اقتصاد۲۴- مساله تخاصم میان ایران و اسرائیل در همه ۴۶ سال گذشته یکی از محورهای بحث در جهان بوده است، تخاصمی که گاه به جنگ سردی میان تهران و تل آویو نیز تعبیر میشده است.
اما بالا گرفتن مساله ای به نام یک نبرد نظامی تمام عیار میان دو این را باید با حمله هوایی اسرائیل به کنسولگری ایران همراه دانست.
هرچند تا پیش از حمله به دفتر کنسولگری ایران در دمشق بدون تردید دهها مورد خرابکاری و ترور در داخل ایران حتی به نام اسرائیل و عواملش ثبت شده بود، اما حمله مستقیم اسرائیل توسط جنگندههایی که از پایگاه هوایی سرزمینهای اشغالی برخواستند، تیر خلاصی بر بیش از ۴ دهه تخاصم سرد بین تهران و تل آویو و باعث برافروختن شعلههای جنگ از زیر خاکستری ۴ دهه ای شد.
حمله اسرائیل به کنسولگری ایران و آغاز جنگ
حمله هوایی به کنسولگری جمهوری اسلامی ایران در دمشق در ۱ آوریل ۲۰۲۴ روی داد. در عصر روز دوشنبه ۱۳ فروردین ۱۴۰۳، ساختمان ضمیمه کنسولگری ایران که اتفاقا در مجاورت سفارتخانهٔ ایران در شهر دمشق قرار دارد، هدف حمله هوایی قرار گرفت و تخریب شد.
هرچند هیچ گاه اسرائیل کلمه ای در تایید دست داشتن در این حمله بیان نکرده بود، اما روشن بوده که این حمله توسط نیروی هوایی اسرائیل انجام شده و باز هم هرچند اخبار رسمی در مورد عامل حملهٔ هوایی منتشر نشد، اما حسین اکبری، سفیر وقت ایران در سوریه، اعلام کرد که ساختمان کنسولگری واقع در مجاورت سفارت ایران «با شش موشک از هواپیماهای جنگی اف-۳۵ اسرائیل هدف قرار گرفته است».
طی این حملهٔ هوایی به ساختمان ضمیمهٔ کنسولگری در مجاورت سفارت ایران در سوریه، پنج تا هشت تن از جمله فرمانده ارشد نیروی قدس سپاه پاسداران، سرتیپ محمدرضا زاهدی شهید شدند. سایر شهدای این حادثه نیز عبارت بودند از پنج عضو سپاه پاسداران و دو مستشار ایرانی که در آن زمان در ساختمان کنسولگری حضور داشتند.
البته اینطور ارزیابی شده است که هدف اصلی این حمله سرتیپ محمدرضا زاهدی، فرمانده نیروی قدس سپاه بوده است و اما در نهایت ساعتی بعد سپاه پاسداران شهادت هفت تن از مستشاران نظامی ایران در سوریه را اعلام کرد که یکی دیگر از آنها سرتیپ محمدهادی حاجیرحیمی بود.
همچنین ساعاتی پس از حمله بود که دنیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل در حضور خبرنگاران مدعی شد: «بنا بر اطلاعات ما این نه یک کنسولگری بوده نه یک سفارت». او افزوده بود که «ساختمان مورد بحث یک ساختمان نظامی نیروهای قدس بوده که در پوشش یک سازه غیرنظامی در دمشق استتار شده بود.»
این در حالی بود که در برابر این ادعا استفان دوجاریک از سخنگویان دبیرکل سازمان ملل متحد، گفت که «حملات از بیرون به هر کشور ناقض اقتدار ملی است. ما این حملات را محکوم کردهایم و به این محکومیت ادامه میدهیم».
پاسخ ایران و حمله مستقیم به اسرائیل
اما در نهایت تیر از کمان رها شده و به نظر میرسید ایران و اسرائیل دیگر از مرحله انگشت روی ماشه و آتش بس مسلح این بار عبور کرده اند و واضح بود که این بار نیز جمهوری اسلامی به این حمله واکنش نشان خواهد داد.
