اقتصاد۲۴ - در بودجه سال آینده پنج سر فصل برای درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده است اما این پنج سر فصل دو بخش به تنهایی نیمی از درآمدهای دولت را قرار است تامین کنند.
مالیات بر کالاها و خدمات که عمدتا در قالب مالیات بر ارزش افزوده منعکس می شود و مالیات بر ثروت دو پایه اصلی درآمدهای مالیاتی هستند.
خرج دولت از جیب ملت
در دولت داری دو نوع مالیات وجود دارد؛ مالیات مرئی و مالیات نامرئی.مالیات مرئی، مالیاتی است که شهروندان به اشکال مختلف و بابت خدماتی که دریافت می کنند به دولت پرداخت می کنند. هر چه میزان درآمدهای مالیاتی و هزینه ها تراز تر باشد نیازی به خلق منابع جدید نیست. دولت و ملتی برنده هستند که این قاعده را رعایت کنند در غیر این صورت تامین منابعی از روش های که قدرت خرید مردم را از بین می برد نوعی مالیات نامرئی است. یعنی به جای آن که آشکار از مردم از پول گرفته شود با چاپ پول یا روش هایی که در نهایت منجر به تورم می شود ناچار به تامین هزینه ها است. این نوع درآمد هم گونه ای از مالیات است که به صورت نامرئی از جیب مردم پرداخت می شود.
بیشتر بخوانید: بودجه ۱۴۰۰ بورس را بزرگ میکند؟
رشد درآمدهای مالیاتی
بر اساس لایحه ی پیشنهادی بودجه دولت به مجلس شورای اسلامی،کل درآمد مالیاتی کشور در سال آینده 247 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده که نسبت به کل درآمدی مالیاتی سال جاری (در لایحه ی بودجه ی99) 26 درصد رشد داشته است. بیشترین سهم مربوط به مالیات بر کالا و خدمات به ارزش 94 هزار میلیارد تومان است که 38 درصد کل درآمد مالیاتی کشور در سال آینده را تشکیل می دهد. پس از آن مالیات بر ثروت قرار دارد با سهم 10 درصدی. در مجموع این دو بخش حدود نیمی از درآمدهای مالیاتی را تشکیل می دهد. اما چرا این 10 درصد کنار 38 درصد آمده است. دلیل آن به رشد این رقم باز می گردد.
بیشترین مقدار رشد در بخش مالیاتی متعلق به مالیات بر ثروت است. این بخش در سال 1400 نسبت به سال جاری حدود 3 برابر خواهد شد.
مالیات بر ثروت مالیاتی است که در آن پایه و منبع مالیاتی را دارایی یا ثروت دارنده ملک، تشکیل میدهد. این مالیات بر آنچه که شخص مالک قبلاً به دست آورده یا از طریق ارث به او به رسیده باشد تعلق میگیرد.
سرانه درآمد مالیاتی ایرانیان
سهم هر ایرانی از درآمد مالیاتی در سال آینده با توجه به جمعیت 80 میلیونی کشور حدود 2 میلیون و 948 هزار میلیارد تومان خواهد بود و برای هر ماه معادل 245 هزار است. با توجه به معافیت های مالیاتی که وجود دارد ،بخشی از جمعیت ایران زیر چتر مالیاتی قرار نمیگیرند.بنابر این سهم گروهی که زیر چتر مالیاتی هستند بسیار بیشتر از رقم دولت است اما این رقم میتواند متری برای سهم درآمد های مالیاتی از منابع درآمدی دولت باشد.
مالیاتی که پیش بینی شده
در سال آینده از اشخاص حقوقی یا شرکت ها گرفته شود معادل 58 هزار میلیارد تومان است که 23.4 درصد از کل درآمد های مالیاتی 1400 را تشکیل می دهد. ظاهرا دولت بنا دارد مالیاتی که در سال آینده از اشخاص حقیقی دریافت می کند از مالیات اشخاص حقوقی کم تر باشد چرا که مالیات بر دستمزد ها معادل 48 هزار میلیارد تومان است که 19.4 درصد از کل درآمد های مالیاتی سال بعد را شامل می شود.
