مدت زمانی است که وضع عوارض ۲۵ درصد برای صادرات این محصول، روند صادرات را از صرفه اقتصادی خارج کرد و بیش از همه گیری کرونا به بخش معدن کشور آسیب زد.
در سال ۲۰۲۰، تولید فولاد در چین روند افزایش را در پیش گرفت و چین در تولید این محصول رکورد‌های قابل توجهی ثبت کرد. این فرصتی برای بخش معدن و اقتصاد کل کشور بود تا با استفاده از آن ارزآوری کند، اما محدودیت‌های صادرات محصولات معدنی در ایران مانع آن شد.
سرکوب قیمت‌ها در زنجیره تولید محصولات فلزی به نفع سایر حلقه‌ها و به ضرر بخش معدن انجام می‌شود و سودآوری این بخش را تهدید می‌کند. یکی از اصلی‌ترین مطالبات در بخش فلزات، واقعی شدن قیمت هاست، قیمت‌هایی که به طور دستوری تعیین شده و به نفع حلقه‌های پایین دستی عمل می‌کند و در عمل توان صارداتی بخش معدن را تضعیف کرده است.
قیمت گذاری دستوری، انقباض در صادرات و ایجاد بازار انحصاری، علیه رقابت در بازار عمل می‌کند. زمانی که صادرات محصولی ممنوع شد، تولید کننده آن چاره‌ای جز فروش به مشتری داخلی ندارد و این ضد رقابت است چراکه قیمت گذاری محصولات معدنی هم در ایران رقابتی نیست.
تنگنا‌های تعیین قیمت محصولات معدنی
در همین رابطه مهرداد اکبریان، رییس انجمن سنگ آهن ایران به اقتصاد۲۴ گفت: تولید کنندگان محصولات معدنی از ابتدای سال تاکنون به دنبال تعیین قیمت‌های مصوب و افزایش نرخ این قیمت‌ها بودند تا اینکه وزارت صمت با تغییر و تحولاتی که داشت تا امروز همچنان بدون وزیر باقی مانده و هیچ نتیجه‌ای از این همه تلاش و تشکیل جلسات حاصل نشده است.
وی تصریح کرد: فعالیت معاونت معدنی وزارت صمت نیز در این راستا متوقف شد و اینکه این معاونت با توجه به اینکه متولی این بخش است هنوز هیچ اقدامی را نمی‌تواند انجام دهد خودش موضوعی است که باید به آن پرداخته شود.
اکبریان در ادامه تاکید کرد: از سوی وزارت صمت اعلام شده که در حال حاضر همه چیز مسکوت نگه داشته شود تا وضعیت وزارتخانه مشخص شود، اما از این طرف بازار که منتظر آمدن وزیر نیست!
رییس انجمن سنگ آهن ایران با اشاره به اینکه خرید و فروش در بازار، بخش تولید، تأمین مواد خام، فروش محصول و سرمایه در گردش، نیاز اصلی واحد‌های تولیدی در بخش معدن است گفت: روند فعالیت در عرصه تولید تا فروش در بازار به هیچ عنوان در انتظار رفت و آمد وزیر و مسئول نیست و فعالان این بخش هر روز درگیر این مسئله هستند.
این فعال معدنی ادامه داد: هر یک روزی که در اصلاح قیمت گذاری‌ها تأخیر ایجاد شود، ضرر و خسارتی است که به کل کشور می‌خورد. در حال حاضر کل قیمت‌های جهانی هر روز رو به افزایش است، اما کشور همچنان رکورد‌های جدیدی در قیمت ارز را تجربه می‌کند؛ امروز قیمت دلار بی سابقه است و در کل تاریخ کشور چنین رقمی را نداشته‌ایم؛ این رقم را اگر در قیمت‌های بالای جهانی ضرب کنید ارقام نجومی به دست می‌آید که فاصله آن رقم با اعدادی که در کشور به عنوان ارقام داخلی معامله می‌شود آنقدر شدید است که همه را گیج کرده و سخت‌ترین قسمت این است که از آن طرف یک عده را به فکر می‌اندازد که تحت هر شرایطی از این فیلتر‌ها عبور کنند و با هر شرایطی صادرات خود را انجام دهند!
اکبریان با تاکید بر اینکه امروز امضا‌های طلایی ما تبدیل به امضا‌های اورانیومی - پلاتینی شده و دولت برای جلوگیری این فساد باید مقابل این بی انصافی‌ها بایستد، گفت: برای متوقف نشدن چرخه فولاد، تاکنون کاری انجام نداده اند هرچند که متولیان مجبورند قیمت‌ها را اصلاح کنند، اگر قیمت‌ها را اصلاح نکنند همان بلایی که سر صنعت خودرو در سالیان گذشته آمد قطعاً متوجه صنایع معدنی هم خواهد شد.
رییس انجمن سنگ آهن ایران گفت: عملکرد دولت نشان می‌دهد که از این شرایط به وجود آمده در بخش صنایع معدنی پشیمان نیست و همچنان با همان رویه پیش می‌رود تا جایی که مطمئنأ روزگار تلخی در انتظار معادن کشور خواهد بود.
بیشتر بخوانید: معدن به دست اهلش سپرده شود نه بورس/ معدن کالا نیست که در بازار سرمایه عرضه شود
اکبریان در پاسخ به این سوال که در حال حاضر روش قیمت گذاری محصولات چگونه انجام می‌شود؟ گفت: قیمت گذاری‌ها بر اساس کدال سه ماهه و ماهیانه است؛ در ابتدا کدال هر سه ماه تعیین و گرفته می‌شد، اما امروز به دلایلی اتفاقات زیادی در اقتصاد شکل گرفته که ناگزیر هر ماه باید قیمت‌ها در کدال تغییر کند و به روزرسانی شود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر خریدار و فروشنده با مراجعه به کدال به هر قیمتی شده در حیطه حوزه دستوری که تحمیل شده سعی می‌کنند با هم توافق کنند، اما این توافق خارج از انصاف است و جز زیان، حاصلی ندارد.
به گفته این فعال در بخش معدن، اگر زنجیره فولاد را از بخش معدن که بالادست آن است شروع کنید، میان دست به شمش برسید و پایین دست به لوله و پروفیل برسید تمام امکانات خوب شرایط بازار یعنی دلار خوب، بازار خوب، قیمت‌های جهانی خوب تمامی شرایط مساعد برای میان دست این زنجیره است یعنی کسانی که شمش تولید می‌کنند، آزادی عمل دارند و می‌توانند صادر کنند، می‌توانند به قیمت‌های دلاری بفروشند حتی زمانی که به داخل می‌فروشند محاسبه قیمتی آن‌ها دلاری است، شرایط برای این بخش بسیار ایده آل است.
اکبریان ادامه داد: دولت ناگزیر است قیمت‌ها را اصلاح کند چراکه خود دولت شرایط سخت و مشکلات بخش صادرات و تامین نیاز تولید را بهتر می‌داند.