بسیاری از مسئولان کشوری و لشکری پس از این حمله معتقد بودند که آن چه رخ داده حمله به خاک ایران است و باید پاسخ درخور از سوی جمهوری اسلامی داده شود؛ و به این ترتیب بود که ۱۴ روز بعد از حمله به کنسولگری ایران در سوریه؛ در پاسخ به این حمله، ایران در نیمه شب ۱۳ آوریل، پس از بیش از ۵ دهه، آسمان اسرائیل را هدف موشکهای خود قرار داد. طی این حمله که از لحظه آغاز آن و شلیک پرتابهها طبق اطلاع ایران از قبل در رسانهها تحت رصد آمریکا و اسرائیل قرار داشت، برابر آمارهای غیررسمی، حدود ۳۰۰ پهپاد، موشک کروز و موشک بالستیک به سمت اسرائیل پرتاب شدند.
تقریبا پس از حملات موشکی عراق در سال ۱۹۹۱، دههها بود که کسی این طور به اسرائیل حمله نکرده بود، اما در نهایت در دقایق نخست روز ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران یکی از بزرگترین حملات پهپادی و موشکی را در پاسخ به حمله اسرائیل به کنسولگری ایران در دمشق انجام داد. کمی پس از حمله بود که ارتش دفاعی اسرائیل نیز با انتشار توییتی حملات ایران به اسرائیل را تایید کرد و خبر از آمادگی این ارتش برای پاسخگویی به آن داده است.
البته نکته مهم و قابل تاکید این است که حملات روز ۲۶ فرودین سال ۱۴۰۳ را تا زمان این حمله باید بزرگترین حمله پهپادی در جهان نیز دانست. در این حمله بیش از ۱۰۰ پهپاد و به روایتی تا ۱۳۶ پهپاد انتحاری به سوی اسرائیل به پرواز درآمد و برای دفاع از این رژیم دستکم سه کشور آمریکا و انگلیس و فرانسه نیز به طور جدی اقداماتی را انجام دادند و عملیاتی که با نام «وعده صادق» و با رمز «یا رسول الله (ص)» آغاز شده بود در نهایت با طلوع خورشید در روز ۲۶ فرودین ماه پایان یافت.
ساعاتی پس از آغاز عملیات بود که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیهای از پاسخ دلاور مردان نیروی هوا فضای سپاه به جنایات اخیر رژیم صهیونسیتی در حمله به بخش کنسولی سفارت ایران در دمشق و شهادت جمعی از فرماندهان و مستشاران نظامی کشورمان در سوریه از جمله شلیک موفق دهها فروند موشک و پهپاد به اهدافی درون سرزمینهای اشغالی خبر داد.
سپاه پاسداران همچنین تصریح کرده بود که: نیروی هوافضای سپاه اهداف معینی در داخل سرزمینهای اشغالی را با شلیک دهها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار داد.
همچنین در ادامه و ساعاتی پس از پایان عملیات نیز بار دیگر سپاه پاسداران بیانیه ای صادر کرد و این بار در اطلاعیه شماره ۲ سپاه به دولت تروریستی آمریکا نسبت به هرگونه پشتیبانی و مشارکت در ضربه به منافع ایران هشدار داد و تاکید کرد که هرگونه تهدید آمریکا و رژیم صهیونیستی از مبدأ هر کشوری با پاسخ متقابل جمهوری اسلامی ایران به منشأ تهدید مواجه میشود.
بعدتر تصریح شد که ایران از پاسخ موشکی و پهپادی مشروع و قانونی خود به اسرائیل اهداف متعددی را دنبال میکرد که از جمله آنها - و شاید یکی از مهم ترینشان - ضربه به پایگاه هوایی نواتیم در جنوب سرزمینهای اشغالی بود، پایگاهی در منطقه صحرای نقب و در نزدیکی شهر بئر السبع که با برخورداری از یک باند پرواز ۳۴۰۰ متری، آشیانه و پایگاه اصلی جنگندههای F-۳۵ رژیم صهیونیستی است.
جنگ افزارهای سپاه در حمله به اسرائیل
اما اینکه سپاه پاسداران در زمان حمله از چه تسلیحاتی برای ضربه زدن استفاده کرده است نیز از جمله پرسشهای مطرح شده است.
