اقتصاد۲۴ - پرداخت ۱۵۰ هزار میلیارد تومان از بدهی‌های دولت به مجموعه صندوق‌های بازنشستگی اتفاق بود که می‌تواند در زندگی سال ۱۴۰۰ خانوار‌های بازنشسته تاثیر مهمی داشته باشد. این تصمیمی بود که روز دهم اسفندماه گرفته شد؛ هنگامی که نمایندگان در صحن علنی سرگرم بررسی بخش درآمدی لایحه بودجه ۱۴۰۰ بودند، اما آیا کارگران بازنشسته و مقرری بگیران سازمان تامین اجتماعی از شنیدن این خبرخوشحالند؟
پاسخ به این پرسش هم آری است و هم نه؛ سهل و ممتنع بودن ارزیابی واکنش احتمالی بازنشستگان تامین اجتماعی به مصوبه دو روز پیش مجلس سابقه‌ای تاریخی دارد و ریشه آن به زمانی بازمی گردد که مدیریت دولتی سازمان تامین اجتماعی برای افزایش مستمری کارگران بازنشسته همیشه با کمبود منابع مالی روبرو بود، اما در مقابل هرسال در بودجه دولت برای افزایش مستمری بازنشستگان کشوری و لشگری منابع مالی کنار گذاشته می‌شد.
اگر از این منظر به مصوبه اخیر مجلس نگاه شود انتظار می‌رود که بازنشستگان تامین اجتماعی از شنیدن خبر پرداخت بخشی از بدهی‌های دولت خوشحال شوند؛ هرچه باشد تا به الآن سازمان تامین اجتماعی از دولت بالغ بر ۳۵۰ هزار میلیارد تومان طلب دارد و پرداخت قسمتی از این مطالبات می‌تواند مشکل قدیمی کمبود منابع مالی برای افزایش سالانه مستمری‌ها را تا حدی کم کند.
بیشتر بخوانید: امیدواریم دولت مانع افزایش حداقل دستمزدها نشود/ نگران ممانعت دولت از افزایش درآمد کارگران شاغل و بازنشسته هستیم
اما از منظر دیگر این شنیدن این خبر مایه مسرت چندانی نیست؛ از یک طرف در مصوبه مجلس برای مجموع صندوق‌های بازنشستگی که سازمان تامین اجتماعی یکی از آنهاست مبلغ ۱۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش بینی شده است و از طرف دیگر تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که همیشه برای سازمان تامین اجتماعی شریکی ناخوانده هست که بخواهد عمده این اعتبارات تصاحب کند؛ شاهد مثال این مسئله ۵۰ هزار میلیارد تومانی بود که قرار بود برای متناسب سازی مستمری سال ۹۹ مستمربیگران سازمان تامین اجتماعی در قالب رددیون دولتی پرداخت شود، اما در نهایت فقط ۱۷ هزار میلیارد تومان آن نصیب بازنشستگان تامین اجتماعی شد و مابقی آن میان دو صندوق بازنشستگی کشوری و لشگری تقسیم شد. به همین دلیل نمیتوان با قطعیت گفت که جامعه ۳.۵ میلیون نفری مستمربگیران سازمان تامین اجتماعی از شنیدن اینکه قرار است برای سال ۱۴۰۰ بخشی بدهی‌های دولتی پرداخت شود؛ خوشحال باشند.
علی دهقانکیا، مسئول نهاد صنفی بازنشستگان شهرستان تهران در این باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: سوای افزایش مستمری‌های سال ۱۴۰۰ فقط در سال آینده اجرای متناسب سازی ۵۰ هزار میلیارد تومان بار مالی به همراه دارد؛ دولت باید دست کم ۹۰ هزار میلیارد تومان از بدهی خود را پرداخت تا خیال بازنشستگان از بابت متناسب سازی سال بعد خاطر جمع باشد.
وی ادامه می‌دهد: بازنشستگان تامین اجتماعی تا به الآن یا با تجمع یا با پیگیری حقوقی خواهان بازبینی مستمری‌های به روز شده بودند؛ حق هم دارند با این شرایط اقتصادی که تورم مصرف کنندگان به بیش از ۶۰ درصد رسیده است نمیتوان امورات حداقلی یک خانوار بازنشسته را از محل مستمری‌ها تامین کرد؛ برای سال آینده هم هیچ کورسوی امیدی نیست الا اینکه دولت مستمریبگیران سازمان تامین اجتماعی را از مرحله دوم متناسب سازی خط نزند.
این فعال صنفی کارگران بازنشسته ادامه می‌دهد: قطعا باید مشخص شودکه سهم تامین اجتماعی از این اعتبار ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی چقدر است؟ خوشبختانه رئیس مجلس در زمان تصویب این مصوبه قید که کمیسیون تخصصی باید سهم هر صندوق از اعتبار ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی را مشخص کند؛ اینکه عاقبت در طول سال ۱۴۰۰ دولت چه میزان از طلب تامین اجتماعی را پرداخت و برای چه میزان آن شریک جدید می‌تراشد خود داستان دیگری است که امیدواریم مانند گذشته نباشد.
هرچند پایین بودن مستمری‌های بازنشستگی در ایران و نارضایتی بازنشستگان از این اتفاق یک امر شایع و عمومی است، اما در این مورد بخصوص حساب کارگران بازنشسته از سایر بازنشستگان جداست؛ سازمان تامین اجتماعی که از آن به بزرگترین موسسه عمومی غیر دولتی بین النسلی کشور نیز یاد می‌شود و منبع مالی اصلی حق بیمه‌های وصولی از بیمه شدگان از بدو تاسیس و پیدایش تاکنون زیر نظر دولت اداره شده و در حال حاضر قریب به ۳.۵ میلیون مستمری بگیر دارد؛ استقلال مالی و اداری این سازمان باعث شده تا دولت‌ها همیشه بزرگترین بدهکار این سازمان باشند و به ندرت در قبال تامین منابع مالی آن احساس مسئولیت جدی کنند در حالی که همیشه از منابع آنچه که انفال نامیده می‌شود و در اصل به عموم شهروندان تعلق دارد برای رفع مشکلات مالی دیگر صندوق‌های بازنشستگی کمک مستمر شده است.