اقتصاد۲۴ - قیمت دلار روندی کاهشی را اوایل آبان تجربه کرد و در اولین مرحله با ریزش نزدیک به ۱۰ هزار تومانی به محدوده ۲۲ هزار تومان رسید، اما افزایش قیمت‌ها پس از آن مجدداً کلید خورد.
بر اساس این گزارش روند افزایشی قیمت، اما این بار تا محدوده ۲۸ هزار تومان ادامه یافت و سپس عقبگرد دلار بار دیگر رقم خورد.
مقامات بانک مرکزی دلیل کاهش قیمت دلار در این دوره زمانی را بازگشت ارز‌های حاصل از صادرات غیرنفتی وی از یک سو و آزاد شدن پول‌های بلوکه شده ایران در سایر کشور‌ها از سوی دیگر می‌دانستند و معتقد بودند با بازگشت ارز حاصل از صادرات غیرنفتی بازار می‌تواند تعادلی نسبی را تجربه کند.
حالا، اما به نظر می‌رسد مولفه تاثیرگذار دیگری نیز باید مورد بررسی قرار گیرد. افزایش صادرات نفت؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد روند صادرات نفت ایران افزایشی است و به نظر می‌رسد با استقرار بایدن در کاخ سفید، می‌توان انتظار افزایش صادرات نفتی را نیز داشت. دولت در قالب لایحه بودجه سال آینده نیز پیش‌بینی کرده است روزانه ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه نفت به فروش برساند. به گفته نوبخت فروش نفت البته یک میلیون بشکه در روز پیش بینی شده است.
در عین حال ایمان ناصری کارشناس بین‌المللی بازار نفت نیز معتقد است ایران می‌تواند صادرات یک میلیون بشکه‌ای را در سال آینده در دستور کار قرار دهد چرا که به نظر می‌رسد در اولین اقدام دولت آمریکا صادرات نفت در این محدوده را با معافیت تحریمی همراه نمایند.
اما با همه این سیگنال‌های مثبت دلیل چسبندگی قیمت ارز در کانال ۲۵۰۰۰ تومان چیست؟
حسین اسدی نیا کارشناس بازار مالی در خصوص دلایل عدم عقب‌نشینی دلار از کانال ۲۵۰۰۰ تومان گفت:نکته مهمی که در بررسی بازار ارز باید مد نظر قرار گیرد این است که ترامپ همچنان در کاخ سفید حضور دارد و گشایش چندانی در حوزه اقتصاد روی نداده است.
وی افزود: به نظر می‌رسد با خروج وی و استقرار بایدن بتوان انتظار از سرگیری مذاکرات در خصوص بازگشت به برجام را در آمریکا داشت.
این کارشناس تاکید کرد: این اتفاق خود حتی پیش از آغاز مذاکرات چند جانبه با حضور ایران، می‌تواند روند کاهشی را بر بازار ارز حاکم نماید، اما در شرایط فعلی قیمت دلار در هسته سخت مقاومتی قرار دارد.
اسدی نیا ادامه داد: به عبارت دیگر کاهش قیمت قبل از این محدوده با سرعت بیشتری اتفاق افتاد، اما همواره پس از برخورد قیمت به هسته سخت، روند ریزشی کند می‌شود. در عین حال باید توجه داشت قیمت فعلی تنها کمی بالاتر از قیمت تعادلی دلار در اقتصاد ایران است و روند کاهشی همچنان با کندی بیشتر ادامه خواهد داشت.
اسدی نیا در توضیح این مطلب افزود: قیمت دلار در شرایط فعلی با توجه به وضعیت اقتصادی و سیاسی ایران باید بین ۲۲ تا ۲۳ هزار تومان باشد و حتی اگر ما بتوانیم روزانه یک میلیون بشکه نفت صادر کنیم باز هم همین رقم قیمت تعادلی دلار خواهد بود.
دلایل وقوع تکانه‌های ارزی
وی با اشاره به اینکه در اقتصاد ایران غالباً قیمت دلار پایین‌تر از نرخ تعادلی نگهداشته می‌شود، گفت: به عبارت دیگر ارزان‌فروشی دلار سیگنال‌های مخرب و اشتباهی را به اقتصاد ایران می‌دهند و در دوره‌های خاص قیمت دلار به قیمت تعادلی آن نزدیک شده است.
