اقتصاد۲۴- اصل ۲۹ قانون اساسی، مهمترین اصل حمایتی سلامت در جامعه است که مقرر میکند: «برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری و پیری، از کارافتادگی، بی سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی به صورت بیمه و … حقی همگانی است».
اصل ۴۳ همین قانون نیز تأمین نیازهای اساسی یعنی مسکن، خوراک، پوشاک، بهداشت، درمان، آموزش و پرورش و امکانات لازم برای تشکیل خانواده را یکی از ضوابطی میداند که اقتصاد جمهوری اسلامی ایران باید بر اساس آن استوار شود.
برای عمل به این دو اصل قطعا شرایط و لوازمی لازم است که از حمایتهای بهداشتی ودرمانی تا تامین لوازم ضروری برای این امور را در برمیگیرد. از سوی دیگر با توجه به اینکه تحقق این اصول هم تکلیف نظام جمهوری اسلامی و در واقع مسئولان آن است و هم حقوق ملت تلقی میشود پاسخگویی مقامات و عملکرد شفاف و بدون پردهپوشی آنها را میتوان از لوازم برآورده کردن این اصول برشمرد.
با اینحال، اما عدم مدیریت مناسب و مقابله قاطعانه مسئولان کشور با پاندمی کرونا از جمله عدم تامین واکسن کرونا به صورت به موقع و با سرعت زیاد، نادر شدن اقلام دارویی خاص بیماران کرونایی و سردرآوردن آنها از بازار سیاه و به قیمتهای گزاف، عدم وجود تختهای بیمارستانی به تعداد کافی و در کنار آن عدم استفاده از تمامی ظرفیتهای لازم برای ایجاد بیمارستانهای صحرایی و... و در کنار همه این موارد عدم پاسخگویی به مردم و شفافسازی شرایط برای آنها در کنار دادن شعارهای پوچ و توخالی، همگی کشور را یکپارچه به رنگ سیاه درآورده است.
بیشتر بخوانید: ریشههای کمبود دارو و صفهای طولانی داروخانهها در روزهای اخیر
در چنین شرایطی درست بعد از پایان کار دولت روحانی سخنان علیرضا زالی فرمانده عملیات کرونا در استان تهران درباره بحران کرونا در کشور و مقصرین آن که در بخشی مبهم بود و در بخشی دیگر به صورت شفاف دستگاه دیپلماسی را مورد انتقاد قرار میداد نقل محافل شد. سخنانی که البته با واکنش سریع محمد جواد ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی کشور مواجه شد. او که سخنان انتقادآمیز زالی را توهین به دستگاه تحت نظر خود تلقی میکرد در مقام پاسخ سوالاتی درباره موانع واردات واکسن به کشور را مطرح کرد و افراد و نهادهایی را به صورت مبهم مقصر مشکلات ورود واکسن به کشور معرفی کرد.
در این بین رئیس اتاق بازرگانی تهران هم مشخصا وزارت بهداشت را به عنوان مانع ورود واکسنهای وارداتی این سازمان به کشور معرفی کرد. کشمکشهایی سیاسی که همگی به صورت ضمنی نوعی تهدید یکدیگر و دعوت از دیگری برای سکوت است بدون آنکه واقعا مقصران اصلی مشکلات را معرفی کند.
در این بین، اما آنچه به یغما میرود جان هزاران هموطنی است که به دلیل درگیریهای داخلی و فشارهای مافیای احتمالی پشت پرده واکسن کرونا از یک سو و سکوت مقامات مسئول از سوی دیگر از دست میرود. مقاماتی که به جای وفاداری به مردم و احساس مسئولیت نسبت به افرادی که آنها را بر اریکه قدرت نشاندهاند راه مدارا و تسامح در پیش گرفتهاند و حفظ منافع و صندلی قدرت را به احقاق حقوق مردم ترجیح دادهاند.
در این بین دستگاه قضایی کشور و مدعی العموم هم سکوت در پیش گرفته و در برابر از بین رفتن جان مردم کشور که به نظر میرسد این روزها باید از آنها به عنوان مقتولان و کشتهشدگان ناکارآمدی و بیکفایتی دستگاههای مربوطه یاد کنیم هیچ واکنشی نشان نمیدهد.