سبقت مالیاتی کارمندان دولت از کارکنان بخش خصوصی
کل مالیات دریافتی از دستمزد بخش عمومی و خصوصی در سال آینده معادل 29 هزار و 800 میلیارد تومان خواهد بود که این رقم نسبت به سال 99 حدود 92 درصد افزایش یافته است، از این رقم 15 هزار و 800 میلیارد تومان سهم بخش کارکنان عمومی و 14 هزار میلیارد تومان سهم کارکنان بخش خصوصی میباشد.مالیات بر دستمزد کارکنان بخش عمومی در سال آتی نسبت به سال جاری 116 درصد افزایش خواهد داشت این در حالی است که مالیات بر دستمزد کارکنان بخش خصوصی نسبت به امسال 68 درصد رشد داشته است.ظاهرادولت قصد دارد در سال آینده از کارکنان بخش عمومی مالیات بیشتری را نسبت به بخش خصوصی دریافت کند این موضوع در شرایطی است که امسال دولت از کارکنان بخش خصوصی مالیات بیشتری را دریافت کرده است .
درآمد مالیاتی دولت از مشاغل یا صنوف که زیر شاخه مالیات اشخاص حقیقی میباشد در سال آینده معادل 16 هزار میلیارد تومان خواهد بود که 33 درصد از مالیات بر دستمزد ها و 6.4 درصد از کل درآمد های مالیاتی را در سال آینده متشکل خواهد شد.همچنین مالیاتی را که دولت قرار است از این بخش در سال 1400 وصول کند نسبت به سال جاری حدود 9 درصد افزایش خواهد داشت.
حساب مالیاتی دولت روی بورس
دولت وقتی مالیات بر ثروت را سه برابر می کند باید مشخص شود سهم اصلی از کجا قرار است تامین شود.مالیات بر ثروت 5 زیر مجموعه دارد؛ ارث، درآمد اتفاقی، نقل و انتقال سرقفلی نقل و انتقال ملک، حق تمبر.
دولت در این بخش بیشتر از همه روی مالیات نقل و انتقال سهام حساب کرده است. در سال آینده مالیات بر انتقال سهام نسبت به سال جاری 6.2 برابر شده است.
در بودجه سال جاری کل رقم مالیات نقل وانتقال سهام 2 هزار و287 میلیارد تومان تعیینشده بود ،حال این عدد در سال آینده با 11 هزار و 877 میلیارد تومان افزایش به رقم 14 هزار و 164 میلیارد تومان رسیده است.
مالیات بر نقلوانتقال سهام مالیاتی است که از فروشندگان سهام گرفته میشود درواقع از هر نقلوانتقال سهام و حق تقدم سهام شرکتها اعم از ایرانی و خارجی در بورسها یا بازارهای خارج از بورس دارای مجوز، مالیات مقطوعی به میزان نیم درصد ارزش فروش سهام و حق تقدم سهام وصول خواهد شد.
گویا دولت گمان میکند در سال آتی حجم معاملات بورس بسیار بالا خواهد بود و این بازار سرمایه گذاری دوباره به دوران اوج رونق خود باز خواهد گشت.
همچنین دولت بنا دارد در سال آینده 990 میلیارد تومان از خانواده های متوفی مالیات دریافت کند.مایات بر ارث یک از ارکان مالیات بر ثروت میباشد،وصول این مالیات بدین شرح است که ماترک متوفی ارزشگذاری شده،پس از کسر دیون و هزینه ها،سهم هر ورثه مشخص میشود و پس از اعمال معافیتها، طبق جدول قانون مالیاتهای مستقیم،میزان مالیات بر ارث هر ورثه تعیین وپرداخت میشود.لازم به ذکر است دولت در سال آتی درآمد های خود را از این بخش نسبت سال کنونی 43.4 درصد افزایش داده است.