اقتصاد۲۴- در حال حاضر رصد کردن تحولات بازار ارز طی چند ماه اخیر امری سخت به نظر می رسد. به نظر برخی از کارشناسان بخش عمده ای از نوسانات قیمتی به اصطلاحات رایج در بازار ارز بر می گردد.
به طور مثال در گذشته اگر اصطلاح دلار سبزه میدان به گوشمان می خورد, تعجب می کردیم اما هم اکنون روز به روز القاب دلار در حال افزایش بوده و برای بسیاری از افراد عادی به نظر می رسد. لازم به ذکر است تراکم بالای اصطلاحات دلار به این معنا نیست که دلار چندین نرخی است!
اصطلاحات رایج دلار:
دلار تهران: این دلار در تهران معامله می شود و خود به چند زیرشاخه سبزه میدان، افشار و منوچهری تقسیم می‌شود.یعنی قیمت دلاری که در سبزه میدان معامله می‌شود با دلاری که در چهارراه استانبول خرید و فروش می‌شود متفاوت است.
دلار مشهد: این دلار در مشهد معامله می‌شود، اما طبق شواهد موجود دلار مشهد ارزان‌تر از دلار تهران است.
دلار سلیمانیه:دلار سلیمانیه معمولا ارزان‌تر از دلار مشهد و تهران است.
دلار هرات: فلسفه پیدایش اصطلاح دلار هرات مثل همان دلار سلیمانیه است، قیمت دلار هرات معمولا ارزان‌تر از دلار سلیمانیه است، یعنی ترتیب قیمت دلارها از نظر منطقه جغرافیایی به ترتیب بیشترین به کمترین اینطوری شد: تهران، مشهد،سلیمانیه و هرات.
دلار فردایی: دلاری است که امروز معامله می‌شود برای تحویل فردا. البته این شیوه مختص بازار غیر رسمی و تابع نوسانات و رویداد‌های مختلف است. پس با اطمینان نمی‌توان گفت دلار فردایی ارزان‌تر است یا گران‌تر، ممکن است بر اساس پیش بینی‌های فعالان بازار غیر رسمی قیمت آن بالا و پایین شود.
هم اکنون "دلار مشهد" است که بر سر زبان دلالان افتاده و موجب دلالی های بسیار در این شهر شده است.حتی طی چند روز گذشته قیمت دلار طوری بر سرسره سرازیری غلت می خورد که کارشناسان را متعجب و مردم را مجبور به خرید فروش دلار در این شهر کرده بود!
با پرس و جویی کوتاه دریافتیم که قیمت خرید و فروش دلار در بازار مشهد یک سرو گردن از دلار در بازارارز تهران پایین تر بوده است. از این رو مردم را ترسانده و باعث شده بود تا صف های طولانی برای فروش دلار به وجود آید.
بیشتر بخوانید: دلایل کاهش اخیر قیمت دلار از زبان یک اقتصاددان
چرا باید قیمت ارز در بازارمشهد ارزان تر از بازار تهران باشد؟
آرین عبدی کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص تفاوت قیمت دلار در مشهد و تهران اظهار کرد: البته دلالی در مشهد به جایی کشیده شده است که قیمت فروش دلار با دستگاه کارتخوان پول نقد تفاوت دارد و اگر شما قصد پرداخت نقدی را داشته باشید دلار برای شما ارزان تر تمام می شود.
وی ادامه داد: نوسانات دلار به مراتب, افزایش تقاضا را به دنبال خود دارد. از این رو بعد جغرافیایی اهمیت ویژه ای پیدا می کند. (یعنی حمل ارز از محل عرضه اولیه تا مقصد روی قیمت آن اثر می‌گذارد) شهرهای نزدیک تر به مرز که مبادلات نقدی بیشتری را به خود می بینند و بانک کمتری در این شهرها وجود دارد, ارز با قیمت پایین تری درآن ها خرید و فروش می شود.
این کارشناس مسائل اقتصادی در پایان تصریح کرد: آن طور که پیداست قیمت ارز در بازار مشهد و تهران اختلاف یک تا ۲ هزار تومانی را شاهد است؛ دلیل آن هم تزریق ارز از کشور افغانستان است.
سمیعی رئیس اسبق کانون صرافان ایران در گفت و گو با خبرنگار بانک و بیمه باشگاه خبرنگارارن جوان در این خصوص می گوید: در هر نقطه قیمت از اصل عرضه و تقاضا پیروی می کند و زمانی که عرضه بیشتر و قیمت کمتر باشد، به مناطقی که تقاضای بیشتر و قیمت بالاتر است قاچاق می شود.
یکی از دلالان بازار ارز در گفت و گو با خبرنگار بانک و بیمه باشگاه خبرنگاران جوان در این باره می گوید: قیمت ارز در مشهد و تهران توسط بازار "هرات" تعیین می‌شود.
وی با اشاره به آن که قیمت ارز در بازار هرات طبق عرضه و تقاضا تعیین می‌شود, بیان کرد: در حال حاضر قیمت دلار در مشهد ۱۰۰ تومان بالاتر از قیمت دلار در هرات است. وقتی که ارزش پول ایران در بازار هرات بالا می‌رود دلار گران‌تر و زمانی که پایین می‌آید، دلار ارزان‌تر به فروش می‌رسد.
این دلال بازار ارز می گوید: ما قیمت ارز را از بانک مرکزی نمی گیریم, بلکه این قیمت را از بازار «هرات»، «دبی» و «سلیمانیه» می‌گیریم.
در پایان؛
مسئله ای که در این میان نمایان می شود, این است که در حال حاضر نظارتی بر بازار دلالان وجود نداشته و دلالان در فضای مجازی و با تلفن و پیامک قیمت‌ها را شبانه افزایش می‌دهند. مسئولان هم همچنان در خواب شیرین به سر می برند نسبت به‌فساد واکنشی از خود نشان نمی‌دهند.
سال هاست که رئیس کل بانک مرکزی از این مورد، یعنی تعیین نرخ ارز در بسیاری از بازارهای خارج از و مرزی کشور از برهم زننده بازارهای رسمی ایران یاد می کند. بازاری که نیست اما فشار روانی آن بازارهای داخلی را برهم می زند و در زمان ها اوج تلاطمات بازارها ظهور پیدا می کند.