تحولات نظام ارزی راهگشای اقتصاد نیست/ دولت به تعهدات گشایش اقتصادی خود عمل می‌کند؟

اقتصاد۲۴ - کارشناسان اقتصادی بر این باورند که شاید بعد از جهش‌های اخیر، قیمت ارز اندکی سیر نزولی بگیرد، اما تا زمانی که اصلاحات جدی در اقتصاد کشور صورت نگیرد و اشکالاتی مانند تورم بالا، بهره بالا، چند نرخی بودن ارز، قیمت‌های دستوری و مصنوعی و نرخ بالای بیکاری برطرف نشود، مسیر کاهش ارزش ریال و صعود نرخ ارز همچنان ادامه خواهد یافت.

با هدف جامعیت بخشی به رونق تولید در ابعاد کلان، محور‌هایی همچون نظام ارزی، نظام مالیاتی، نظام بیمه‌ای، نظام تجاری، محیط کسب‌وکار و فناوری مورد تاکید است؛ چراکه به باور کارشناسان برای تحقق اهداف توسعه تولید، اصلاح ساختار اقتصادی ضروری است.

در حالی رکود تورمی حاکم بر اقتصاد رونق تولید و توسعه اقتصادی را هدف قرار داده که متولیان اقتصادی هنوز متغیرها‌ی کلان اقتصادی در راستای رفع چالش‌ها و موانع پیش روی رونق تولید را در اولویت قرار نداده اند و با توجه به تبیین چند باره گزارش‌هایی مبنی بر وجود همین چالش‌ها، دستورالعمل خاصی ارائه نشده است.

همین هرج و مرج‌ها هدف توسعه را از اقتصاد گرفته و همواره با تکان‌های متغیر‌ها، نظام اقتصاد را متزلزل‌تر کرده است. نرخ ارز یکی از متغیر‌های اصلی اقتصاد است که از کانال‌های مختلف بر سایر متغیر‌های کلان اقتصادی تأثیر می‌گذارد.

مسئله این است که تکان یکسان‌سازی ارز بر اقتصاد ایران چه تأثیراتی بر تورم، تولید و بیکاری داشته و آیا این موارد تأثیرگذار یا دائمی است و نیز اینکه چند درصد از تغییرات این متغیر‌ها به تکان نرخ ارز مرتبط است.

با وجود افزایش‌های افسارگسیخته و حیرت‌انگیزی که نرخ دلار در طی سال گذشته تجربه کرده است اما هنوز این سیاست از سوی دولت به سمت اقتصاد هدایت و حمایت می‌شود تا جایی که گرانی دلار همچنان در اولویت برنامه‌ها قرار دارد.

اقتصاد در برابر شوک قیمت ارزی

کامران ندری، تحلیلگر مسائل اقتصادی، آینده نرخ ارز را با توجه به شرایط فعلی اقتصاد در گفتگو با اقتصاد ۲۴ چنین تشریح کرد: شاید در حال حاضر چند هفته اخیر، نرخ ارز تثبیت شده، اما تأثیر تحولات ارزی چند ماه گذشته بر اقتصاد کاملا مشهود است و بازار برای ورود شوک‌های جدید توان زیادی را ندارد.

ندری ادامه داد: کاهش قدرت خرید مردم و ارزش پول ملی دو مولفه اصلی در متزلزل شدن ادامه حرکت صعودی قیمت‌ها در نظام بازار ارزی بشمار می‌آید، اما هنوز این تب فروکش نکرده است.

بیشتر بخوانید: تاثیر فروش اوراق سلف نفتی بر اقتصاد چیست؟

این کارشناس اقتصای افزود: در حال حاضر دولت با کسری بودجه مواجه است و یکی از روش‌های تأمین کسری بودجه، فروش اوراق است؛ اگر این اوراق با درآمد‌های نفتی پشتیبانی شود خوب است، زیرا مردم می‌دانند پشت تعهدات دولت یک درآمد واقعی است. اما باید این نکته در نظر گرفته شود که باید تضامین لازم برای عرضه اوراق به مردم وجود داشته باشد.

ندری با بیان این مطلب که ارز به عنوان پشتوانه نظام مالی کشور یکی از تضمین‌های فروش اوراق است، ادامه داد: فروش نفت به مردم توسط دولت مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند؛ بالاخره اوراقی است که توسط دولت در بازار عرضه می‌شود و احتمالا یک نرخی در بازار بر آن‌ها گذاشته می‌شود و آن‌هایی که تصور می‌کنند این سرمایه گذاری برایشان سودمند است ممکن است تمایل به خرید این اوراق پیدا کنند حتی ممکن است بالاتر از قیمت بخرند.

این کارشناس پولی و بانکی تصریح کرد: این بازار بستگی به پیش بینی شخص خریدار از آینده دارد؛ اگر پیش بینی کند قیمت ارز و یا قیمت نفت بالا می‌رود این اوراق را خریداری می‌کند.

عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی ادامه داد: نام این اوراق نفتی در واقع نوعی ایجاد انگیزه برای مردم است بر این اساس که بر روی نفت سرمایه گذاری می‌کنند که اگر دولت با قیمت نامناسب عرضه کند مردم خریداری نمی‌کنند. به نظر من این‌ها مسائل مهمی نیست که بگوییم بر اقتصاد تأثیر منفی یا مثبتی می‌گذارد؛ تأثیرش نه منفی است نه مثبت؛ مهم این است که دولت موفق شود اوراقی را بفروشد و متعهد شود که به تعهداتش عمل می‌کند و تعهدات سنگینی برای دولت بعد ایجاد نکند.

وی تأکید کرد: لازم است دولت ریسک‌های این اتفاق را طوری پوشش دهد که مشکلی برای دولت بعد پیش نیاید به همین خاطر نمایندگان مجلس و قوه قضائیه مخالفت کردند و سوالاتی دارند که هنوز هم به جمع بندی نرسیدند.

این کارشناس پولی و بانکی خاطرنشان کرد: اقتصاد کلان کشور به تحولات اساسی و ترمیم بسیاری از بخش ها نیاز دارد؛ اما هیچ گاه تحولات ارزی به تنهایی نمی‌تواند باعث اتفاق جدیدی در اقتصاد شود هرچند با ادامه شوک‌های حاصل از نوسانات نرخ ارز، سیگنال‌های منفی، اقتصاد را دچار سردرگمی بیشتر می‌کند.