اقتصاد۲۴ - بر اساس قیمت‌های اعلام‌شده برای خودروهای پرتیراژ داخلی اکثر خودروها در فاصله 31 مرداد تا سوم مهرماه بین 7 تا 12 درصد رشد قیمت را تجربه کرده‌اند.
چرا خودرو گران میشود؟
نا اطمینانی و ترس تورمی: عدم اطمینان از وضعیت کلان اقتصادی موجب شد تا بازار خودرو پس از یک هفته رشد نرم مجدداً به‌سوی نرخ‌های بالاتر معکوس بکشد. به گفته فعالان اقتصادی نا اطمینانی پیش روی اقتصاد ایران، غیبت مدیریت در انتظارات تورمی و جذاب نبودن گزینه نگهداری ریال تبدیل پول ملی به سایر وجوه دارایی را شدت داده است. از این نگاه خودرو هم یکی از کالاهایی است که با توجه به این عدم اطمینان به یکی از بازارهای تبدیل وجوه نقدینگی بدل شده است.
تنگنای سمت عرضه: به دلیل آنکه سمت عرضه نیز به‌واسطه تحریم و نوسان‌های ارزی با تنگنا روبرو است تقاضای پناهگاهی و سرمایه‌گذاری مردم به‌سرعت قیمت‌ها در این بازار شتاب می‌دهد.تولید خودروسازان در دو سال گذشته افت محسوسی داشته حتی رشدهای اخیر هم به‌واسطه آنکه در مقایسه با عمق رکود رخ‌داده کفاف نیاز کنونی بازار را نمی‌دهد.
بیشتر بخوانید:نابسامانی در قیمت‌گذاری بازار خودرو
از طرف دیگر تعهدات عقب‌افتاده خودروسازان موجب شده که آن‌ها هر چه تولید می‌کنند صرف پاسخ به‌پیش فروش‌های گذشته کنند.به گفته فعالان گرچه این عمل به تعهدات باید به تقویت سمت عرضه درنهایت منجر شود اما صاحبان خودروهای تحویل گرفته به دلیل نا اطمینانی یا امید به افزایش قیمت بیشتر خودروهای تحویلی را به‌صورت قطره‌چکانی وارد بازار می‌کنند تا یک عدم تعادل مشهود در سمت عرضه و تقاضا مشاهده شود.شاهد این گروه فروش فوق‌العاده خودروسازان است که در قالب قرعه‌کشی انجام میشود.
شانس ثبت‌نام کنندگان در قرعه‌کشی خودرو
بر اساس آخرین مصوبات کمیته خودرو دو خودروساز بزرگ کشور موظف شدند تا پایان سال جاری هر دو هفته یک‌بار فروش فوق‌العاده برگزار کنند تا به این طریق از مسیر فروش فوق‌العاده‌ها هرماه حدود ۲۵ هزار دستگاه خودرو به متقاضیان عرضه شود. سهم ایران خودرویی‌ها از این مصوبه حدود ۱۸ هزار دستگاه و سهم خودروسازی سایپا ۷ هزار دستگاه خواهد بود.
156 نفر برای هر خودرو: در سومین مرحله از قرعه‌کشی شرکت ایران‌خودرو دو میلیون و 500 هزار نفر برای 16 هزار خودرو ثبت‌نام کردند. این یعنی برای هر خودرو حدود 156 نفر ثبت‌نام کرده‌اند.شانس موفقیت هر فرد: روی دیگر این آمار شانس برنده شدن هر فرد در این قرعه‌کشی است. در قرعه‌کشی 16 هزار دستگاه وقتی 2 میلیون و 500 هزار نفر شرکت کنند شانس برنده شدن هر فرد 6 دهم درصد است.
