حمیده قاسمی، اقتصاد۲۴ - بورس ایران که تازه از زیر آوار فروش سهام دولتی و دستورالعمل‌های یک شبه و کمرشکن بیرون آمده بود، دیگر نایی برای واکنش نشان دادن به حال جدید ترامپ نداشت و ترجیح داد به تنگی نفس مرد شماره یک سیاست و چه بسا اقتصاد آمریکا و جهان بی تفاوت بماند. اتفاقی که شاید از نظر بورسی‌ها باید جور دیگری رقم می‌خورد؛ چراکه پیش بینی انتخاب مجدد ترامپ، دلار را در کمتر از یک ماه تا مرز ۳۰ هزار تومان برده بود و بورس نیز از وحشت انتخاب مجدد وی به عزاداری پیش از مرگ پرداخته و بیش از ۶۰۰ هزار واحد عقبگرد کرده بود.
اما در حالی که نظرسنجی‌ها ترامپ را بالاتر از بایدن نشان می‌دادند، انتظار افزایش نرخ ارز به عنوان مهمترین فاکتور تاثیرگذار بر بورس به ویژه در سال‌های اخیر فعالیت این بازار، امید خیز شاخص بورس و رشد بازار را شکل می‌داد، اما ترامپ با مناظره ناموفق خود نه‌تنها ۱۳ درصد از آرا خود را در نظرسنجی‌ها از دست داد، بلکه بورسی‌های ایرانی را با این علامت سوال روبرو کرد که اگر بایدن از ترامپ پیشی بگیرد و یا حتی در انتخابات آمریکا پیروز شود، شوکی به بازار ارز وارد می‌شود بار دیگر لرزه به جان نحیف بازار سرمایه ایران هم خواهد انداخت، اما این دغدغه‌ها از نگاه یک تحلیلگر و کارشناس کهنه کار بازار سرمایه منظره‌ای دیگر دارد که با ترسیم آن، تابلوی خوش‌رنگ‌تری از روند معاملات بورس در روز‌ها و هفته‌های پیش رو در مقابل چشمان نگران بورسی‌ها قرار می‌گیرد و قوت قلب بهتری برای این روز‌های پُرتلاطم خواهد بود.
مهدی ساسانی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص به اقتصاد۲۴ می‌گوید: برای بررسی شرایط موجود و پیش روی بازار باید کمی به عقب‌تر بگردیم؛ در ماه‌های نخست امسال شاهد رشد شارپ در بازار سرمایه بودیم و صعودی که خارج از روند طبیعی اتفاق افتاد. این مساله به دلیل ورود پُرقدرت نقدینگی به بازار سرمایه رخ داد و از آن جایی که عرضه‌ها برای پاسخگویی به این تقاضا کافی نبود، شاهد رشد قیمت سهم‌ها با شدت بسیار زیاد بودیم.
وی با اشاره به روند رشد چند سهم افزود: مثلا در این مدت نماد‌هایی را داشتیم که در عرض چند ماه ۵۰۰ تا ۸۰۰ درصد رشد کرده بودند و این یک روند متعادل برای یک بازار سرمایه نبود. اما آنچه سبب این اتفاق شد، خوشبینی بود که در دل سهامداران ایجاد شده بود.
ریسک آبان ماه "پیش‌خور" شده است
این تحلیلگر بازار سرمایه با تشریح روند اصلاحی طی شده طی ما‌های اخیر در بورس گفت:با عرضه‌هایی که استارت آن در تیر ماه و در نماد‌های کوچکتر آغاز شد و در اواخر مردادماه به نماد‌های بزرگتر نیز سرایت کرد، اتفاق دیگری رقم خورد. این عرضه‌ها که می‌توان گفت از آن زمان به پیشواز اتفاقات آبان ماه و واکنش احتمالی بازار به انتخابات آمریکا و یا حتی برنده شدن ترامپ در این انتخابات رفتند. بر این اساس ریسک گریزتر‌ها تلاش کردند تا سرمایه‌های خود را به ریال تبدیل کنند و یا در بازار‌های کم ریسک‌تر سرمایه گذاری کنند.