بنا به شواهد موجود، پهپادهای شاهد ۱۳۱ و شاهد ۱۳۶، از جمله پهپادهای انتحاری هستند که در این عملیات استفاده شدند. بدنه این پهپادهای ایرانی دلتا (مثلثیشکل) هستند و از موتورهای پیستونی بهعنوان پیشران بهره میبرند. هرچند این دو پهپاد بسیار شبیه هم هستند، اما شاهد ۱۳۱ ابعادی کوچکتر از شاهد ۱۳۶ دارد و به همین دلیل برخی مشخصات عملکردی و ظاهری آن با شاهد ۱۳۶ متفاوت است.
همچنین موشک راهبردی برد بلند و نقطه زن خرمشهر ۴ یکی دیگر از تسلیحات و سامانههای بکار گرفته شده برای هدف قراردادن سرزمینهای اشغالی است. این موشک از پیشرفتهترین موشکهای طراحی شده توسط متخصصان سازمان هوافضای وزارت دفاع است که برد آن ۲۰۰۰ کیلومتر بوده و مجهز به سر جنگی از نوع شدید الانفجار با وزن ۱۵۰۰ کیلوگرم است.
موشک بالستیک نیز از جمله دیگر موشکهای مورد استفاده در این عملیات بود. این موشک یک سامانه تسلیحاتی استراتژیک «خود هدایت شونده» راکتی است که یک مسیر بالستیک را دنبال میکند تا محموله را از محل پرتاب خود به یک هدف از پیش تعیین شده برساند.
در عملیات وعده صادق، دو موشک بالستیک «خیبرشکن» و «عماد» به کار رفته است. موشک بالستیک سوخت جامد خیبرشکن در بهمن سال ۱۴۰۰ توسط نیروی هوافضای سپاه رونمایی شد و نسخه اولیه آن ۱۴۵۰ کیلومتر و نسخه جدید آن ۱۸۰۰ کیلومتر برد دارد.
همچنین موشک کروز نیز از دیگر جنگ افزارهای به کار رفته در عملیات وعده صادق بوده است. سامانه موشکی کروز گونه ای از هواگرد بیسرنشین هدایت شونده و از گونه بالستیک است که مسیر آن تا رسیدن به هدف قابل تغییر و هدایت است. در بیشتر سامانههای کروز از موتور جت استفاده میشود، درحالیکه موشکهای دیگر از موتور راکتی استفاده میکنند. موشکهای کروز معمولاً همه مسیر خود را در ارتفاع بسیار پایین برای جلوگیری از تشخیص رادارهای دشمن و با سرعت تقریباً ثابت با سرعت مافوق صوت یا نزدیک به صوت طی میکنند. تفاوت موشک کروز با پهپاد این است که کروز فقط به عنوان سلاح استفاده میشود. در عملیات بامداد یکشنبه، از موشک «پاوه» کروز با برد ۱۶۵۰ کیلومتری استفاده شده است. این موشک میتواند از جهتهای مختلف به هدفش حمله کند و باعث فریب و سردرگمی پدافند هوایی دشمن شود.
یک پرسش مهم؛ جنگ ادامه و گسترش مییابد؟
اما از همان آغازین ساعات شروع عملیات وعده صادق یکی از اصلیترین پرسشهای مطرح شده در تقریبا میان همه دولتمردان جهانی یکی این بود که آیا اسرائیل پاسخ خواهد داد و آیا این نبرد میان تهران و تل آویو وارد مرحله سوم خواهد شد؟
در این میان تقریبا کشورهای غربی از جمله اروپا و آمریکا تمام توان خود را به کار بردند که به کابینه جنگ اسرائیل بقبولانند که روز یکشنبه برای او پیروزی بوده و دست از جبران بردارد.
از سوی دیگر دولتمردان و نیروهای لشکری در ایران نیز به صراحت به اسرائیلیها گفته اند که در صورت هر نوع اقدام تلافی جویانه ساکت نخواهند نشست و به واکنش ادامه میدهند و این بار با جنگ افزارهایی بسیار قویتر به اسرائیل حمله میکنند.
تا زمان تنظیم این گزارش که سه روز از حمله میگذرد اسرائیل اصرار به اقدام تلافی جویانه دارد و باید صبر کرد و دید که در ادامه آیا فعال شدن دیپلماسی بین المللی راه گشا خواهد بود یا اقدامات تلافی جویانه اتش یک جنگ بزرگ در منطقه را شعله ور میکند.