این در حالی است که از سال ۱۳۹۱ پس از اجرای خصوصی‌سازی و انتزاع وظایف حاکمیتی و واگذاری آن به وزارت صنعت، شرکت دخانیات بخش کوچکی از صنعت دخانیات ایران است، به‌طوری‌که از گردش مالی ۴۰ هزار میلیارد تومانی صنعت دخانیات تنها ۱۰۰۰ میلیارد تومان، یعنی کمتر از ۱۰ درصد از آن مربوط به شرکت دخانیات است.
وی با بیان اینکه لازم است مسئله سهم پایین شرکت دخانیات ایران از بازار هم مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد، گفت: در حال حاضر وضعیت تولید و سهم از بازار شرکت دخانیات ایران نسبت به دهه ۸۰ خوب نیست که باید دلیل آن مشخص شود.
این در حالی است که قدمت صنعت دخانیات به نزدیک ۱۰۰ سال می‌رسد، گستردگی زیادی در سطح کشور دارد و معنای واقعی زنجیره صنعت از جمله کشاورزی، عمل‌آوری و تولید خرمن تا تولید سیگار و فروش در این شرکت ایجاد شده است.
همچنین باید وضعیت دقیق ۳۹ هزار میلیارد تومان گردش مالی، یعنی بیش از ۹۰ درصد از گردش مالی صنعت در شرکت‌های چندملیتی مشخص شود.
مدیرعامل شرکت دخانیات ایران با اشاره به صدور مجوزهایی در حوزه صنعت دخانیات از سال ۱۳۹۱ و رفع انحصار از این صنعت، تصریح کرد: حال حاضر ۷۰ تا ۸۰ درصد بازار سیگار در اختیار برندهای خارجی و نهایتاً ۱۴ درصد از بازار دخانیات در اختیار شرکت دخانیات ایران است که البته این رقم در سال گذشته هفت درصد بوده است. البته با توجه به اینکه محصولات شرکت دخانیات ایران در کلاس C و D و در نتیجه ارزان است به لحاظ ریالی سهمی کمتر از ۱۰ درصد بازار دخانیات را به خود اختصاص داده است.
شرکت‌های چندملیتی، گوی رقابت را از دست تولیدکنندگان سیگار ربودند؟
افضلی همچنین با بیان اینکه وضعیت امروز شرکت دخانیات ایران نتیجه سیاست‌گذاری‌های یک دهه اخیر است که نیاز به تحقیق و تفحص دارد، گفت: در دهه ۸۰ عمده محصولات خارجی از طریق قاچاق وارد کشور می‌شد، بنابراین در سطح کلان طرحی تحت عنوان مبارزه اقتصادی با قاچاق آغاز شد که بر اساس آن در یک بازه زمانی سه‌ساله حدود ۸۵ درصد بازار دخانیات به مدیریت دولت درآمد و هم‌زمان از برندهای داخلی حمایت شد، به‌طوری‌که قرار بود شرکت‌های خارجی برای بخشی از بازار سیگار تولید کند که امکان تولید آن در داخل وجود نداشت.
همچنین شرکت‌های خارجی حق نداشتند به‌طور مستقیم در ایران کارخانه تأسیس کنند و یا کارخانه‌های شرکت‌های ایرانی را خریداری نمایند، بلکه قرار بود ذیل شرکت دخانیات به‌عنوان شرکت ملی با استفاده از نیروی انسانی و انتقال تکنولوژی فعالیت کنند و همچنین بابت تولید هر پاکت سیگار در ایران به شرکت دخانیات ایران که به‌عنوان یک شرکت زیرمجموعه وزارت صنایع که نماینده دولت بود حق تولید پرداخت کنند.
این در حالی است که به گفته این مقام مسئول از سال ۱۳۹۱ به بعد شرکت‌های چندملیتی توانستند به‌طور مستقل در کشور فعالیت تولیدی داشته باشند، هر محصولی که می‌خواهند در کشور تولید کنند و مانند گذشته هم به دولت پرداخت نداشتند.
همچنین در حال حاضر عمده محصولات شرکت‌های خارجی، هم‌رده محصولات داخلی است. به‌عبارت‌دیگر شرکت‌های خارجی، حلقه سودده زنجیره صنعت دخانیات را در دست گرفتند، درحالی‌که هیچ‌گونه مسئولیتی در زمینه بخش کشاورزی و اشتغال نمی‌پذیرند و حتی خرمن آماده را به صورت ۱۰۰ درصد به کشور وارد می‌کنند و در سیگار پر می‌کند که مشابه واردات قطعات منفصله برای تولید خودرو است.
به‌عبارت‌دیگر در حال حاضر تمام هزینه صنعت دخانیات برای شرکت دخانیات و حلقه‌های سودده آن برای شرکت‌های خارجی است که لازم است این موضوع هم در طرح تحقیق و تفحص مجلس بررسی شود.
بیشتربخوانید:قاچاق سیگار دو برابر شد
وی همچنین با اشاره به لزوم واردات بخشی از خرمن برای تولید سیگار، اظهار کرد: هیچ کشوری خرمن کامل برای تولید سیگار را در اختیار ندارد، اما شرکت‌های خارجی به‌طورکلی از توتون‌ها و خرمن‌های داخلی استفاده نمی‌کنند. همچنین در کشورهای دیگر تعرفه‌هایی برای واردات خرمن در نظر گرفته می‌شود که عدم استفاده از خرمن‌های داخلی جبران شود، اما در ایران این اتفاق نمی‌افتد.
افضلی همچنین با اشاره به اینکه بر اساس قانون تجارت خارجی، شرکت‌های خارجی حداکثر می‌توانند ۳۵ درصد سهم بازار را داشته باشد، اظهار کرد: این در حالی است که در حال حاضر بر اساس آمار مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات، فقط دو شرکت اصلی خارجی تولید سیگار در کشور ۶۵ تا ۷۰ درصد بازار را در اختیار دارند.
این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی اخیراً اعلام کرده بود در حال حاضر ۵۵ درصد بازار در اختیار برندهای بین‌المللی و ۴۵ درصد در اختیار تولیدکنندگان داخلی است.
سهم ۲۰ درصدی قاچاق در بازار سیگار
مدیرعامل شرکت دخانیات ایران با اشاره به سهم ۲۰ درصدی قاچاق سیگار از بازار مصرف داخلی کشور، اظهار کرد: ورود نهادهای نظارتی، قضایی و رسانه ملی به موضوع قاچاق سیگار و توجه ویژه به این آفت اقتصادی در کشور فرصت خوبی است، اما مبارزه با قاچاق صرفاً با سیاستگذاری حل‌وفصل نمی‌شود و باید ابزارهای لازم برای مبارزه با قاچاق سیگار اعم از لجستیک، نیروی انسانی و دانش لازم نیز وجود داشته باشد که شرکت دخانیات با تجربه دهه هشتاد خود می‌تواند در این مقوله به حاکمیت کمک کند.
افضلی در پایان درباره شرایط کنونی شرکت دخانیات گفت: تولید شرکت دخانیات ایران در ۹ ماهه ابتدایی سال جاری ۳۰ درصد بیشتر از کل تولید سال ۱۳۹۸ بوده و پیش بینی می‌شود تا پایان سال نیز بیش از ۶۰ درصد افزایش تولید نسبت به سال گذشته داشته باشد. فروش محصولات شرکت دخانیات نیز در ۹ ماهه سال جاری بیش از ۲۷ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است.