ماجرای ورود چین به صنعت خودروی ایران

اقتصاد۲۴ -  صنعت خودروسازی ایران بعد از صنعت نفت و گاز سومین صنعت فعال کشور است که ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی ایران و ۴ درصد از نیروی کار (۷۰۰ هزار نفر) را تشکیل می‌دهد.
 پس از انقلاب در سال ۱۹۷۹ به دلیل جنگ ایران و عراق و تحریم‌های بین المللی، تولید خودرو در کشور به شدت کاهش یافت اما از اوایل سال ۲۰۰۰ تولید خودرو در کشور رشد چشمگیری داشته است.
امروز ایران با تولید سالانه بیش از ۱.۶ میلیون خودرو، هجدهمین خودروساز بزرگ در جهان و یکی از بزرگترین خودروسازان آسیاست. در سال ۲۰۰۹ ایران در رتبه پنجم رشد تولید خودرو، در کنار چین، تایوان، رومانی و هند قرار گرفت. بعد از کاهش تولید خودرو در کشور، کشورهای دیگر وارد بازار کشور شدند و انواع خودرو هم چینی هم برندهای دیگر وارد بازار شد.

اما پس از تحریم های آمریکا کشورهای دیگر ارتباط صنعتی را با ایران کاهش دادند که به دنبال آن خودروهای چینی نیز از بازار کشور رفت. حال پس از مدت ها برخی اخبار حاکی از آن است که قرار است چین شریک تجاری ایران در صنعت خودرو شود و به گفته کارشناسان صنعت خودرو این موضوع می تواند باعث سروسامان دادن به این بازار آشفته شود به شرطی که چینی بخواهند!

با توجه به تجربه پسابرجام، حالا این پرسش پیش آمده که آینده مشارکت‌های بین‌المللی خودروسازی ایران (در دورانی که تحریم‌ها لغو شوند) چگونه خواهد بود؟ آیا باز هم قرار است اروپایی‌ها بازیگر اصلی در فصل جدید همکاری‌های خارجی باشند یا این بار چینی‌ها نقش اول را خواهند گرفت؟

 

---

بیشتر بخوانید: مذاکرات خودرویی ایران و روسیه به کجا رسید؟

مهدی دادفر دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو ، در خصوص همکاری چین با ایران به منظور تولید خودرو، گفت: تا به امروز واردات هرگونه خودرو به صورت CBU ممنوع بوده و بعید است که این واردات آزاد شود. نه تنها مجلس بلکه دولت و دیگر دست اندرکاران بعید است که اجازه واردات این خودرو‌ها را بدهند.

دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو بیان کرد: ممکن است خودرو‌های چینی به صورت مونتاژ (SKD) با حداقل ساخت داخل ۲۰ درصدی در کشور وارد شوند بدین معنا که اگر قطعات چینی به منظور مونتاژ وارد شود باید حداقل ۲۰ درصد قطعات آن ایرانی باشد علاوه بر این باید مجوز بهره وری کارخانه را داشته باشند.
دادفر ادامه داد: در کشور بالغ بر ۱۵۰ تولیدکننده خودرو داریم که ورشکست شده اند و تنها ۲۰ شرکت مانده اند که از این ۲۰ خودروساز ۲ خودروساز سایپا و ایران خودروست که حجم بالای تولیدات خودرو به این ۲ کارخانه بر می‌گردد و ۱۸ خودروساز بعید است که تمایلی به انجام چنین کاری داشته باشند.

او افزود: این نکته قابل ذکر است که اگر هم قرار باشد که خودرویی چینی به صورت مونتاژ وارد کشور شود، خودرو با کیفیت چینی نخواهد بود چرا که به طور مثال خودرو BYD چینی استراتژی آمریکایی دارد که قطعا نخواهد با ایران همکاری کند. بدین معنا که شرکت‌های بزرگ چینی به دلیل داشتن شریک تجاری آمریکایی با ایران همکاری نخواهند کرد.

دبیر انجمن وارد کنندگان خودرو گفت: در حال حاضر واردات خودرو نه تنها از چین بلکه دیگر خودروسازی‌ها در دنیا نداریم و اجازه این واردات هم داده نخواهد شد. برای مونتاژ خودرو چینی با ایران ممکن است شرکت مدیران خودرو تمایلی به همکاری داشته باشد چرا که قطعات این خودرو از قبل وارد کشور شده و به وفور در دسترس نیز است.

