود حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان است که این عدد در حوزه تعهدات بلندمدت سازمان به دریافتی بازنشستگان تامین اجتماعی اضافه شده است.
حیدری خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه در بودجه ۱۳۹۹ عددی در حدود ۱۱۵ هزار میلیارد تومان تعهدات بلند مدت در حوزه مستمری‌ها در نظر گرفته شده است می‌توان گفت در نهایت حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد به طور متوسط به مستمری بازنشستگان بعد از متناسب‌سازی حقوق افزوده خواهد شد. اما تناسب آن در توزیع، برخی از بازنشستگان را بیشتر و برخی را کمتر منتفع خواهد کرد. طبیعتا این افزایش‌ها یکسان نخواهد بود که علت آن همان شاخص‌هایی است که قبلا گفته شده است.
وی با تاکید براینکه افزایش ۹۰ درصدی حقوق بعد از متناسب‌سازی رخ نداده است، توضیح می‌دهد: برای چنین افرایشی نیاز به ۸۰ هزار میلیارد تومان بودجه در حوزه متناسب‌سازی داریم که چنین مبلغی موجود نیست.
متناسب‌سازی مشاغل سخت
این فعال حوزه کارگری درباره متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان مشمول قانون مشاغل سخت و زیان‌آور می‌گوید: برای این گروه نیز افزایش حقوق و متناسب‌سازی در نظر گرفته شده است. افرادی که از این قانون استفاده کرده‌اند به طور طبیعی سنوات پرداخت حق بیمه نسبت به سنوات گذشته داشته‌اند که مدت آن متفاوت است. حرف اصلی آن است که به میزان مشارکت افراد درخصوص سنوات پرداخت حق بیمه، درصدی از حق بیمه اضافی که از کارفرمای این گروه گرفته شده است را تبدیل به سابقه کرده و به سنوات حق بیمه این افراد اضافه کنند.
بیشتر بخوانید: حقوق چه کسانی افزایش یافته است؟
حیدری تاکید می‌کند: بازنشستگان مشاغل سخت و زیان‌آور مساله دیگری نیز دارند مبنی بر اینکه بر اساس رای هیات امنای دیوان عدالت اداری سوابق مشمولان کار سخت و زیان‌آور سوابق تشویقی و ترغیبی نیست بلکه سوابق استحقاقی است. یعنی اگر سازمان تامین اجتماعی این افراد را چند سال زودتر از موعد بازنشسته کرده، اما حقوق کامل به آن‌ها پرداخت می‌کند به این دلیل بوده که به میزان یک دوره کاری کامل از آن‌ها حق بیمه دریافت شده است؛ لذا به اعتقاد بازنشستگان مشمول قانون مشاغل سخت و زیان آور آنچه به مستمری آن‌ها اضافه شده سابقه واقعی آنهاست و نه تشویقی و متناسب‌سازی حقوق نیز باید براساس این موضوع لحاظ شود.
وی تصریح می‌کند: درباره موضوع متناسب‌سازی حقوق بودجه‌ای وجود داشته است و این اقدام براساس میزان منابع انجام گرفته است و همچنان متناسب‌سازی واقعی به طور کامل اجرا نشده است، زیرا منابعی که به این موضوع تخصیص دادند محدود بوده است.
این فعال حوزه کارگری با بیان اینکه حدود یک دهه بود که مستمری‌بگیران تامین اجتماعی منتظر این اتفاق بودند که بالاخره انجام شد، اضافه می‌کند: این اتفاق قابل دفاع بوده و جای تشکر از مسئولان مربوطه را دارد، اما ایراداتی در اجرا وجود دارد که به تدریج قابل رفع است.