اهمیت حضور بانک‌های خارجی در مناطق آزاد

اقتصاد۲۴- فعالیت بانکدار‌های بین المللی پتانسیل این را دارند تا درجه رقابت را در نظام بانکی داخلی بهبود ببخشند؛ بروز رسانی مهارت‌ها کمک می‌کند کارایی تخصیص منابع را ارتقاء دهند. در این میان، ریسک‌های موجود هم قابل تسهیم شدن و متنوع‌تر شدن هستند. بانکداری بین المللی در مناطق آزاد که اصطلاحا از قوانین تجارت آزاد تبعیت می‌کنند، می‌تواند به تنظیم سیاست‌ها و مقررات مالی و همچنین روش‌های نظارتی داخلی کمک کرده و تمرکزسیاسی میان نهاد‌های مالی داخلی و دولت را کمتر نماید. در مجموع، سرمایه بیشتر، افزایش کارایی، تخصیص سریع به توسعه اقتصادی و ثبات بیشتر مالی می‌انجامد.

بیشتر بخوانید: تصویب منطقه آزاد، تحقق مطالبه ۷۰ ساله بوشهری‌ها است

فعالیت‌های بانکداری بین المللی از دو کانال بر تسریع رشد اقتصادی، رفاه بیشتر و تحکیم ثبات، اثر می‌گذارد؛ اول اینکه، ازطریق تامین سرمایه و تکنولوژی‌های جدید مورد نیاز، منجر به شکل گیری نظام‌های بانکی رقابتی‌تر می‌گردد. همچنین از طریق امکان کاهش ریسک و تنوع بخشی، باعث هموار سازی و کاهش تاثیر منفی شوک‌های داخلی می‌شود. تحقیقات نشان داده است، که ورود بانک‌های خارجی از طریق سرمایه گذاری سبز (جدید) اثرات مثبت قوی تری برافزایش رقابت در مقایسه با سرمایه گذاری از طریق ادغام و تملک دارد. به دلیل یکپارچگی بیشتر با بانک مادر، بانک‌های خارجی ورودی از طریق سرمایه گذاری سبز، در زمان‌های بروز رکود، کمک بیشتری به اقتصاد می‌کنند.
بانک‌های خارجی از حیث تجارت، می‌توانند نقش مهمی ایفا نمایند. آن‌ها می‌توانند دسترسی به منابع خارجی را برای بنگاه‌های صادراتی فراهم نموده و به غلبه بر عدم تقارن اطلاعات کمک نمایند. بررسی‌ها نشان داده است، که دراقتصاد‌هایی که بانک‌های خارجی حضور دارند؛ بنگاه‌ها تمایل بیشتری به افزایش صادرات دارند. به ویژه، زمانی که بانک مادر در کشور مبدأ وارداتی کالا‌ها یا خدمات صادراتی، واقع شده باشد. در اقتصاد‌های پیشرفته که بازار‌های مالی از توسعه بیشتری برخوردارند و دسترسی به اطلاعات به سرعت قابل انجام است، وجود بانک‌های خارجی، نقش زیادی ندارند؛ در حالی که در اقتصاد‌های در حال توسعه، نقش و میزان اثرگذاری این بانک ها، بیشتر است.
دلایلی برای نحوه اثرگذاری حضور بانک‌های خارجی بر عملکرد بنگاه‌های صادراتی عنوان می‌شود: اولین دلیل افزایش امکان دسترسی به منابع مالی خارجی به ویژه برای بنگاه‌هایی است که به فکر صادرات هستند و نیاز بیشتری به تامین مالی ازطریق سیستم بانکی دارند. بانک‌های خارجی همچنین می‌توانند، مستقیماً منابع خود را از طریق بانک‌های مادر یا بازار‌های بین المللی به کشور صادراتی و یا در قالب افزایش منابع محلی، منتقل کنند. همچنین آن‌ها می‌توانند به شیوه غیر مستقیم از طریق افزایش کیفیت و کاهش هزینه واسطه مالی، اثرگذار باشند.
دومین دلیل این است که، بانک‌های خارجی می‌توانندمتناسب با نیاز صادرکننده، محصول مالی موردنظر را از جمله اعتبار اسنادی برای غلبه بر ریسک اعتباری و مشتقات مربوط به هجینگ (hedging) ریسک ارزش پول را برایش تامین کنند. بانک‌های خارجی مستقر در کشور‌های صادرکننده از طریق توان تخصصی بانک‌های مادر، مزیت‌های بیشتری را از حیث ارائه محصولات تخصصی به ویژه در مقایسه با بانک‌های داخلی، فراهم می‌نمایند.
سومین دلیل: توانایی بیشتر بانک‌های خارجی در زمینه فائق آمدن بر ریسک‌های اطلاعاتی و قراردادی مرتبط با تجارت است. چنانچه بانکی دارای یک شعبه در کشور صادرکننده باشد می‌تواند؛ جریان اطلاعات مربوط به ریسک‌های واردکننده و هم صادرکننده را در مبادلات به خصوص، زمانی که بانک مادر در کشور واردکننده کالای صادراتی قراردارد را تسهیل نماید. این امر عدم تقارن، اطلاعات و در نتیجه ریسک‌های مالی را کاهش می‌دهد. اهمیت حضور بانک‌های خارجی و پیامد‌های مثبت آن‌ها بر بهبود تامین مالی بنگاه‌ها و تقویت کارایی تخصیص منابع موجب شده تا علی رغم اثرات منفی بروز بحران مالی جهان اقتصادی در حال توسعه و بازار‌های نوظهور از مزیت بانک‌های خارجی در جهت اهداف توسعه اقتصادی به طور مطلوبی استفاده کنند.

یادداشت از: مریم حلاج اعتمادی - پژوهشگر اقتصادی مالی مرکز مطالعات استراتژیک چابهار تایمز