اقتصاد۲۴ -دولت درحالی روی فروش ۲۶۰ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی و صندوق‌های ETF در بازار بورس برای تامین مالی سال آینده حساب باز کرده است که عملکرد سال جاری، اعتراض خریداران دارادوم و بی اعتمادی سهامداران نشان میدهد این منبع درآمدی مدنظر دولت هم مثل فروش نفت در لایحه‌ی بودجه ۱۴۰۰ محقق نخواهد شد.
حدود ۳ ماه از پذیره نویسی بیش از ۴ میلیون نفر سهامدار برای دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله‌ی دولت با عنوان دارادوم یا پالایشی یکم می‌کذرد. ماحصل ۳ ماه سرمایه گذاری مردم در این سهام دولتی در کنار تورم ۴۰ درصدی نقطه به نقطه یا تورم بیش از ۲۸ درصدی سالانه، صفر است! در واقع پالایشی یکم که بعد از گذشت یک ماه و نیم از خلف وعده دولت در بازار ثانویه بازشد در آخرین روز معاملاتی هفته سوم آذرماه به بازدهی صفر رسید.
جالب اینکه فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی بار‌ها و بار‌ها از ابتدای سال جاری تا کنون اعلام کرده است که صندوق‌های ETF علاوه بر کمک به تامین مالی دولت و مردمی کردن دولت، بهترین ابزار در بازار سرمایه برای توزیع بهینه ثروت به آحاد مردم است!
این درحالی است که در ۳ ماه گذشته و با اعتراضات متعدد سهامداران صندوق پالایش یکم و فعالان بازار در فضای مجازی وزیر اقتصاد صحبتی از پالایش یکم نکرده است. دژپسند حتی در برنامه‌ی تلوزیونی نگاه یک که اول آذرماه روی آنتن زنده حاضر شد بعد از سوال مجری برنامه در مورد پالایش یکم با اظهارنظری عجیب مبنی بر اینکه " هیچی دیگه، پالایش رو که فروختیم" از پاسخگویی در قبال مردم و سهامداران فرار کرد.
نارضایتی از سرمایه گذاری در صندوق پالایش یکم در بین سهامداران به حدی رسیده که در گروه‌ها و کانال‌های تلگرامی و اینستاگرامی از پالایش یکم به عنوان صندوقی بدون پدر و مادر یاد می‌کنند و هر روز با اعتراض به وضعیت این نماد در تابلوی معاملات هشتک‌های " نه به صندوق‌های دولتی" و " نه به ETF " میزنند.
دولت به مردم گرانفروشی کرد؟!
اوایل مهرماه وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه تخفیف ۱۰ درصدی علاوه بر تخفیف ۲۰ درصدی اولیه به خرید صندوق پالایش یکم افزوده می‌شود گفته بود: برای کسانی که صندوق پاداش یکم خرید کردند میزان سهام افزایش پیدا می‌کند یعنی اگربه طور نمونه ده تا سهام خریده بودند ۱۱ سهام داده خواهد شد که با این تخفیف برای کسانی که در پالایش یکم شرکت کردند تخفیف ۳۰ درصدی کاملا اجرایی شده است.
در این رابطه باید گفت تخفیفی که فرهاد دژپسند وعده‌ی آن را داد تا کنون عملی نشده است و به هیچ عنوان به تعداد سهام دارندگان نماد پالایشی یکم افزوده نشده است! از سوی دیگر چگونه است که با همان تخفیف بیست درصدی اولیه، امروز که پالایش یکم بازگشایی شده بازدهی صفر دارد؟! آیا دولت سهام شرکت‌های پالایشگاهی خود را که قرار بود توزیع بهینه ثروت بین آحاد مردم باشد با قیمت بالا به مردم فروخته است؟! این‌ها سوالاتی است که برای فعالان بازار سرمایه و ۴ میلیون خریدار اعتماد کرده به دولت در ذهن دارند و هر روز در فضای مجازی مطرح می‌کنند که البته با وجود ادعای همیشگی شفافیت و پاسخگویی از سوی مسئولین، اما هیچکس حاضر به دادن جواب به سوالات اینچنینی نیست!
بعد از ریزش سنگین ۹۰۰ هزار واحدی شاخص بورس که از اواسط مردادماه شروع شد دولت در ماه پایانی تابستان بعد از کشمکش‌های فراوارن و اختلاف بین وزارتخانه‌های نفت و اقتصاد بالاخره دومین صندوق سرمایه گذاری قابل معامله‌ی خود را با نماد پالایش یکم که متشکل از ۱۵ درصد سهام چهار شرکت پالایشی بزرگ خود یعنی پالایشگاه‌های بندرعباس، تهران، اصفهان و تبریز بود، عرضه کرد. جالب اینکه از رقم ۷۰ هزار میلیارد تومان عرضه این صندوق، تنها کمتر از ۱۳ هزار میلیارد تومان یعنی حدود ۲۰ درصد از سوی مردم خریداری شد که نشان داد مردم و سهامداران اعتماد زیادی به دولت ندارند.