وی ضمن اشاره به عرضه حقیقی‌ها در کف‌های قیمتی به ویژه در شهریور ماه تصریح کرد: بر این اساس ترس و وحشتی که در شهریور ماه بر بورس حاکم شده بود و اکنون نیز اثر کمی از آن به جا مانده است، ناشی از همین پیش‌خور شدن ریسک پیش رو بوده است؛ بنابراین چنانچه اتفاقی در آبان ماه رخ دهد به نوعی نه‌تنها بازار سرمایه بلکه سایر بازار‌ها از ماه‌ها قبل به پیشواز آن رفته‌اند و ریسک آن را پیش‌خور کرده‌اند.
بیشتر بخوانید: مرگ ترامپ با بازار‌های مالی ایران و جهان چه خواهد کرد؟/ دلار می‌توانست تا ۵۰ هزار تومان بالا برود
ساسانی یادآور شد: مثلا دلاری که از محدوده ۲۰ هزار تومان تا محدوده ۳۰ هزار تومان رفته است ریسک رشد دلار حتی در صورت انتخاب مجدد ترامپ را پیش خور کرده است، یعنی اگر ترامپ برای یک دوره ۴ ساله دیگر انتخاب شود و شدت تحریم‌ها و فشار‌ها بر ایران را بیشتر کند دلار با رشد ۴۰ تا ۵۰ درصدی در یک ماه و نیم اخیر به پیشواز این ریسک رفته است و تاثیر آن قبل از وقوع واقعی بر ارز اِعمال شده است. همچنین به دلیل محاسبه قیمت سکه به عنوان متغیر وابسته دلار این اثر بر روی سکه و طلا نیز اِعمال شده است.
اصلاح ۵۰ درصدی بورس در برابر رشد ۵۰ درصدی دلار!
کارشناس بازار سرمایه، ریسک دو بازار ارز و سرمایه را با وجود رشد و افت زیاد آن‌ها در یک ماه و نیم اخیر تخلیه شده ارزیابی کرد و گفت: در شرایطی که دلار تا ۵۰ درصد رشد کرده است، شاخص بورس با افت بیش از ۶۰۰ واحدی در برخی نماد‌ها تا ۵۰ درصد و یا حتی بیشتر اصلاح کرده است. این یعنی بورس هم در این مدت به پیشواز انتخابات آمریکا رفته است و واکنش خود را نسبت به گمانه زنی انتخاب مجدد ترامپ پیش‌خور کرده است. بر این اساس اکنون تاثیرگذاری از این اتفاق در بازار ارز و بورس به حداقل ممکن رسیده است.
وی با اشاره به انتشار خبر بیماری ترامپ و تاثیر آن بر انتخابات آمریکا و شاخص بازار‌های ایران خاطرنشان کرد: وقتی خبر بیماری ترامپ منتشر شد برای ساعاتی بازار‌های جهانی نیز در شوک فرو رفت، اما به سرعت بازگشت و بخشی از آن هم جبران شد. بازار ارز در ایران نیز مقداری افت قیمتی را تجربه کرد، اما این افت در حدی نبود که بتوانیم بگوییم روندی معکوس شده است، این مساله برای بورس هم به همین ترتیب است.
بیشتر بخوانید: دلایل ریزش بورس در هفته‌های اخیر/ آشی که تکنیکالیست‌ها آن را شور کردند
ساسانی یادآور شد: بر این اساس کم‌لطفی است اگر بخواهیم رشد بازار سرمایه در این روز‌ها را به مساله بیمار شدن ترامپ و یا کاهش آرا او در نظرسنجی ربط دهیم، چراکه شرایط متعادل و رشد فعلی بازار سرمایه مرهون هماهنگی ارکان مختلف است که هفته هاست برای شکل گیری این انسجام تلاش می‌کنند. حقوقی‌هایی که در نقش خریدار ظاهر شده اند، تمهیداتی که برای بازارگردانی شرکت‌ها با جدیت دنبال می‌شود، سخت گیری‌هایی که در سمت فروش مانند ممنوعیت نوسان گیری و ممنوعیت معاملات الگوریتمی ایجاد شده است و بسیاری دیگر از این ممنوعیت‌ها که به صورت موقت ایجاد شده است نشان می‌دهد که نگاه سیاست گذار به بازار سرمایه در راستای تعادل سازی است. مجموعه تلاش‌ها بازار متعادل فعلی را رقم زده است که اگر در روز‌های آینده نیز ادامه پیدا کند شاهد شرایط بهتری در بازار خواهیم بود؛ بنابراین تاثیر بیماری ترامپ بر بازار‌ها آنی و جزئی است.