با اینحال سخنان وزیر امور خارجه که نه نامی در آن دیده میشود و نه جزئیاتی را فاش میکند بیش از همه این رفتارها مورد انتقاد و سوءظن مردم قرار گرفته است. عملکردی که این سوال را در میان مردم ایجاد کرده است که چرا ظریف که مدعی پیگیری ورود واکسن کرونا به کشور است تاکنون سکوت کرده و از موانع سخن نگفته است تا کار به تلنبار شدن قربانیان این اپیدمی ترسناک برسد و در این شرایط بحرانی هم به چه علت با سخنان کنایهآمیز و مبهم پاسخ زالی را میدهد.
حسن نمک دوست روزنامهنگار از جمله کسانی است که در واکنش به سخنان ظریف طی رشته توییتی سوالاتی را مطرح میکند؛ او مینویسد: «جناب آقای ظریف جناب عالی پرسشهایی را مطرح کردهاید که ما مردم طبعا پاسخ دقیق آنها را نمیدانیم، پس لطفا خودتان بفرمایید که چه کسی اولین بار بحث کرونا را در دولت مطرح کرد؟ چه فرد یا افرادی به او پاسخ دادند؟ مضمون پاسخشان چه بود؟ شهریور گذشته که پیشنهاد واردات واکسن از چین مطرح شد چه کسانی گفتند مردم ما موش آزمایشگاهی نیستند؟ استدلال حملهکنندگان به وزیری که واکسن اسپوتنیک را از روسیه گرفت چه بود؟ چرا در تولید واکسن مشترک کوبایی پاستور زمان تلف شد؟ کدام دستگاه پروفورمای ورود ۲۰ میلیون واکسن از اروپا را رد کرد؟ استدلال آن دستگاه برای مخالفت چه بود؟»
درباره وظیفه مسئولان کشور درباره شفافسازی شرایط برای مردم و پاسخگویی در برابر آنها و همچنین وظیفه دستگاه قضایی کشور در قبال اینگونه رفتارها با محمد جندقی کرمانیپور، حقوقدان و وکیل دادگستری و کامبیز نوروزی حقوقدان گفتگو کردیم.
جندقی در اینباره میگوید: «وزارت بهداشت باید توضیح بدهد که چه کار میکند. این وزارتخانه در عمل مردم را رها کرده، کشتار کرونا به مرحله وحشتناکی رسیده است. اینکه برخی فکر میکنند وارد کننده واکسن نیستند جلوی واردات آن را بگیرند توجیهی غیرعقلانی است.»
«چه کسی باید پاسخگوی اوضاع مرگ و میر کرونایی در کشور، نبود تخت در بیمارستانها و اتمام ظرفیت برخی گورستانها باشد؟ همه مسئول هستند اعم از ظریف، روحانی و بیش از همه وزیر بهداشت. به نظر من همه این افراد باید محاکمه شوند چرا چنین کشتاری راه افتاد. علت عملکرد اینچنینی ایشان چه بود؟ حالا بعد از اینهمه مرگ و میر، دعوای کی بود کی بود من نبودم راه انداختهاند. این درحالیست که تمامی این افراد مسئول این شرایط هستند چراکه مدیران کشور بودند و میتوانستند آنچه لازم است را انجام بدهند. چرا نگاهی به عملکرد کشورهای دیگر که شاید برخی از آنها نیمی از منابع و امکانات ما را در اختیار نداشتند نیانداختند.» مسئولیت مقامات در دوره کرونا
(براساس قوانین آقای ظریف چه مسئولیتی در خصوص شفافسازی مسائل دارند؟): «هر کسی که میگوید ما انجام وظیفه کردیم، اما شما نکردید یا نگذاشتید باید دلایل و مستندات خود را ارائه بدهد. حرف زدن صرف فایده ندارد. فرقی نمیکند که آقای ظریف باشد یا وزیربهداشت که بیش از همه مسئولیت دارد و چه روحانی. آنهایی که جان خود را از دست دادهاند انسان و هموطن ما هستند. چرا باید کشتار به این مرحله برسد. چه کسی میخواهد به فریاد مردم این کشور برسد.»
«با اینکه مقام معظم رهبری گفتند در محرم پروتکلهای بهداشتی را رعایت کنید چرا باز هم عدهای میگویند بگذارید مراسم امام حسین خلوت نشود و نظارتی هم نیست. همه تنها هشدار میدهند.»
