الگوی خلاق مناطق آزاد ایران در تاسیس بورس بین‌الملل/ چالش‌های تامین مالی از بازار سرمایه چیست؟

اقتصاد۲۴ - با پایان دوازدهمین دوره ریاست جمهوری در کشور مجموعاً ۱۰۲ طرح اقتصادی و زیربنایی سازمان‌های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی افتتاح شد. با اینحال حسن روحانی به عنوان آخرین توصیه شکل گیری بورس الملل در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را مورد تاکید قرار داد. امری که با وجود پیگیری‌ها از سال ۹۷ عملاً به نتیجه رسیده بود.  

تاریخچه پیگیری تاسیس بورس بین‌الملل در کشور

اوایل سال ۹۷ آیین نامه تاسیس و فعالیت بازار بورس بین الملل در مناطق آزاد کشور در نشست مشترک اعضای هیات موسس بورس بین الملل و شورایعالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی کشور بررسی و بر اهمیت ایجاد این بازار در مناطق آزاد تاکید شد. آنچه موجب شد تا این مسئله مورد توجه دولت قرار بگیرد، ضرورت استفاده از منابع پایدارتر برای تضمین فعالیت‌های اقتصادی در مناطق آزاد بود. این مسئله مورد توجه تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی نیز قرار گرفت.  

از آنجا که قرار بود مناطق آزاد کشور الگو‌های جدیدی برای فعالیت‌های اقتصادی کل کشور خلق کنند و فرصت تعمیم نتایج این الگو‌ها را به کل کشور فراهم کنند، ایجاد بورس بین‌الملل در مناطق آزاد به عنوان یک ایده مثبت ارزیابی شده بود و همه تلاش‌ها برای عملی کردن آن به کار بسته شد، اما یکسال گذشت و اتفاق چشمگیری در این مورد نیفتاد تا اینکه آبان ماه ۹۸ بار دیگر وعده راه اندازی بورس بین الملل تا پایان سال از سوی مسئولان داده شد و پس از آن نیز امکانی برای تحقق آن یافت نشد.

بییشتر بخوانید: مناطق آزاد باید در سرمایه‌گذاری خارجی پیشران شوند

بورس بین‌الملل این امکان را فراهم می‌کرد تا بتوان تامین مالی ارزی از محل منابع خارجی انجام داد. حمیدرضا مومنی، دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور در اینباره گفته است: «یکی از موثرترین برنامه‌ها ایجاد بورس بین‌الملل در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی است. این موضوع به عنوان مهم‌ترین بستر اقتصادی برای جذب سرمایه‌های خارجی با اتصال به اقتصاد جهانی ایجاد خواهد شد تا از طریق شیوه‌های استاندارد و قابل کنترل با تامین نیاز‌های مالی و ارزی کشور مسیر مطمئنی برای صادرات کالا‌های تولیدی داخلی فراهم کند. این ابزار، نقش بی‌بدیلی در تامین مالی و ارزی برای پروژه‌ها و شرکت‌ها برای کل کشور خواهد داشت.»

به گفته مومنی؛ تامین مالی یکی از اصلی‌ترین ابزار‌های مانع زدایی و پشتیبانی از تولید است. در همین راستا طی ماه‌های اخیر با تشکیل شورای تامین مالی و سرمایه‌گذاری، اقدامات لازم برای منابع مالی پروژه‌های کلیدی سازمان‌های مناطق آزاد انجام شد.»

نمونه‌های موفق تامین مالی از بازار سرمایه

در اینباره باید به نمونه‌های اخیر تامین مالی در برخی مناطق آزاد کشور اشاره کرد. بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای ترمینال فرودگاه کیش، تجهیزات و توسعه کیش‌ایر، زیرساخت‌های لجستیکی و گردشگری ماکو، تامین تجهیزات منطقه آزاد شهر فرودگاهی امام، تامین و تکمیل اسکله‌های بندر کاسپین و پروژه‌های زیرساختی قشم از جمله نمونه‌هایی است که طی ماه‌های اخیر با روش‌های مختلف تامین مالی شده است.

همچنین مومنی از تامین مالی بیش از سه هزار میلیارد تومان نیز برای پروژه‌های زیربنایی در مناطق آزاد ارس و چابهار با نهایی شدن فرآیند‌های لازم نیز خبر داده است. به نظر می‌رسد که این شیوه‌های جدید تامین مالی در مناطق آزاد کشور مورد استقبال بوده است و همین امر شاید مسئولان مناطق آزاد کشور را برای ایجاد بورس بین‌الملل و امکان‌های تامین مالی خارجی نیز ترغیب می‌کند.  

درحال حاضر همکاری گسترده‌ای میان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و نهاد‌های مختلف بازار سرمایه صورت گرفته است. ایجاد شرکت تامین سرمایه خاص مناطق آزاد و گسترش فعالیت‌های بازار‌های بورس جهت جذب سرمایه گذاری به ویژه از کشور‌های همسایه از جمله این ارتباطات محسوب می‌شود. حالا با پایان یافتن دولت دوازدهم و آغاز دولت سیزدهم باید دید که تاسیس بانک‌های آفشور و برون مرزی و تاسیس بورس بین‌االملل که بار‌ها مورد تاکید فعالان اقتصادی بوده و یکی از روش‌های مهم در تامین مالی  برای بنگاه‌های اقتصادی و صنایع کشور به شمار می‌رود، عملی خواهد شد یا خیر.