زیرپوست آمار قرعه‌کشی خودرو
ثبت‌نام دو میلیون و 500 هزارنفری در قرعه‌کشی ایران‌خودرو در شرایطی انجام‌شده است که میزان کل تولید خودروسازان در سال ۹۸ درمجموع ۹۲۷ هزار و ۱۹۷ دستگاه بوده است که سهم شرکت‌های تولید‌کننده خودروهای سواری از این تعداد ۸۵۵ هزار دستگاه و سهم شرکت‌های فعال در حوزه تولید خودروهای تجاری سبک و سنگین ۷۲ هزار و ۱۹۷ دستگاه بود.اگر تعداد ثبت‌نام‌شده برای قرعه‌کشی را به مجموع تولید خودرو در سال گذشته نظر گرفته شود میزان تقاضا 170 درصد بیشتر از توان تولید سال 98 است.
اگر توان خودرو سواری در نظر گرفته شود این میزان تا بیش از 190 درصد نیز رشد خواهد کرد.حتی این رقم در مقایسه با سقف تولید سال 99 نیز فاصله سنگینی دارد زیرا در فروردین‌ماه امسال از سوی معاونت طرح و برنامه وزارت صمت سقف تولید خودرو یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه هدف‌گذاری شد. رقم ثبت‌نام بیش از دو برابر سقف تولید امسال است.
این آمار نشان می‌دهد بازار خودرو با تقاضایی بالقوه‌ای روبرو است که حتی اگر 10 درصد این تقاضا به‌صورت بالفعل درآید می‌تواند بازار را وارد تکانه سنگین کند؛ زیرا این میزان معادل حجم عرضه 10 حراج در طول سال است. اگر برنامه حراج دقیق پیش رود طبق زمان‌بندی نهایتاً امکان برگزاری 25 حراج وجود دارد تقاضای 250 هزارنفری 40 درصد ظرفیت حراج‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.این آمارها به‌خوبی نشان می‌دهد چه تقاضای بزرگی در بازار خودرو نهفته است که هر آن می‌تواند با ورود به بازار قیمت‌ها را تکان دهد.
اثر نرخ ارز بر قیمت خودرو
رسیدن دلار به مرز 29 هزار تومان یکی دیگر از دلایل صعودی شدن قیمت خودرو در بازار محسوب میشود. افزایش نرخ ارز علاوه بر سرریز کردن نوسان به بازارهای دارایی ازجمله خودرو می‌تواند فعالیت تولیدکنندگان خودرو را در تأمین مواد اولیه و واسطه‌ای دچار اختلال کند. این اختلال نیز خود را در کاهش عرضه بروز می‌دهد. درواقع افزایش ارز در کوتاه‌مدت از طریق انتظارات سبب افزایش تقاضا در بازار باهدف تبدیل ریال به کالا میشود که میتوان آن را تقاضای پناهگاهی نامید و از طرف دیگر با اثرگذاری بر سمت عرضه می‌تواند ورودی خودرو به بازار را تحت تأثیر قرار دهد. نتیجه این اتفاقات نوسان قیمت‌ها در بازار خودرو است.
پیش بینی بازار خودرو در پاییز
کارشناسان وضعیت بازار خودرو را مستقل از شرایط کلان اقتصاد نمی‌دانند و اعتقاددارند تا سیاست‌گذار نتواند امکانی برای جذاب سازی پول ملی تعدیل رشد نقدینگی و مدیریت انتظارات فراهم نکند به دلیل فزونی سمت تقاضا از عرضه روند در بازار خودرو به این راحتی کاهشی نخواهد شد. طرح‌های قرعه‌کشی نیز تنها اثر تسکینی دارد و با تغییر فضای انتظاری بازار مجدداً میل به صعود می‌کند. مگر آنکه در ادامه یا از کانال مدیریت انتظارات و کاهش عدم قطعیت‌ها از حجم تقاضا کاسته شود یا سیاست‌گذار با جذاب سازی ریالی از مسیر افزایش نرخ سود انگیزه تقاضا برای خروج از بازارهای دارایی و حرکت به‌سوی نظام بانکی و بازار اوراق را تقویت کند.در غیر این صورت حجم تقاضا در بازار خودرو می‌تواند قیمت این کالا به‌عنوان یک دارایی دوگانه (مصرفی-سرمایه ای) را کمکان تحت‌فشار قرار دهد.