گشایش اقتصادی

یک تحلیلگر اقتصادی بر وابستگی نظام اقتصادی کشور به ارزآوری تاکید کرد و گفت: دولت‌ها برای تأمین نیاز‌های مالی جهت تکمیل پروژه‌های عمرانی و سایر بخش‌های اقتصادی باید به دنبال راهکار‌هایی برای ارزآوری بیشتر باشند در غیر این صورت تمام بخش‌های اقتصادی به صورت زنجیروار تحت تأثیر تزریق دیرهنگام منابع مالی قرار گرفته و خسارات وارد شده به اقتصاد، جبران ناپذیر خواهد بود.

طرح گشایش اقتصادی و فروش نفت به در نطفه خفه شد؛ دولت ادعا می‌کند قصد داشته با اجرای طرح درآمد‌های خود را بهبود می‌بخشد، اما اکنون این طرح به دلیل ناهماهنگی متوقف شده است.

نگرانی از وضعیت ریزش سهام‌ها به جایی رسیده است که مجوز دولتی حمایت از بازار سرمایه به بانک‌ها برای سرمایه‌گذاری در این بازار صادر شده است، چراکه بازار بورس غیرقابل اعتماد شده و نمی‌توان به راحتی در آن سرمایه‌گذاری کرد؛ ایجاد صف‌های فروش‌ میلیاردی و همچنین صف‌های خرید‌ چند صد میلیونی عرضه اولیه‌ها بسیاری از افراد را به فکر خروج از بازار سرمایه کرده است.

عضو اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه حفظ ارزش پول ملی اقدامی است که توسعه نظام اقتصاد را دربرمی‌گیرد، گفت: امروز اقتصاد کشور به‌هم خورده است، در عین حال دولت به مردم اطمینان می‌دهد که از ناحیه افزایش نرخ ارز درآمدی نداشته است، هرچند گرانی ناشی از نوسان قیمت ارز، افت ارزش ریال را به همراه داشته است؛ این‌ها بیانگر این موضوع است که تولید و تجارت جایگاهی در توسعه اقتصاد ندارد و تقویت ارزش پول ملی در حد شعار باقی مانده است.

حسن روحانی در جلسه روز گذشته هیات دولت، تلویحا از عدم همراهی قوای دیگر برای اجرای وعده گشایش اقتصادی گلایه گرد.

عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی معتقد است؛ اقتصاد کلان کشور به تحولات اساسی و ترمیم بسیاری از بخش ها نیاز دارد؛ اما هیچ گاه تحولات ارزی به تنهایی نمی‌تواند باعث اتفاق جدیدی در اقتصاد شود هرچند با ادامه شوک‌های حاصل از نوسانات نرخ ارز، سیگنال‌های منفی، اقتصاد را دچار سردرگمی بیشتر می‌کند.

طی چند ساله گذشته یک روند انحطاط در عملکرد اقتصادی ایران مشاهده می‌شود و این روند مایه طیف متنوعی از نگرانی‌ها و آشفتگی‌های ذهنی چه در سطح نظام تصمیم‌گیری کشور و چه در میان تولیدکنندگان و چه در میان عامه مردم شده و همه با تمام وجود گشایشی در اقتصاد ایران را مطالبه می‌کنند.

یک فعال اقتصادی بر این باور است که برای گشایش اقتصادی در کشور مولفه‌هایی لازم است که امروز هیچ یک از آن در دسترس نیست چرا که قبل از اینکه کلید این طرح‌ها به صدا درآید باید بستر برای رونق اقتصادی آن هم از سوی دولت فراهم شود در صورتی که تنها با یدک کشی نام گشایش قصد توجیه رونق اقتصاد را دارند.

کاظم دلخوش گفت: اگر قرار است سود تضمینی در رابطه با فروش نفت به مردم داده شود باز هم باید موضوع در مجلس مطرح و تصویب شود که فردا هر اتفاقی افتاد، مردم سردرگم نشوند. این‌گونه تصمیمات نیاز به کارِ کارشناسی و خردجمعی دارد و نباید زود روی به تصمیم آورد.

یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است: رمز گشایش اقتصادی کشور تنها در برطرف کردن محدودیت‌های صادراتی، تعادل بخشی در بازار ارز و ایجاد اعتماد در بین مردم است، لذا بازار سرمایه به تنهایی نمی‌تواند تحول در اقتصاد را به وجود بیاورد.

