اقتصاد۲۴ - براساس آخرین آمارها نرخ بیکاری کشور در تابستان امسال به ۹.۵ درصد کاهش یافته است اما این رقم می‌تواند گمراه کننده باشد زیرا بررسی‌ها نشان می‌دهد ۲۲.۳ درصد از بیکاران و ۸.۹ درصد از جمعیت شاغل تابستان سال گذشته و در تابستان امسال به جمعیت غیرفعال اضافه شده‌اند. چنانچه این افراد در جمعیت جویای کار لحاظ می‌شد نرخ بیکاری اکنون ۱۸.۵ درصد بود.
بررسی روند جمعیت در سن کار بیانگر آن است که این رقم در تابستان امسال حدود ۶۸۵ هزار نفر و کمی بیش از رقم متوسط سالیانه طی چهار سال منتهی به تابستان ۹۸ رشد داشته است. از سوی دیگر بررسی نشان می‌دهند که در تابستان امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته جمعیت فعال یک میلیون و ۶۲۶ هزار نفر کاهش داشته است. جمعیت فعال مرد ۶۱۵ هزار نفر و جمعیت فعال زن یک میلیون و ۱۱ هزار نفر کاهش داشتند. این در حالی است که جمعیت فعال بالای ۱۵سال در چهار سال منتهی به تابستان ۹۸ سالانه به طور میانگین رشدی ۶۵۰ هزار نفره را تجربه می‌کردند.
کاهش سه درصدی مشارکت اقتصادی
همچنین نرخ مشارکت در تابستان ۹۹ با رشد ۴۱.۸ درصدی نسبت به تابستان ۹۸ کاهش ۳.۱ درصدی داشته است. نرخ مشارکت زنان در این دوره ۳.۵ درصد کاهش یافته و به ۱۴.۱ درصد و نرخ مشارکت مردان در حدود ۲.۷ درصد کاهش را تجربه کرده و به ۶۹.۵ درصد رسیده است. با این حال جمعیت غیرفعال دو میلیون و ۳۱۱ هزار نفر نسبت به تابستان ۹۸ رشد داشته است. منظور از مشارکت درصدی از جمعیت است که یا شاغل هستند و یا به دنبال شغل می‌گردند و جمعیت غیرفعال افرادی را در بر می‌گیرد که تمایل یا امیدی در شاغل شدن نمی‌بینند و بنابراین مشارکتی در فعالیتهای اقتصادی کشور ندارند.
بررسی جزیی‌تر آمارها بیانگر آن است که در تابستان امسال نسبت به تابستان ۹۸ حدود یک میلیون و ۲۰۹ هزار نفر از جمعیت شاغلان کشور کم شده است که از این میان ۴۶۰ هزار نفر آن مردان و ۷۵۰ هزار نفر را زنان تشکیل می‌دهند. حال آنکه در چهار سال منتهی به تابستان ۹۸ جمعیت شاغل سالیانه به طور متوسط ۶۰۹ هزار نفر افزایش داشته‌اند.
با نگاهی به جمعیت شاغل براساس حجم کار و ساعت اشتغال ملاحظه می‌شود که جمعیت شاغل در تابستان امسال نسبت به فصل مشابه سال ۹۸ در طول هفته مرجع حجم ساعت کار کمتری را داشته‌اند و متوسط ساعت کار هفتگی ضمن کاهشی شدن از ۴۴.۶ ساعت در هفته به ۴۳.۲ ساعت رسیده است.
بررسی جمعیت شاغل برحسب گروه‌های عمده فعالیت اقتصادی گویای آن است که بخش خدمات با ۴۸.۱ درصد بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است و بخش‌های صنعت با ۳۳.۴ درصد و کشاورزی با ۱۸.۵ درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
خدمات؛ بیشترین ریزش شاغلان
از نزدیک به یک میلیون و ۲۰۹ هزار نفر کاهش اشتغال رخ داده در تابستان امسال حدود ۳۴۶ هزار نفر در بخش کشاورزی، ۸۱۷ هزار نفر در بخش خدمات و ۴۳ هزار نفر در بخش صنعت مشغول بودند.
این میان در تابستان امسال نسبت به تابستان گذشته جمعیت بیکاری ۴۱۷ هزار نفر کاهش داشته است. همچنین جمعیت بیکار جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله ۱۸۴ هزار نفر و بیکاری فارغ‌التحصیلان عالی نیز ۲۶۰ هزار نفر کاهش داشت. با وجود اینکه آمار نشان می‌دهند نرخ بیکاری در تابستان امسال نسبت به تابستان ۹۸ کاهش داشته است اما با توجه به این در این فصل تمام جمعیت در سن کار به جمعیت غیرفعال اضافه شده‌اند لذا کاهش نرخ بیکاری با کاهش نرخ مشارکت تعدیل است و این اتفاق نمی‌تواند بیانگر بهبود در حوزه کار کشور باشد و بار دیگر بر لزوم توجه به شاخص‌های دیگر حوزه کار در کنار بیکاری را گوشزد می‌کند.
بررسی نرخ بیکاری در استان‌های مختلف کشور حاکی از آن است که در تابستان امسال نسبت به تابستان ۹۸ استان‌های یزد، تهران و گلستان در نرخ بیکاری کاهش محسوسی داشته‌اند و استان‌های چهار محال و بختیاری و خراسان شمالی بیشترین افزایش نرخ بیکاری را تجربه کرده‌اند. همچنین استان‌های هرمزگان(۵۰.۶ درصد) خراسان شمالی (۴۷.۹ درصد) بیشترین نرخ مشارکت را در بین استان‌های کشور دارا هستند.
ماتریس انتقال جریانات نیروی کا تابستان ۹۸ به تابستان ۹۹ بیانگر نکات جالبی است. از جمله اینکه هر چند ۸۶.۱ درصد از جمعیت شاغل تابستان ۹۸ در تابستان ۹۹ نیز همچنان شاغل بوده‌اند با این حال ۳.۹ درصد آن بیکار و ۸.۹ درصد غیرفعال شده‌اند.
از میان جمعیت دو میلیون و ۴۲۷ هزار نفره بیکاران در تابستان ۹۸ تنها ۴۰.۶ درصد موفق به یافتن شغل شده‌اند و مابقی یا همچنان بیکار هستند (معادل ۳۵.۹ درصد) یا به دلیل دلسرد شدن از یافتن شغل از بازار کار خارج شده‌اند که رقم این نیز ۲۲.۳ درصد محاسبه شده است.
همچنین در تابستان ۹۹ از کل جمعیت غیرفعال ۱۰ ساله و بیشتر تابستان ۹۸ به میزان ۱۰.۶ درصد وارد بازار کار شده‌اند که از این میزان ۸.۱ درصد شاغل و ۲.۵ درصد بیکار شده‌اند. ضمن اینکه ۸۷.۸ درصد از جمعیت غیرفعال تابستان ۹۸ همچنان در تابستان ۹۹ نیز غیر فعال بوده‌اند.
به این ترتیب اگر افراد بیکار دلسرد شده و شاغلین اضافه شده به جمعیت غیرفعال تقاضای شغل داشتند نرخ بیکاری در تابستان امسال نه تنها کاهش نمی‌یافت بلکه به عدد ۱۸.۵ رصد می‌رسید.