با انتخاب بایدن گل و بلبل نمی‌شود
ساسانی با اشاره به خصومت‌ها و مشکلات موجود در عقبه سیاسی ایران و آمریکا، تاثیرپذیری سریع روابط بین دو کشور در صورت انتخاب بایدن را نیز غیرممکن دانست و گفت: اگر بایدن انتخاب شود به این شکل نیست که بگوییم در هفته بعد قرار است بتوانیم با آمریکا طرح دوستی بریزیم؛ چراکه مشکلات ما و کشور آمریکا ریشه و عقبه سیاسی طولانی دارد. حتی اگر بخواهد این خصومت کاهش پیدا کند نیز به این سرعت ممکن نخواهد بود.
وی درباره شوک وارد بر بازار‌ها به ویژه بازار ارز در صورت انتخاب بایدن نیز گفت: در یک ماه و نیم اخیر آنقدر دلار خود را از کف قیمتی ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان فاصله داده است که اگر بایدن هم انتخاب شود اصلاح ارز از قیمت‌های کنونی نهایتا تا کف قبلی است، ولی چون در این مدت شاهد رشد شدید دلار بوده ایم همین اصلاح هم می‌تواند اصلاحی چشمگیر باشد. البته در زمان رشد دلار بسیاری از صنایع بورسی ما خود را با دلار ۳۰ هزار تومان بالانس نکردند و حتی در مدت رشد دلار در حال اصلاح نیز بودند. بر این اساس حتی اگر بخواهد دلار به محدود ۲۰ تا ۲۲ هزار تومان بازگردد باز هم تاثیر چندانی بر این صنایع نخواهد داشت. به خصوص بر صنایع ریالی ما که افت زیادی کرده اند و با وجود رشد دلار هم نتوانسته اند در برابر اصلاح و ریزش اخیر مقاومت کنند. بر این اساس کاهش قیمت ارز ممکن است شوک کوتاهی را در بورس ایجاد کند، اما تاثیر چندانی روی اکثر نماد‌های بازار نخواهد داشت.
مسیر شاخص تا سقف قبلی هموار است
این تحلیلگر بازار سرمایه با تاکید بر پتانسیل فعلی بورس برای رشد گفت: اکنون بازار سرمایه برای مسئولان کشور دارای اهمیتی ویژه است؛ بر این اساس و لحاظ کردن مجموعه عوامل بنیادین می‌توان گفت که شاخص می‌تواند در ماه‌های آینده تا سقف قبلی رشد کند. بسیاری از نماد‌ها هم پتانسل رشد در این شرایط را دارند و برای سرمایه گذاری می‌توانند هدف قرار گیرند.
بر این اساس می‌توان گفت در یک ماه و نیم اخیر با رشد انتظاری دلار و ریزش انتظاری بورس، ریسک انتخابات ۱۳ آبان آمریکا پیش‌خور شده است و اکنون هر دو بازار ارز و بورس با تخلیه هیجانات اصلی در روز‌ها و هفته‌های پیش رو به سمت روندی منطقی پیش خواهند رفت، به طوری که در صورت بروز هر اتفاقی در فضای سیاسی آمریکا و انتخاب هر یک از کاندید‌اهای فعلی اثر آن بر بورس ایران می‌تواند آنی و محدود باشد و به زودی بازار‌ها به روند خود بازگردند. از این رو انتظار می‌رود در این دوره بازار سرمایه به مدار رشد منطقی و بنیادی خود بازگردد و ارز نیز با برگشت قیمتی مناسب به تعادل قابل قبولی بازگردد.