اقتصاد۲۴ - بندر چابهار، واقع در جنوب شرقی سیستان و بلوچستان، تنها بندر اقیانوسی کشور است که در کرانه دریای مکران و اقیانوس هند قرار دارد و این روزها افزایش مراودات با هند و افغانستان در راستای ارتقای ترانزیت چابهار و توسعه صادرات و انعقاد موافقتنامه‌ها در این خصوص، بر سر زبانها افتاده است.
بندر شهید بهشتی چابهار موقعیت استراتژیک و ژئوپولتیک ویژه‌ای دارد. همکاری دولت هند برای افزایش مراودات و همکاری‌ها با ایران در راستای توسعه چابهار به حدی بود که این دولت بودجه پیشنهادی خود را دو برابر کرد. از آنجا که صادرات یکی از کلیدی‌ترین راهکارهای دولت برای عبور از شرایط تحریمی است خبرنگار اقتصاد۲۴ در گفتگویی با بهروز آقایی، مدیر کل بنادر و دریانوردی استان سیستان و بلوچستان به بررسی آخرین اقدامات برای ارتقای سطح ترانزیت بندر چابهار پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
*بندر چابهار توانسته با برخی از کشور‌ها از جمله هند مراودات خوبی داشته باشد. افزایش مراودات با هند چقدر در افزایش صادرات تاثیر دارد و بازار مصرف هند تا چه اندازه ظرفیت صادراتی دارد؟ برای این منظور چه برنامه‌هایی برای بالا بردن پتانسیل‌هایی صادراتی انجام شده است؟
- موافقتنامه ترانزیتی سه جانبه بین کشور‌های ایران، هند و افغانستان با هدف تسریع، تسهیل و ارتقای ترانزیت چابهار و اتصال کشور هند و افغانستان به کشور‌های آسیای میانه از طریق بندر چابهار، توسعه صادرات سه کشور و ایجاد کریدور بین المللی بین کشور‌های مذکور در خرداد ماه سال ۱۳۹۵ به امضای روسای جمهور ایران و افغانستان و نخست وزیر هند رسید.
بعد از امضای موافقتنامه فوق در اولین گام شرکت IPGCFZ به عنوان اپراتور قسمتی از طرح توسعه بندر چابهار شروع به فعالیت کرد تا در کنار انجام فعالیت اپراتوری در راستای انجام خدمات بازاریابی و جذب بار بین المللی اقدام کند و تاکنون نیز در این بندر به فعالیت مشغول است.
همچنین بعد از امضای موافقتنامه فوق، خطوط کشتیرانی لاینر بین بنادر کشور هند و بندر شهید بهشتی چابهار تأسیس و شروع به فعالیت کردند.
کل این اقدامات صورت گرفته در کنار مشوق‌ها و تخفیفات دو جانبه ارائه شده سبب رونق ترانزیت از هند به افغانستان از طریق بندر چابهار و بالعکس شده است به نحوی که در سال جاری ترانزیت کالا‌ها از طریق بندر چابهار نسبت به سال گذشته شاهد افزایش ۱۸۱ برابری بوده است. در کنار آن صادرات کالا‌ها از طریق بندر چابهار به سایر بنادر منطقه از جمله بنادر کشور هند همانند موندرا و ناواشیوا و بنادر کشور‌هایی همچون چین و عمان شده است به نحوی که در سال جاری شاهد افزایش ۳۸ برابری صادرات محصولات غیرنفتی از طریق بندر چابهار بوده ایم.
بیشتر بخوانید: همه آنچه باید درباره مزایا و قابلیت‌های بندر چابهار بدانید
عمده کالا‌های ترانزیت و صادراتی از طریق بندر چابهار بعد از افتتاح طرح توسعه شامل محصولات کشاورزی و باغی شامل گندم اهدایی هند به افغانستان، میوه و تره بار، خشکبار، محصولات شیلاتی و مواد معدنی و ساختمانی، ماشین آلات و ... بوده است.
زمان کوتاه ترانزیت بین چابهار و بنادر موندرا و ناواشیوا و خدمات مطلوب ارائه شده به بازرگانان افغانستانی، زمینه ساز فعال ساختن ظرفیت‌های توافق سه جانبه ایران، هند و افغانستان از طریق بندر شهید بهشتی چابهار شده است.
تخفیفات بنادر هند برای سرویس‌های متقابل با بندر چابهار
*از آنجا که بندر چابهار در خصوص مراودات بانکی از تحریم‌های آمریکا مستثنی شده و مقامات هندی هم از این مسئله اطمینان خاطر دارند، ظرفیت چابهار برای حل مشکلات تحریمی کشور چیست؟
- بندر چابهار می‌تواند به واردات بخش مهمی از کالا‌های موردنیاز کشور از جمله کالا‌های اساسی، مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی و سایر کالا‌های مورد نیاز کشور در کنار سایر بنادر کشور استفاده شود، به طوری که طی دو سال گذشته نقش مهمی در تامین کالا‌های اساسی، ترانزیت و صادرات کالا داشته است.
*مشوق‌های بندر شهید بهشتی چابهار در چه مواردی بوده است و در بحث عوارض کالا‌های صادراتی اخیراً به این مشوق‌ها افزوده نشده است؟
- بعد از فعالیت شرکت هندی در بندر چابهار تخفیفات تعرفه‌ای دوجانبه‌ای بین بندر شهید بهشتی چابهار و بنادر کشور هند ارائه شده است که از آن جمله می‌توان به تخفیف ۸۷ درصدی در هزینه‌های انبارداری کانتینر ترانزیتی نسبت به سایر بنادر جنوبی کشور، تخفیف ۷۵ درصدی در هزینه انبارداری کانتینر وارداتی نسبت به سایر بنادر جنوبی کشور، تخفیف ۵۰ درصدی در THC (هزینه‌های تخلیه و بارگیری کانتینر) کانتینر‌های ترانزیت خارجی، تخفیف ۳۰ درصدی در هزینه‌های THC نسبت به سایر بنادر جنوبی کشور اشاره کرد.
در کنار تخفیفات ارائه شده معافیت‌هایی نیز در نظر گرفته شده است که شامل معافیت ۱۰۰ درصدی در تخلیه کانتینر‌های خالی که صرفا برای استافینگ و حمل دریایی کالای صادراتی و ترانزیتی وارد بندر شهید بهشتی می‌شوند، معافیت انبارداری سه ماهه برای کانتینر‌های خالی جهت بارگیری کالا‌های صادراتی و ترانزیتی، معافیت سه ماهه در انبارداری کالا‌های معدنی و ساختمانی تمام رویه‌های گمرکی است.
در سوی مقابل بنادر هند نیز تخفیفات قابل ملاحظه‌ای را برای سرویس‌های متقابل با بندر شهید بهشتی چابهار به تصویب رسانده اند که می‌توان تخفیف ۴۰ درصدی در حقوق، عوارض و هزینه‌های وارد بر کشتی و کالا را برشمرد که در بنادر این کشور ارائه می‌شوند.
هدف کلیه این تخفیفات رونق ترانزیت و صادرات از طریق بندر چابهار به سایر کشور‌های منطقه از جمله هند و افغانستان بوده است.