اقتصاد۲۴ - از ترس شروع سومین موج شیوع کرونا، روز‌های پر التهابی را پشت سر می‌گذاریم؛ خو نگرفتن مردم با آداب زندگی در جوار بیماریهای مسری بود یا ناتوانی مسئولان امر در رتق و فتق صحیح امور، هرچه باشد اینها باعث شد تا یک بار دیگر جامعه سنگینی سایه کرونا را در بالای سرخود حس کند.
در این میان شاید بیشترین نگرانی‌ها متوجه کودکان مدرسه رویی باشد که از چند روز پیش نشستن در پشت نیمکت‌های مدارس را آغاز کرده‌اند؛ کودکانی که در همان ابتدای شیوع کرونا گمان مصونیتشان می‌رفت و بعدتر معلوم شد که مکافات کرونا گرفتنشان هیچ فرقی با بزرگترهایشان ندارد، اما بد نیست تا نیم نگاهی داشته باشیم به وضعیت آن‌هایی که نان آور خانواده‌های دانش آموزانند؛ به صورت مشخص در این نوشتار صحبت از کارگرانی در میان است که برخلاف بیشتر هم صنفان و هم طبقه‌ای هایشان تحرک بدنی بیشتری دارند و جایی و گوشه‌ای از یکی صد‌ها پروژه‌های مختلف عمرانی و صنعتی فعالیت یدی سنگین دارند.
برای درک بهتر رابطه موجود میان داشتن فعالیت یدی مستمر سنگین و ابتلا به بیماری کرونا کافی است به یادآوریم که انجام طولانی مدت کار‌های جسمانی به ویژه در محیط‌هایی با شرایط نامتعارف می‌تواند اسباب فرسایش سلامت شخص را پدید آورد و همین موضوع پاشنه آشیلی است که کرونا از آن برای زمین زدن قربانیان خود استفاده می‌کند؛ یادمان باشد که اغلب مبتلایان به Covid-۱۹ بر اثر عود کردن بیماریهای زمینه‌ای بستری شده و ناکام برگ پیش رفته اند.
بیشتر بخوانید: خطر کرونا در کمین دانش‌آموزان سیستان و بلوچستان
از همین رو بی‌راه نیست و نخواهد بود که اگر در این ایام مقارن با شیوع احتمالی موج سوم کرونا توجه خاص تری داشته باشیم به وضعیت همان‌هایی که از ِقبل کارکردن در ظل سوزان آفتاب نواحی گرمسیری کشور نان خانواده خود را تامین می‌کنند؛ به صورت مشخص کارگرانی فنی که این روز‌ها یا در ساخت پروژه‌های بزرگ صنعتی و عمرانی مشغول به کارند و یا سروکارشان با بهره برداری از آن است.
شهرام غریب، کارشناس ارشد ایمنی و مدرس H.S.E در دانشگاه در این باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: هرچند از نظر زمانی در مقطعی هستیم که هوای اغلب نقاط کشور به سمت خنک شدن می‌رود، اما گرمازدگی پدیده شایعی در میان کارگرانی است که در محیط‌هایی با دمای غیر متعارف بالا مشغول کارند؛ فرقی نمی‌کند که کانون گرما در داخل سوله‌های مسقف یا ناشی از تابش درازمدت آفتاب سوزان در فضا‌های غیر سرپوشیده باشد؛ هرچه که هست اگر بدن کسی نتواند در مواجهه با این وضعیت، اضافه گرمای جذب شده را دفع کند مبتلا به گرمازدگی خواهد شد؛ این وضعیت در حالت نرمال از دمای ۴۰ درجه به بالا اتفاق می‌افتد و در میان تحرک جسمانی فرد بیشتر و کار یدی او سخت‌تر باشد امکان بروز گرمازدگی بیشتر خواهد بود؛ نیازی به گفتن نیست که هرچه فرد از نظر جسمی یا روحی آسب پذیرتر باشد امکان دچار شدن به این عارضه در او بیشتر خواهد بود.
این مدرس دانشگاه ادامه می‌دهد: در خوشبینانه‌ترین حالت فرد مبتلا به گرمازدگی دچار غش و ضعف و در گوشه‌ای از همین کارگاه از حرکت باز می ایستد، اما اگر همین کارگر در زمان مبتلا شدن در سطح مرتفع و ناایمنی باشد و یا مشغول انجام دادن کار پرریسکی باشد آنگاه تبعات جانی و مالی این ماجرا به صورت تصاعدی افزایش خواهد یافت؛ حالا اگر برای تمامی این وضعیت‌ها حالت کرونایی را هم در نظر بگیریم آنگاه با دومینویی از تلفات روبرو خواهیم بود که هر آن ممکن است در ازای زنجیره آن از یک پروژه به پروژه دیگر طول بکشد.
وی ادامه می‌دهد: هرچقدر هم کارگران ملزم به رعایت اصول بهداشت فردی در دوران شیوع کرونا باشند باز هم این بیماری ویروسی بالاخره از طریقی راه نفوذ و شیوع خود را پیدا خواهد کرد؛ برای همین کاری که باید از جانب کارکنان و مدیران پروژه‌های بزرگ اقتصادی به صورت جدی دنبال شود؛ رعایت بیشتر استاندار‌های ایمنی پیشگیرانه است؛ اصلا فرض کنیم که گرمازدگی اتفاق بیفتد و کل تلفات وارده از غش و ضعف جسمانی بیشتر نشود در این صورت آیا فرد ناخوش برای بهبودی به محیط بهداری و درمانی منتقل نمی‌شود؟ چه تضمینی وجود دارد در این اوضاع و احوال و با این اوضاع و احوال هیچ رد و نشانی از ویروس کرونا وجود نداشته باشد.
