اقتصاد۲۴ - اوایل امسال بود که قیمت خودرو بین کارخانه و حاشیه بازار به شدت زیاد بود و پس از آن برای کنترل این قیمت طرح قرعه کشی را راه اندازی کردند. اکنون که ۸ ماه از اجرایی شدن این طرح می‌گذرد، شاهد نزدیک شدن قیمت خودرو بین کارخانه و حاشیه بازار هستیم.
اکنون با توجه به اینکه قیمت خودرو در کارخانه به قیمت حاشیه بازار نزدیک شده است، افراد دیگر تمایلی به شرکت در قرعه کشی ندارند و حتی گاهی از ثبت نام انصراف می‌دهند و اگر این رویه ادامه دار باشد، طرح قرعه کشی که برای سر و سامان دادن به بازار اجرا شد، دیگر اجرایی نخواهد شد.
با لغو طرح قرعه کشی، مانند سال‌های قبل که قیمت خودرو درب کارخانه با قیمت حاشیه بازار تفاوتی نداشت، دوباره بحران به سراغ خودروسازان خواهد رفت. مانند سال‌های قبل، با نزدیک شدن قیمت خودرو به قیمت کارخانه، خودروسازان برای فروش خودرو به سراغ وام خودرو، فروش لیزینگی و دیگر روش‌های فروش خواهند رفت.
اکنون ورق برای فروش خودرو بر می‌گردد و خودروسازان مجبور خواهند شد خودروهایشان را ارزان‌تر از قیمت حاشیه بازار دهند تا کالاهایشان به فروش رود.
قیمت خودرو به قیمت کارخانه نزدیک شده است
احمد نعمت بخش دبیر انجمن خودروسازان، با اشاره به اینکه قیمت خودرو در حاشیه بازار روند نزولی دارد و به قیمت خودرو در کارخانه نزدیک می‌شود، گفت: نزدیک شدن قیمت خودرو در حاشیه بازار به قیمت کارخانه باعث می‌شود در اجرایی شدن قرعه کشی تجدید نظر‌هایی صورت گیرد.
او با بیان اینکه روش قرعه کشی روش مناسبی برای رساندن خودرو به دست مشتری واقعی نیست، بیان کرد: از اول مخالف روش قرعه کشی بودم، اما در کمیته خودرو تصمیم جمعی برای خودرو می‌گیرند و با مخالفت یک نفر کاری پیش نمی‌رود. قبول دارم که قیمت بازار روند کاهشی دارد و دلیل آن هم روند کاهشی قیمت دلار است.
دبیر انجمن خودروسازان تشریح کرد: روند کاهشی قیمت دلار تاثیرات زیادی در قیمت خودرو گذاشت و اکنون قیمت‌ها به شدت روند کاهشی دارد. ۸۰ درصد شرکت کنندگان در قرعه کشی سرمایه گذار بودند و به دنبال این بودند که در این طرح‌ها شرکت کرده و پس از برنده شدن خودرو مورد نظر را فروخته و از این رویه سود زیادی ببرند.
نعمت بخش ادامه داد: اکنون برخی از افراد سرمایه گذار، با دیدن کاهش قیمت‌ها خودرو را در بازار آزاد می‌خرند و از طرفی به دلیل اینکه عرضه خودروسازان هم افزایش یافته، در کاهش قیمت‌ها موثر بوده است.
دبیر انجمن خودروسازان تشریح کرد: از زمانی که طرح قرعه کشی را به راه انداختند، اعلام کردیم که این روش، روش درستی نیست و خودروسازان از این رویه زیان زیادی می‌کنند. خوشبخانه وزیر متوجه شده است که باید کاری برای صنعت خودرو کرد و باید خودروساز از زیان خارج شود.
نعمت بخش گفت: اگر خودروساز زیان کند، روز به روز توان تولیدی آن پایین می‌آید و در نتیجه دیگر نمی‌تواند پول قطعه ساز را بدهد و این ندادن بدهی باعث نداشتن قطعه و در نهایت ناقصی ۱۱۰ هزار خودرو شده است. اکنون وزیر از ارائه پکیجی برای خودرو خبر داده است و باید دید این پکیج چیست؟
بیشتر بخوانید: آیا واردات خودرو در سال ۱۴۰۰ آزاد می‌شود؟
خودرو باید در حاشیه بازار به فروش رود
او با تاکید بر اینکه خودرو باید در حاشیه بازار به فروش رود تا قیمت‌ها متعادل شود، گفت: اگر اجازه می‌دادند خودرو در حاشیه بازار فروش می‌رفت، چند مزیت داشت و اصلی‌ترین آن‌ها این بود که خودرو تک نرخی می‌شد، هر کالای ۲ نرخی باشد منشا رانت و فساد می‌شود. از تجربه دهه ۷۰ باید استفاده کرد. این قرعه کشی‌ها علی الرغم تمام شرط و شرو‌ها مناسب نیست.
