قلعه پرتغالی‌های قشم و قلعه نادری لافت

اقتصاد۲۴- قلعه پرتغالی‌ها دارای پلان ذوزنقه‌ای و مصالح به کار رفته در ساخت آن سنگ‌های مرجانی، سنگ لاشه و ملات ساروج است. این قلعه دارای چهار برج دیده بانی با چهار بارو که آثار قرار گیری توپ بر فراز برج‌ها و بارو‌ها به صورت حفره‌هایی بزرگ دیده می‌شود. ورودی قلعه در کنار برج جنوب غربی و از زیر برج صورت می‌گیرد که آثار یک حفره مسلط بر در ورودی نیز در کف اتاقک برج دیده می‌شود. دیگر سازه‌های موجود در این قلعه شامل آب انبار بزرگ مرکزی، آب انبار کوچک، آثار اتاق استراحت نگهبانان، انبار مهمات، گارگاه تعمیر توپ و سطح شیب دار انتقال و جابجایی توپ و نیرو به بارو‌ها است.

با ورود پرتغالی‌ها به خلیج فارس در دوره صفوی دراوایل قرن شانزدهم میلادی با هدف تجارت و سپس با تصرف جزایر تنگه هرمز در حدود ۵۰۰ سال پیش به منظور کنترل عبور و مرور کشتی‌های تجاری در این تنگه، قلعه‌ها ساخته شده است. پرتغالی‌ها در حدود ۱۱۷ سال بر خلیج فارس تسلط داشتند و باعث از بین رفتن کشتی رانی و تجارت محلی شدند. سرانجام در دوره صفوی و زمان شاه عباس اول با فرماندهی امام قلی خان این قلعه و قلعه هرمز درسال ۱۶۲۲ میلادی و ۱۰۳۱ هجری قمری تسخیر و بعد از مدتی به کلی پرتغالی‌ها از خلیج فارس بیرون رانده شدند.

قلعه نادری لافت

قلعه نادری نیز در روستای لافت بر روی بستری صخره‌ای که نسبت به روستای لافت پنج متر مرتفع‌تر است، قرار دارد. این بستر صخره‌ای از شمال دارای شیب و بخش جنوبی آن با شیب ملایمی به قلعه منتهی می‌شود. این قلعه دارای پلان مربع شکل به ابعاد ۳۳×۳۳ متر و چهار گوشه اصلی بنا چهاربرج نیم دایره با قطر سه متر و عرض دیوار‌های اصلی ۱۶۰ سانتی متر ساخته شده است.

بیشتر بخوانید: ۱۳.۲ هزار مترمربع اراضی خالصه دولتی در روستای تلمبو قشم رفع تصرف شد

تنها راه دسترسی به داخل قلعه از طریق درگاهی در ضلع جنوبی قلعه است و در دو طرف این ورودی هم دو برج دیده بانی وجود دارد. مصالح به کار رفته در بنا شامل سنگ‌های قلوه ای، لاشه‌ای مرجانی و ملات گچ و گل است. محوطه داخل قلعه دارای فضا‌های متعددی بوده که در وضع موجود به علت تخریب آن‌ها وضعیت کارکردی این سازه‌ها نامشخص است. در داخل قلعه چاه آب با عمق زیاد نیز وجود دارد.

در تپه لافت و در نزدیکی قلعه نادری آثار هشت برج دیده بانی وجود دارد که تنها سه برج تقریبا سالم باقی مانده و از برج‌های دیگر تنها داغ پی قابل مشاهده است.

بندر تاریخی لافت در ۶۰ کیلومتری شمال غرب شهر قشم در پیش آمدگی خشکی‌های ساحل شمالی جزیره قشم واقع شده است. فاصله نزدیک با ساحل اصلی، قابلیت دسترسی آسان و عمق آب در این نقطه از ویژگی‌های بندر تاریخی لافت است که از مهم‌ترین دلایل و پیشرفت آن در گذشته محسوب می‌شود. این روستا با بافت قدیمی دارای معماری شاخص بادگیر، آثارتاریخی مانند برج‌های دیده بانی، قلعه نادری، چاه‌های تلا و آب انبار سنگی می‌باشد.

بخش اصلی لافت که هسته اولیه و قدیمی آن است در کنار دریا و در دامنه کم ارتفاع کوه قرار دارد. این بندر با توجه به ویژگی جغرافیایی از جمله نزدیکی به سرزمین اصلی نسبت به سایر مناطق جزیره در دوره‌های متعدد برای سکونت انتخاب شده است. بادگیر‌ها شاخص‌ترین سازه معماری در این بندر تاریخی هستند. بادگیر‌های دوطرفه و چهار طرفه دو گونه اصلی بادگیر‌های لافت است و به عنوان یکی از مهم‌ترین عناصرمعماری جزیره قشم محسوب و در بسیاری از روستا‌ها دیده می‌شود. بافت قدیم این بندر در فهرست آثار ملی کشور قرار دارد.