اسدی نیا با اشاره به تکانه‌های ارزی در دوره‌های گوناگون گفت: به عنوان مثال در دوره مسئولیت دولت آقای احمدی نژاد، قیمت دلار در محدوده ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ تومان قرار داشت و بسیاری از کارشناسان هشدار می‌دادند که قیمت دلار مستعد جهش قابل توجه است.
وی اضافه کرد: در این دوره پرداخت یارانه‌های نقدی و شرایط اقتصادی کشور نشان از آن داشت که قیمت دلار مستعد در افزایش تا محدوده ۲۵۰۰ تومان است، اما وقتی حرکت افزایشی قیمت آغاز شد دیدیم که بهای هر دلار تا ۴۰۰۰ تومان نیز پیشروی کرد که البته کمی بیش از نرخ تعادلی بود در نتیجه بازگشت قیمت از این محدوده اتفاق افتاد. در شرایط کنونی نیز قیمت تعادلی دلار ۲۲ تا ۲۳ هزار تومان است و اگر دلار به قیمتی بین ۱۸ تا ۲۰ هزار تومان برسد در حقیقت پایین‌تر از نرخ تعادلی ایستاده و در نتیجه روند رشد قیمت باز هم آغاز می‌شود؛ چراکه همواره ارز به سمت نرخ تعادلی حرکت می‌کند مگر آنکه سیاستگذار با اقداماتی این مانع از رسیدن قیمت به قیمت تعادلی شود.
به گفته وی همین سیاست اقتصاد را مستعد تجربه تکانه و جهش ارزی می‌نماید.
وی با اشاره به نرخ‌های متعدد ارز در اقتصاد ایران گفت: یکی از مشکلات عظیم اقتصاد ایران چند نرخی بودن ارز است چرا که این وضعیت رانتی را ایجاد می‌کند که به گیج شدن بازار می‌شود در نتیجه تا زمانی که رویه‌های فساد آمیز و شرایط رانت‌زا اصلاح نشود صدور حکم زندان و اعدام مجرمان اقتصادی و سوء استفاده کنندگان از این شرایط فایده‌ای نخواهد داشت.
او تاکید کرد: به محض آن که است عوامل فسادزا ازبین برود و سیاست گذاری مناسب با رشد ارزش پول ملی در دستور کار قرار گیرد با کاهش سوء‌استفاده‌کنندگان و همچنین رانت‌خواران مواجه خواهیم شد.
چرا پایتخت ارزی ایران در دیگر کشورهاست؟
اسدی نیا درخصوص این نکته که قیمت دلار در محدوده ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان برای افکار عمومی گران تلقی می‌شود و بازگشت به شرایط پیش از تحریم از سوی بسیاری مورد انتظار است، گفت: بالا رفتن ارزش پول ملی مستلزم اجرای اصلاحات اقتصادی فراگیر و همچنین شفاف کردن بخش‌های مختلف اقتصاد است و تا چنین اتفاقی رخ ندهد نمی‌توان به افزایش ارزش پول ملی به شکل بنیادین امیدوار بود.
این کارشناس بازار مالی تأکید کرد: برخی فکر می‌کنند با برداشتن صفر از پول ملی این مهم محقق می‌شود این در حالی است که برداشتن صفر بدون رفرم اقتصادی نمی‌تواند اتفاق خاصی را رقم بزند.
اسدی نیا اضافه کرد: همین حالا بسیاری فکر می‌کنند به دلیل آنکه قیمت ارز خارج از ایران تعیین می‌شود و پایتخت ارزی ایران در دبی یا کشوری دیگر است، بازار ارز درگیر تنش می‌شود، این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر شفافیت اقتصادی در داخل کشور وجود داشته باشد به راحتی می‌توان پایتخت ارزی ایران را به داخل کشور منتقل نمود.
وی گفت: دلیل تعیین قیمت ارز در ایران در کشوری دیگر این است که در این بازار‌ها کنترلی بر قیمت‌ها وجود وجود ندارد و در نتیجه بازار این قیمت را به رسمیت می‌شناسد.