طرح فروش سلف نفتی حالا از دستور کار خارج شده است اما هنوز ابعاد طرح گشایش اقتصادی که بر فروش نفت به مردم متمرکز است، ادامه دارد.

نرسی قربان می‌گوید: مردم اساساً نیازی به خرید نفت ندارند؛ در واقع این پالایشگاه‌ها هستند که نیاز دارند در قیمت‌های پایین نفت را خریده و یا احتمالاً در قیمت‌های بالا آن را بفروشند.

مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت معتقد است: برای گشایش اقتصادی راه‌های زیادی وجود دارد؛ فروش نفت در بورس یکی از این راه هاست، اما با توجه به تاثیرگذاری ارز و همچنین نوسانات قیمت نفت در جهان، این بازار پر ریسک است و دولت باید تعهداتی را بطور شفاف به خریداران بدهد تا اعتبار خود را حفظ کند در غیر این صورت با تنش شدید در اقتصاد به ویژه در بازار نفت روبرو خواهد شد و اعتبار خود را از دست خواهد داد.

طرح گشایش اقتصادی دولت با وجود مخالفت‌های بسیار، خود را برای برداشتن اولین گام آماده کرده بود. آنطور که گفته می‌شد، قرار بر این بود که نخستین مرحله از فروش اوراق سلف نفتی با عرضه بیش از ۵۰۰ هزار بشکه نفت یکشنبه ۲۶ مرداد ماه در تالار بورس انرژی عرضه شود. هر چند که انتظار می‌رفت روز گذشته فروش اوراق سلف نفتی در بورس انرژی در دستور کار قرار گیرد اما شرکت بورس انرژی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که پذیره‌نویسی اوراق سلف موازی استاندارد نفتی به تاریخ دیگری موکول شده است. در اطلاعیه شرکت بورس انرژی ایران آمده است: «به اطلاع می‌رساند با عنایت به تغییر برنامه زمانبندی عرضه اولیه اوراق سلف موازی استاندارد نفت خام صادراتی در نمادهای معاملاتی «سنفت ۰۰۲» و «سنفت۰۰۳»، پذیره‌نویسی این اوراق به تاریخ دیگری موکول شده است».

یک تحلیلگر اقتصاد نفتی گفت: با فروش اوراق سلف نفتی می‌خواهند بخش دیگری از نقدینگی را جذب کنند؛ این هم یک بدهی جدید به جمع تعهدات مالی دولت است؛ فقط امیدوار باشیم و دعا کنیم که اتفاق بدی نیفتد وگرنه دولت بعدی با بحرانی به مراتب جدی‌تر از مشکل طرح نیمه کاره مسکن مهر روبرو خواهد بود.

یک کارشناس بازار سرمایه معتقد است؛ دولت به طور مستقیم در فروش نفت از طریق اوراق سلف موازی مداخله دارد، موضوعی که در هیچ جای دنیا سابقه ندارد و همین موجب بروز ریسک‌هایی می‌شود که اقتصاد کشور توان بازپرداخت آن را ندارد؛ عدم شفافیت این طرح ابهامات زیادی را قبل از اجرا به وجود آورده است که می‌تواند برای آینده اقتصاد خطرناک باشد.

اوراق سلف نفت خام و انتشار آن در بورس انرژی ایران خبر خوشی بود که در قاب « گشایش اقتصادی » توسط رئیس جمهور رمزگشایی شد، یعنی نفت خام به صورت بشکه‌ای در بازار بورس عرضه می‌شود. همه مردم می‌توانند با کد بورس یا بدون کد بورسی، نفت تولیدی پالایشگاه‌های ایران را خریداری کنند و اوراق سلف نفت مثل سهام در بورس قابل معامله است.

یک کارشناس بازار نفت معتقد است؛ طرح «فروش اوراق نفتی» نمی‌تواند افزایش نقدینگی کشور را سامان و کاهش ‏ارزآوری فروش نفت ایران در بازار از دست رفته جهانی را جبران و هدف دولت در تعادل بخشی بین منابع و مخارج بودجه ‏را محقق کند. ‎ ‎

اطلاعات منتشرشده تا این لحظه نشان می‌دهد مبنای اجرایی طرح گشایش اقتصادی ، از مسیر فروش نفت در داخل می‌گذرد. ظاهرا بر مبنای طرح اولیه، قرار بود نفت در قالب اوراق سلف استاندارد موازی نفت خام به فروش برسد؛ اما حالا قرار است مسیر دومی هم از طریق تاسیس صندوق‌های کالایی قابل‌معامله، موسوم به ETC گشوده شود.