روزنه نجات برجام به سرعت بسته می‌شود

اقتصاد۲۴ - شبکه خبری سی ان ان در گزارشی نوشت: آمریکا و ایران نیاز به اندیشه‌ای آزاد از قیدوبند دارند تا بتوانند از دل یک شکست فاجعه بار یک موفقیت بیرون آورند. جهان هم نگران این ناکامی است و زمان هم به سرعت در حال از دست رفتن است.

شرایطی کنونی ریشه در اشتباهات دولت ترامپ در خروج از برجام و شکست بعدی دارد که چشم اندازی واقعی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای ایجاد کرده بود. اکنون سه سال پس از آن رویداد، روسای جمهوری هر دو کشور آمریکا و ایران، فوریت احیای این توافق را احساس می‌کنند.

حتی اگر یک نامزد میانه رو هم در انتخابات ریاست جمهوری ایران پیروز شود، دوره پساانتخاباتی دشواری در پیش است. رییس جمهور جدید با فشار سنگینی برای گذاردن مُهر خود بر فرایند مذاکرات روبروست:گزینش مجموعه‌ای از گفتگوگر‌ها و تصمیم درباره شکل و شمایل بازگشت به میز مذاکره.

کلسی داونپورت مدیر سیاست عدم اشاعه در انجمن کنترل جنگ افزار می‌گوید: "عنصری از بازگشت ناپذیری برای هر دو طرف وجود دارد. ایران نمی‌تواند تقریبا سه سال خسارت اقتصادی را که با فشار حداکثری دولت ترامپ بر کشور وارد شد، جبران کند و آمریکا هم نمی‌تواند دانش ایران در سانتریفیوژ‌های پیشرفته و دیگر زمینه‌های پژوهش و توسعه را به عقب بازگرداند. "

منبع: روحانی: آمریکا با لغو تحریم ها و اتخاذ تدابیر عملی به برجام بازگردد

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: "حتی در همین چند هفته، ایران گام‌هایی را در مسیر دور شدن از برجام برداشته و نگرانی ما این است که در گذر زمان، دوره گریز هسته ای، کمتر شود. " وی یادآور شد که این دوره، در زمان اجرای برجام، دوازده ماه بود و اکنون کاهش یافته است.

پس گزینه‌های نشست وین کدامند؟ برخی از دیپلمات‌های اروپایی بر این باورند که توافق اصلی، چنان در معرض مرگ قرار گرفته که تنها مسیر موثر، گفتگو بر سر یک توافق تازه است. این احتمالا نیازمند سرکار آمدن یک دولت تازه در ایران است و نقطه سر خط.

در این میان، ایران هم تلاش کرده در جهان به راه خود برود. یکی از پیامد‌های وخیم خروج ترامپ، این بودکه ایران را عمیقا به آغوش روسیه و چین انداخت که نقش خودشان را در منطقه گسترش داده اند. چین با امضای سند ۲۵ ساله، جایگزینی را به ایران در صورت عدم حصول نتیجه سریع درگفتگو‌ها داده است. در چنین زمینه‌ای است که گفتگوگران وین، به احتمال بیشتر در پی تلفیق منافع مشترک هستند یعنی استفاده از فرصت موجود برای رسیدن به توافق پیش از آنکه یک رییس جمهوری تازه در ایران بر سر کار آید.

به نظر می‌رسد دو راه برای پیشرفت وجود دارد. یکی که مستقیم‌تر است، بازگشت بایدن به برجام است. دراینجا به این مسئله می‌رسیم که چه ترتیباتی اتخاذ شود و چه کسی گام نخست را بردارد. شاید هم هر دو همزمان: آمریکا تحریم‌ها را بردارد و ایران هم سانتریفیوژ‌های تازه را کنار گذارد و اجازه بازرسی بدهد.

گزینه دیگر این است که توافق را به کلی پاره کرده از صفر شروع کنیم ومسائلی همچون برنامه موشکی ایران وشبه نظامیان شیعی وحتی جنگ یمن را هم در بربگیرد. اما اغلب ساده‌ترین راه، بهترین راه است.