این مدرس HSE می‌افزاید: تامین حفاظت ایمنی یک کارگاه حادثه خیز بدون کلاه و کفش و دستکش ایمنی کار سخت و ناممکنی است و به همین طریق نیز نمی‌توان بدون استفاده از ماسک و شستشوی صحیح دست و صورت از شیوع بیشتر بیماری کرونا جلوگیری کرد، اما در مقابل پیشگیری از گرمازدگی روشی ساده دارد؛ تامین آب شرب خنک در محل استقرار کارگرانی که در معرض ابتلا به این عارضه هستند؛ توزیع چند نوبت نوشیدنی نظیر شربت آبلیمو به منظور جبران املاح که به وسیله تعریق ممتد از بدن دفع شده است؛ ایجاد محل مسقف و نسبتا خنک برای سپری کردن کارگران در ساعات ناهار و استراحت پیش و پاافتاده‌ترین راه‌هایی هستند که می‌توان از بروز عارضه گرمازدگی و تبعات ناشی از آن جلوگیری کرد.
غریب در پاسخ به این تصور احتمالی که گرمازدگی را یک عارضه ساده و پیش پا افتاده می‌داند، می‌گوید: شاید این مسئله ساده به نظر برسد، اما تلفات ناشی از آن را نباید دست کم گرفت؛ توان جسمانی و روحی از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است و هرکسی نای ایستادن طولانی مدت در معرض گرما را ندارد؛ این اتفاق به ویژه برای آن‌هایی که تجربه زیستن در نواحی گرمسیر را ندارند خاص‌تر است؛ تبخیر آب بدن، عرق کردن زیاد، احساس ضعف و بیحالی، افزایش غلظت خون، گرفتگی عضلات، بی هوشی موقت، از دست دادن قوه تمرکز از جمله عوارض پیدا و پنهان گرمازدگی است.
وی افزود: فرد گرمازده اگر در حین انجام کار مهمی باشد می‌تواند وقوع یک حادثه ناگوار را برای خود و اطرافیانش رقم بزند؛ سوای اینها در این حال و احوال هر ناخوشی جسمانی می‌تواند به زمین‌گیر شدن یک قربانی دیگر ویروس کرونا منجر شود؛ برای همین نباید از کنار گرمازدگی به سادگی گذشت هم کارکنان و هم مدیران باید این خطر را جدی بگیرند و تا حد ممکن به صورتی گروهی فعالیت کنند تا اگر مشکلی پیش آمد دیگرانی برای کمک کردن باشند؛ البته داشتن استراحت مناسب و خواب کافی، به حداقل رسیدن دغدغه‌های روزمره، برخورداری از استانداردهای متعارف زندگی در محیط کار و اقامت می‌تواند به زیست بهتر افراد در معرض خطر منجر شود؛ هرچند بیشترمان در موقعیتی هستیم که به همه این امکانات دسترسی نداریم، اما یک برخورداری نسبی و در کنار دیدن آموزش کافی برای درک اهمیت ساده‌ترین اصول ایمنی و حفاظت فنی است که می‌تواند ریسک چنین اتفاقاتی را بکاهد.
این کارشناس ارشد ایمنی و مدرس H.S.E در دانشگاه در خاتمه می گوید: این مطلبی است که همه آن‌هایی که در محیط‌های معرض خطر حضور دارند به آن نیاز دارند، از مدیر گرفته تا یک نیروی انسانی جزء باید بفمهند که گرمازدگی یک مشکل فردی نیست و هیچ ربطی با بزرگی جثه ندارد و هرکس چه آنکه بیشتر اوقات کارش را در زیر باد کولر به نشستن پشت میز و خوردن نوشیدنی گرم مشغول است و چه آن کسی که در مجاورت یک کانون گرما به فعالیت بدنی طاقت فرسا مشغول است هر دو به نوعی در معرض گرمازدگی و عواقب جدی‌تری آن یعنی کرونا هستند؛ یک واقعیت مشهود که به دلایل غیر حرفه‌ای و بعضا با پیش زمینه اقتصادی در بخش قابل توجهی از پروژه‌های پر رسیک در رابطه قواعد HSE نوعی سیاست نگو و نپرس میان کارکنان و مدیریت برقرار است؛ مثلا فرد به دلایلی مثل نیاز مالی حاضر است به هر قیمتی شغلی را اختیار کند برای همین دلیلی نمی‌بیند تا بیماریهای پیش زمینه‌ای خود را کتمان کند و یا مطالبه به‌جایی را مطرح کند و در مقابل مدیریت پروژه نیز به دلایل اقتصادی اصرار بر تسریع کار دارد و برای همین نه در بند رعایت کامل قواعد ایمنی است و نه مایل است کنکاشی در وضعیت جسمی کارکنانش انجام دهد؛ این وضعیت در دوره شیوع بیماری کرونا به مراتب جدی‌تر است، چون هیچ اطلاع موثقی از وضعیت جسمی کارکنان وجود ندارد و اگر بر اثر یک حادثه و یا به خودی خود بیماری شایع شود دیگر کسی نمی‌تواند تبعات حادثه را مدیریت کند.