دبیر انجمن خودروسازان با تاکید بر اینکه خودروسازان اکنون در حال زیان هستند، گفت: با فروش خودرو در حاشیه بازار رانت و فساد از بین می‌رود. اگر عرضه و تقاضا یکی شود سایت خودروسازان دیگر باز خواهد ماند و این رویه باعث تک نرخی شدن قیمت‌ها می‌شود.
نعمت بخش گفت: شورای رقابت باید پاسخگو برای کاهش قیمت خودرو درب کارخانه باشد. به طور متوسط ارزبری خودرو‌ها ۲ هزار دلار است، فکر کنید ارز ۳۰ هزار تومانی، ۲۰ هزار تومان شود یعنی با یک حساب سر انگشتی ارز ۲ هزار دلاری ۲۰ میلیون تومان می‌شود و نشان می‌دهد ۲۰ میلیون تومان کاهش پیدا کرده است.
او گفت: با ارزان شدن ارز، ۲۰ میلیون تومان قیمت خودرو کاهش می‌یابد، اما همچنان به دلیل بالا بودن قیمت مواد اولیه خودروساز ضرر می‌کند مگر قیمت مواد اولیه مانند فولاد و مس کاهش پیدا کند و خودروساز به سود برسد، حتما قیمت را کاهش دهیم.
نزدیک شدن به نقطه تعادل قیمتی، با عرضه و تقاضا
ابوالفضل خلخالی کارشناس صنعت خودرو ، گفت: اگر عرضه خودرو افزایش پیدا کند، به نقطه تعادل نزدیک می‌شویم. سال گذشته عرضه خودرو ۷ هزار و ۵۰۰ بود در حالی که تقاضا برای خودرو هزار و ۵۰۰ بود، تقریبا نصف تقاضای خودرو عرضه انجام می‌شد و همین امر باعث شد قیمت خودرو در کارخانه افزایش پیدا کند.
این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: اختلاف قیمت بین کارخانه و حاشیه بازار باعث شد قرعه کشی جذابیت پیدا کند و مردم برای سرمایه گذاری به سمت این روش خرید بروند و از طرفی این روش باعث افزایش تقاضای کاذب خودرو شد.
خلخالی بیان کرد: اگر عرضه خودرو به نقطه تعادل هزار و ۵۰۰ برسد، روش قرعه کشی حذف خواهد شد. در سال ۹۶ تولیدی خودروسازان هزار و ۴۰۰ خودرو بود و به همین دلیل در آن سال قیمت خودرو در کارخانه و بازار یکی بود و در اصل قیمت خودرو متعادل بود.
او تشریح کرد: ما اکنون با پدیده‌ای به نام نهضت داخلی سازی رو به رو هستیم که قطعه سازان در تلاش زیادی برای داخلی سازی قطعات هستند. اکنون با نقطه ایده آل فاصله زیادی داریم، اما خوشبختانه به لطف تحریم‌ها داخلی سازی را جدی گرفتیم و وابستگی که به خارج داشتیم به شدت کاهش یافته است.
این کارشناس صنعت خودرو بیان کرد: اگر عرضه افزایش پیدا کند می‌توانیم به تقاضای واقعی نزدیک شویم. قیمت گذاری دستوری یکی از روش‌هایی است که باعث افزایش اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار شد و علاوه بر این باعث افزایش رانت و دلالی در بازار شد.
کاهش چشمگیر ثبت نام در طرح‌های فروش خودرو با افزایش قیمت مصوب کارخانه و کاهش قیمت بازار باعث کاهش تقاضا در قرعه کشی شده و اینطور که مشخص است این طرح در آینده ای نه چندان دور تعطیل خواهد شد.
با بررسی آمار قرعه کشی‌های بخش نامه‌های فروش مختلف سایپا، متوجه کاهش شدید تعداد افراد ثبت نامی در این بخشنامه‌های می‌شویم. برای درک بهتر این موضوع آمار چند قرعه کشی محصولات سایپا را مرور می‌کنیم:
فروش فوق العاده مرحله اول: تعداد کل نفرات: ٩٩۲.۲۷۷، فروش فوق العاده مرحله دوم: تعداد کل نفرات: ۷۱۷.٩٩۷، فروش فوق العاده مرحله سوم: تعداد کل نفرات: ۴۴۳.۰۱۰ بوده است.
به نظر می‌رسد مهمترین عامل افزایش قیمت کارخانه و کاهش قیمت بازار است. در حقیقت کاهش دامنه سود بسیاری از تقاضا‌های کاذب را در ثبت نام محصولات سایپا حذف کرده است. آنطور که مشخص است، دولت از قرعه‌کشی به عنوان مسیر عادلانه در تحویل خودرو به مشتریان نام برده است و اظهار امیدواری کرده که در این مسیر تنها مشتریان واقعی به خودرو دسترسی پیدا خواهند کرد.