با کدام سابقه‌ی درخشان روی اعتبار سهامداران حساب کردید؟!
از این‌ها جالب‌تر حسابی است که دولت برای تامین مالی در محل درآمدی لایحه‌ی بودجه ۱۴۰۰ روی فروش سهام شرکت‌های دولتی و صندوق‌های ETF از طریق بازار سرمایه باز کرده است.
بخشی از منابع موهوم پیش بینی شده در لایحه بودجه ۱۴۰۰ مربوط به واگذاری دارایی‌های مالی با رقم بالغ بر ۲۹۸ هزار میلیارد تومان است که شامل ۱۲۵ هزار میلیارد تومان فروش اوراق در بازار بدهی (هفتاد هزار میلیارد تومان آن شامل اوراق سلف نفتی است)، ۹۵ هزار میلیارد تومان فروش سهام شرکت‌های دولتی در بازار سهام و ۷۵ هزار میلیارد تومان برداشت از صندوق توسعه ملی (افزایش ۱۵۰ درصدی نسبت به سال قبل) می‌شود.
اعتبار صفر، انتظار بی‌نهایت!
اکنون مشخص نیست که دولت چگونه با سابقه و عملکرد ضعیف خود در بازار سرمایه و بی اعتمادی سهامداران اینگونه برنامه ریزی کرده است که ۹۵ هزار میلیارد تومان از محل فروش سهام شرکت‌های دولتی و صندوق‌های ETF در سال ۱۴۰۰ درآمد کسب کند! دولتی که در سال ۹۹ با وجود استقبال بی نظیر مردم و صدور ۲۰ میلیون کدبورسی و ۴۹ میلیون دارنده‌ی سهام عدالت توانست تنها ۲۰ هزار میلیارد از محل فروش صندوق‌های دارا دوم و دارا سوم یا با احتساب سایر عرضه اولیه‌های دولتی مثل شستا در مجموع ۳۳ هزار میلیارد تومان تامین مالی کند چگونه می‌خواهد با این وضعیت بی اعتمادی ایجاد شده بویژه در صندوق پالایش یکم در سال آینده ۹۵ هزار میلیارد تومان سهام بفروش برساند!
از طرفی دولت به زعم عموم کارشناسان در لایحه‌ی بودجه ۱۴۰۰ قصد دارد تا با آینده فروشی دست کم ۷۰ هزار میلیارد تومان یا با توجه به اظهارات رئیس سازمان برنامه بودجه که اگر ۲.۳ میلیون بشکه نفت در بازار‌های خارجی به فروش نرسید نیمی از آن که حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان می‌شود را از طریق اوراق سلف نفتی در بازار سهام بفروش برساند. سوال اینجاست که با بی اعتمادی حاکم بر بازار سرمایه و عملکرد مفتضاحانه‌ی صندوق پالایشی یکم که هیچکس هم حاضر به پاسخگویی در قبال آن نیست، آیا دولت می‌تواند از این روش‌ها بیش از ۲۶۰ هزار میلیارد تومان از بازار بورس منابع مالی جذب کند؟! البته این ارقام شامل بخشی از فروش اوراق در بازار بدهی نمی‌شود و به آن نمی‌پردازیم چرا که با نرخ بازدهی حقیقیِ منفی این اوراق، غیر از بانک‌های دولتی که با دستور مجبور به خرید می‌شوند، افراد حقیقی و عموم مردم هیچگاه حاضر به خریداری اوراق با این شرایط نخواهند بود.
اگر واقعا دولت اعتقاد به اهمیت بازار سرمایه در تامین مالی اقتصاد و هدایت نقدینگی به سمت تولید، مشارکت مردمی و همچنین توزیع بهینه ثروت در جامعه دارد باید برادری خود را به مردم در ثبات بخشی به بورس و تحقق وعده‌ها به ویژه در سوددهی و انتفاع از صندوق پالایش یکم اثبات کند تا بتواند در خوشبینانه‌ترین حالت و بر خلاف گذشته در صورت مدیریت مناسب بازار بخشی از نیاز‌های مالی خود را از مردم و سهامداران بازار بورس جذب نماید.
منبع:رادار اقتصاد