اقتصاد۲۴ - مدتی است نوسانات بازار ارز، ارزش ریال در برابر دلار آمریکا را به پایین‌ترین سطح کشانده است. کاهش ارزش پول ملی خطری بزرگ برای اقتصاد است، خطری که رهبر انقلاب نیز در دیدار اعضای هیات دولت آن را به دولتمردان گوشزد کردند و برای افزایش ارزش پول ملی خواستار به کارگیری راهکاری کوتاه مدت و میان مدت شدند.
ارزش پول ملی مانند هر کالای دیگری بستگی به عرضه و تقاضا دارد؛ اگر قدرت خرید ریال در یک دوره زمانی مشخص ثابت بماند، می‌توان گفت که ارزش پول ملی ثابت مانده است و چنانچه قدرت خرید ریال کاهش یابد به مفهوم کاهش ارزش پول ملی یعنی ریال است.
با توجه به کاهش تدریجی قدرت خرید مردم در سال‌های اخیر، نمی‌توان با قطعیت از توقف روند کاهش ارزش ریال اطمینان داشت، هرچند رئیس کل بانک مرکزی بر این باور است که در حفظ ارزش پول ملی کوتاهی نشده و بحث معیشت دغدغه مسئولان و دست‌اندرکاران اقتصادی کشور است.
عوامل افت ارزش پول ملی چیست؟
در همین رابطه مسعود دانشمند، دبیرکل خانه اقتصاد در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: هرچند به اعتقاد دولتمردان اتفاقات سیاسی و تحریم‌ها در کاهش ارزش پول ملی دخالت مستقیم داشته، اما باید پذیرفت که تحریم نمی‌تواند به این سرعت و با این شدت کاهش ارزش پول ملی را رقم بزند.
به گفته این فعال اقتصادی، افت ارزش ریال طی سال‌های اخیر، بی‌تدبیری و سوء مدیریت در اقتصاد کلان کشور را بازگو می‌کند. در حالی که بانک مرکزی خود را در این موضوع سهیم نمی‌داند، اما قاعده این بازی چیز دیگری را بیان دارد.
دانشمند ادامه داد: دولت این روز‌ها از گشایش اقتصادی صحبت می‌کند و سنگ مردم را به سینه می‌زند درحالی که گشایش اقتصادی به این معنا است که از این تنگنای اقتصادی خارج شویم و اقتصاد را روی ریل خود بگذاریم که شروع به رشد و توسعه کند نه اینکه با طرح ایده‌ها و نظرات مختلف، شوک جدیدی وارد و کاهش ارزش ریال کشور را رقم بزنند.
دانشمند با اشاره به اینکه برای اجرایی شدن این نوع طرح‌ها (گشایش اقتصادی) کار‌های بسیاری باید از سوی دولت و مدیران پولی کشور صورت بگیرد، بهبود نظام بانکی، بهبود نظام صادرات و واردات و بهبود نظام تولید را از جمله این موارد دانست که می‌تواند در حفظ ارزش پول و همچنین رونق اقتصاد موثر واقع شود.
عضو اتاق بازرگانی ایران یادآور شد: با این گزینه‌های مطرح شده در راستای توسعه اقتصاد، می‌توانند توزیع و صادرات را چه در داخل و چه در بازار‌های جهانی رقابتی کنند و تولیدات در عرصه جهانی حضور داشته باشد.
این فعال اقتصادی افزود: به غیر از بهبود‌ها در سه نظام اصلی اقتصاد، باید برآوردی نیز از حجم واقعی نقدینگی داشته باشند یعنی حجم پولی که در کشور وجود دارد چقدر است و اینکه نرخ سود بانکی و میزان تولید ناخالص ملی به طور کارشناسی شده مورد بررسی قرار گیرد تا در این بین دست اندازی‌هایی که موجب کاهش ارزش پول ملی شده کشف و رفع شود.
بیشتر بخوانید: تحولات نظام ارزی راهگشای اقتصاد نیست/ دولت به تعهدات گشایش اقتصادی خود عمل می‌کند؟
وی تصریح کرد: حالا که هیچ یک از این معیار‌ها وجود ندارد چطور بحث گشایش اقتصادی مطرح می‌شود؟ برای این پای فروش نفت را به میان کشانند تا مردم به خاطر غنی بودن کشور از این محصول، به این وعده‌ها اعتماد کنند.
دانشمند، حفظ ارزش پول ملی را با حفظ ثبات اقتصادی یکسان دانست و گفت: زمانی که در نرخ سود سپرده بین بانک‌ها رقابت باشد یا اینکه مردم بدون هیچ اطلاع و شفاف سازی در تالار بورس در حرکت باشند و یا در صرافی‌ها به دنبال جابجایی درون سازمانی شده دلار هستند چطور از حفظ ارزش پول صحبت می‌کنند و افت ارزش ریال را به گردن تحریم و یا دلال می‌اندازند.
این فعال اقتصادی در بخش خصوصی یادآور شد: ارزش پول ملی را مردم بهتر از مدیران این بخش می‌دانند چرا که به مراتب آسیب این کاهش را در زندگی روزمره خود بیشتر احساس می‌کنند.
گشایش اقتصاد در فضای بی ارزشی پول ملی!
این عضو اتاق بازرگانی درباره برنامه‌های دولت برای طرح گشایش اقتصادی مانند فروش نفت به مردم اظهار کرد: فروش نفت به مردم که شوخی است؛ اینکه از فروش نفت به مردم صحبت کردند یا دارند شوخی می‌کنند یا نشان می‌دهد با بازار نفت آشنا نیستند. مردم ۲۰ هزار بشکه نفت را کجا نگه دارند؟ به چه کسی بفروشند؟ اصلا با این مقدار نفت پالایشگاه‌ها و خریداران نفت، حرفی با آن‌ها ندارند.
دانشمند در ادامه تاکید کرد: برای اجرایی شدن این اقدام (گشایش اقتصادی) باید یک اتفاق دیگری رخ دهد یعنی یک سبدی به وجود آید که عده‌ای بروند و پول بگذارند؛ یک سازمانی مثل شرکت نفت درست کنند مثلا شرکت نفت ۲ که از دولت در حد یک میلیون بشکه بخرند و در بازار بفروشند. بعد مردم هر کدام یک ورقه بگیرند و هر شخص به نوبه خود مبلغی پرداخت کند و همه یکجا جمع شود، در غیر این صورت شدنی نیست.
این فعال اقتصادی در بخش خصوصی در پایان تاکید کرد: امروز اقتصاد کشور به‌هم خورده است، در عین حال دولت به مردم اطمینان می‌دهد که از ناحیه افزایش نرخ ارز درآمدی نداشته است، هرچند گرانی ناشی از نوسان قیمت ارز، افت ارزش ریال را به همراه داشته است؛ این‌ها بیانگر این موضوع است که تولید و تجارت جایگاهی در توسعه اقتصاد ندارد و تقویت ارزش پول ملی درحد شعار باقی مانده است.