«به قول مقام معظم رهبری کرونا جنگی علیه کشور ما راه انداخته است، قانون باشد یا نباشد سوال ما این است که برای رفع این گرفتاریها وزیر بهداشت و روحانی چه کردهاند؟ نباید به دنبال مقصر بود باید به دنبال رفع مشکل باشند.»
کامبیز نوروزی نیز میگوید: «متاسفانه قاعده مسئولیت در مقامات رسمی کشورمان از بین رفته و در عمل هیچ کسی در هیچ زمینهای هیچ مسئولیتی نمیپذیرد که این مساله برای کشور یک زنگ خطر بلند در کنار سایر زنگ خطرهایی است که دائم در حال شنیدن آن هستیم.»
«ما جملهای را مدام میشنویم که اوج بیمسئولیتی و فقدان ضوابط حقوقی در نظام سیاسی کشور را نشان میدهد این جمله این مضمون است که میگویند چیزهایی هست که نمیتوانیم بگوییم. این جمله چه معنایی دارد؟ چه روابطی وجود دارد؟ در واقع با گفتن این جمله عملا از هر مسئولیتی فرار میکنند. در حال حاضر کشور درگیر وحشتناکترین کشتار توسط کروناست. سوال ما این است که وزیر بهداشت در این مدت چه میکرده است؟ ۲ سال است که جز اطلاعات نادرست و تبلیغات بیپایه ما چیز دیگری نشنیدهایم. چه کسی مسئول این وضعیت است؟»
«به نظر میرسد تمام مجادلاتی هم که وجود دارد بر سر آن است که هر کسی میخواهد صندلی قدرتش را محفوظ نگه دارد. از نظر حقوقی تمام آنچه که در حوزه کرونا رخ داده قابل پیگرد بوده و باید مسئولان پاسخ بدهند که چرا ماههاست به اندازه سقوط یک هواپیمای ایرباس در کشور کشته میدهیم. دارو نیست، سرم نیست، واکسن نیست و آشفتگی زیادی در حوزه مقابله با کرونا وجود دارد که جان مردم را میگیرد و هیچکس هم پاسخگوی مردم نیست. گفته شده که عدهای مانع از واردات واکسن شدهاند. تبلیغات بیپایه برای تولید واکسن انجام شد، اما پیداست که برنامه تولید واکسن هم با شکست مواجه شده و جان مردم به خطر افتاده است، اما هیچکس هم پاسخگو نیست.»
«مجادلههایی که در روزهای اخیر در موضوعات مربوط به کرونا در سطح افکار عمومی مطرح شده است بیش از هر چیز نشاندهنده آن است که مقامات کشوری در ایران هیچ مسئولیتی نمیپذیرند و تنها از مردم طلبکار هستند.»
«ظریف یکی از شریفترین و تواناترین دولتمردان کشور طی ۸ سال گذشته بوده که خدمات برجستهای به کشور کرده است، اما او باید به سوالاتی که مطرح کرده است پاسخ بدهد. گویی قدرتهای مافوقی وجود دارد که همه را از بیان حقایق ترسانده است. چرا ظریف به سوالات خودش پاسخ نمیدهد تا معلوم شود چه کسانی باعث شدند که مردم ایران سیاهترین روزهای زندگیشان را در این مدت مشاهده کنند. تصاویری که از گورستانهایی کشور دیده میشود به صورت دردناکی تنها تصویر مرگ است. در داروخانههای مرجع شهر جمعیت عظیمی حضور دارند به این دلیل که دارو نیست. بیکفایتی وزارت بهداشت چنان است که سرم در کشور وجود ندارد. اگر افرادی مداخله و ممانعت کردند از تامین ملزومات مردم در این روزها باید نامشان گفته شود. اگر نمیگویند یا به این دلیل که میترسند قدرتهای پنهان برایشان ایجاد مشکل کند یا اینکه اگر بگویند بیکفایتی خودشان برملا میشود.»
«بعد از گذشت ۱۹ ماه از اپیدمی کرونا همچنان کشور در بحرانیترین وضعیت پاندمی است. وزیر بهداشت چه کرده است؛ رونماییهای جعلی از تولید داخلی واکسن چه نتیجهای داشته است؟ این مواردی است که باید مشخص شود.»
منبع: جامعه ۲۴