دادفر در خصوص پاسخ به این سوال که اگر چینی‌ها با ایران همکاری کنند قیمت خودرو کاهش خواهد یافت و تعداد خودرو‌ها افزایش می‌یابد؟، بیان کرد: این مطلب درست است که چین اگر بخواهد می‌تواند بازار کشور را مملو از خودرو کرد، اما چرا چین؟ کیفیت خودرو‌های چینی به شدت ضعیف است و به نوعی طراحی نشده که بتوان مانند دیگر برند‌های خوب از آن استفاده کرد البته در مقابل قیمتی که خریداری می‌کنیم.
او گفت: اگر با خودرویی چینی بیش از ۶۰۰ هزار کیلومتر پیمایش کنیم، خودرو خراب می‌شود و دیگر نمی‌توان از آن استفاده کرد، اما دیگر خودرو‌های برند اینگونه نیستند.

مجید رضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، در خصوص همکاری چین با ایران به منظور تولید خودرو، گفت: واردات خودرو از کشور چین موضوعی است که اتاق مشترک ایران و چین از آن بی خبر است و تاکنون هیچ تفاهم نامه‌ای از سمت این نهاد بین دو کشور منعقد نشده است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با بیان اینکه تمایل به ارتباط با خودروسازان چینی از طرف ایران وجود دارد، گفت: واردات خودرو نه تنها از کشور چین بلکه از هر کشوری هیچ محدودیتی ندارد و کشور‌های تولیدکننده هیچ مشکلی در فروش محصولات خود به ایران ندارند.

فربد زاوه کارشناس صنعت خودرو، در خصوص همکاری چین با ایران به منظور تولید خودرو، گفت: با توجه به اینکه چین با آمریکا خط اعتباری دارد، به هیچ عنوان این ریسک را نمی‌پذیرد که با ایران ارتباطی برقرار کند. اگر چین با ایران ارتباط بگیرد قطعا به ضررش خواهد بود.
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: چین در حال حاضر ۷۰۰ میلیارد دلار تبادل تجاری با آمریکا دارد و شرکت‌های آن‌ها نیازمند خطوط دلاری با این کشور هستند. هم اکنون اگر دقت کنید پژو از ایران رفت تنها به خاطر اینکه آمریکا با ایران مشکل دارد و از این ارتباط ترسید وگرنه هیچ یک از خودرو‌های پژو وارد بازار آمریکا نشده است.
زاوه بیان کرد: هم اگنون هیچ یک از خودروسازان چینی تمایل به ارتباط با صنعت خودروی ایران ندارند. در حال حاضر تنها برخی محصولات چری در بازار موجود است که این موضوع جای تعجب دارد!
به گفته این کارشناس صنعت خودرو هیچ یک از شرکت‌های چینی تمایل به ارتباط با ایران را ندارند چرا که خط اعتباری آن‌ها از بین می‌رود، مگر یک بازار چند صد دلاری چه میزان ارزش دارد که قید ۷۰۰ میلیارد دلار را بزنند؟
نکته بسیار مهم درباره خودروسازی چین، مشارکت عمیق و پایدار با بزرگان صنعت خودروی جهان است که چینی‌ها را از قالب کارآموزانی نابلد خارج کرده و هیچ بعید نیست در آینده‌ای نه چندان دور، آن‌ها خود به درجه استادی در خودروسازی برسند.
در حال حاضر بسیاری از بزرگان خودروسازی از تویوتا و نیسان و جنرال موتورز گرفته تا پژو و رنو و حتی تسلا، همه و همه در چین حضور دارند و در عوض بازار و نیروی کار ارزانی که در اختیار گرفته‌اند، چینی‌ها را آموزش نیز می‌دهند. بسیاری از خودروسازان چینی حتی همان‌ها که در ایران نیز حضور داشته یا دارند، در مشارکت با برند‌های معتبر صنعت خودروی جهان هستند و نزد آن‌ها مشق تکنولوژی و طراحی و کیفیت و... می‌کنند.