چرا رجیستری حضوری موجب صف طولانی در گمرک شد؟

اقتصاد۲۴ - در حالی که اجرای طرح رجیستری در ۳ سال اخیر دستاورد‌های خوبی برای اقتصاد کشور و مردم بعنوان استفاده کننده از این وسیله ارتباطی داشته، اما متأسفانه عده‌ای به بهانه اظهارات اخیر وزیر اقتصاد، شایعاتی را مبنی بر حذف رجیستری از مبادی ورودی مطرح کرده‌اند.

رجیستری چگونه مانع ورود ۳۶ میلیون موبایل قاچاق شد؟

بر اساس آمار ارائه شده از سوی سامانه همتا، در ۳ سال اخیر از ورود ۳۶ میلیون دستگاه موبایل قاچاق به ارزش بیش از ۶ میلیارد دلار به کشور جلوگیری کرده است. در سال گذشته حدود ۱۵.۶ میلیون دستگاه تلفن همراه به ارزش ۲.۹ میلیارد دلار وارد کشور شده است، همچنین مطابق آمار گمرک پس از «ذرت دامی»، «گوشی تلفن همراه» در سکوی دوم اقلام عمده وارداتی به کشور قرار دارد.

ثبت چنین رکورد‌هایی برای واردات تلفن همراه به کشور در حالی رقم می‌خورد که حدود ۳ سال قبل یعنی در سال ۹۶، میزان واردات رسمی تلفن همراه چیزی در حدود ۳ میلیون دستگاه گوشی تلفن همراه به ارزش ۵۱۸ میلیون دلار بوده است.

افزایش بیش از ۸۰ درصدی واردات تلفن همراه از سال ۹۶ تاکنون، بیش از هر عامل دیگری مربوط به عملکرد مطلوب طرح رجیستری در خصوص جلوگیری از قاچاق و واردات غیر قانونی تلفن همراه به کشور بوده است. هر چند اخبار مربوط به عملیاتی شدن این طرح که مبتنی بر عدم ارائه خدمات اپراتوری و آنتن‌دهی به دستگاه‌های غیرقانونی و قاچاق است، از سال ۹۵ شنیده می‌شد، اما سرانجام در آذر ماه سال ۹۶، با رجیستر شدن گوشی‌های برند اپل اولین گام در این زمینه برداشته شد و پس از آن در طی مدت شش ماه، تمامی برند‌های گوشی تلفن همراه تحت پوشش طرح رجیستری قرار گرفت.

بنابر اظهارات مقامات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، پیش از اجرای طرح رجیستری، کمتر از ۱۰ درصد نیاز کشور از طریق واردات رسمی وارد کشور شده و مابقی از طریق قاچاق تأمین می‌شد. به همین دلیل، علاوه بر تضییع ۲ هزار میلیارد تومانی حقوق دولت، کالای فاقد گارانتی و استاندارد‌های سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به دست مصرف‌کننده می‌رسید.

بیشتر بخوانید: با حذف فرآیند غیرحضوری رجیستری آیا تخلفات افزایش می‌یابد

دستوری که تفسیر به رأی شد؟

وزیر اقتصاد شنبه هفته گذشته، پس از بازدید از گمرک فرودگاه امام خمینی و مشاهده صفوف طولانی مردم برای رجیستری از مبادی ورودی، دستوراتی مبنی بر تشکیل کارگروهی برای تسریع در این فرآیند صادر کرد. در پی این اتفاق، شائبه‌های بسیاری در خصوص دستور وزیر اقتصاد مبنی بر حذف رجیستری از مبادی ورودی کشور در رسانه‌ها ایجاد شد و حتی برخی از رسانه‌ها از طرح رجیستری به عنوان بیراهه‌ای پنج‌ساله در تنظیم بازار تلفن همراه یاد کردند که مشکلات زیادی را ایجاد کرده است.

مهرداد ارونقی، معاون گمرک ایران پس از بازدید مذکور با اشاره به دستور وزیر اقتصاد گفته بود: با تشکیل کارگروهی متشکل از دستگاه‌های ذی ربط، سازوکار حذف رجیستری از مبادی تعیین و به احتمال زیاد از هفته آینده اجرایی خواهد شد.

به گفته ارونقی، فرایند کنونی طرح رجیستری تلفن همراه در مبادی ورودی موجب سردرگمی زیادی بین مسافران شده بود؛ به عنوان نمونه مسافر ساعت ۴ صبح به ایران می‌رسید و بدون اطلاع داشتن از لزوم رجیستری حضوری، پس از مدتی متوجه می‌شد که موبایل وارده قطع شده است. پس از اینکه برای حل مشکل به گمرک مراجعه می‌کرد باز هم موبایل وصل نمی‌شد چراکه گمرک در مبادی ورود اطلاعات را احراز نکرده بود.

این اظهار نظر ارونقی در حالی است که وی در نیمه مرداد ماه امسال در نامه‌ای به گمرک فرودگاه امام صراحتاً به کم کاری گمرکات در رجیسترکردن موبایل مسافران ورودی اشاره و نوشته بود: «علیرغم صدور بخشنامه‌های متعدد در خصوص طرح رجیستری گوشی‌های تلفن همراه در مبادی ورودی، مبنی بر اطلاع رسانی دقیق به مسافرین ورودی که قصد رجیستر نمودن گوشی‌های تلفن همراه خود را دارند، اخیراً مشاهده می‌شود تعداد زیادی از مسافرین علی الخصوص مسافرین ورودی از طریق گمرک فرودگاه امام خمینی (ره)، بدون اطلاع از موضوع، وارد کشور می‌شوند و بدلیل عدم پاسخگویی گمرکات و سایر دفاتر ستادی، به این حوزه معاونت مراجعه می‌نمایند و این در حالی است که بررسی‌های صورت پذیرفته صحت گفته‌های مسافرین را مبنی بر اینکه هیچگونه اطلاع رسانی در خصوص نحوه اقدام صورت نگرفته است تأیید می‌نماید.»

سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق: حذف رجیستری از مبادی ورودی صحت ندارد

در همین ارتباط، حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفتگو با خبرنگار مهر با تکذیب شایعاتی در خصوص حذف رجیستری از مبادی ورودی، گفت: وزیر محترم اقتصاد در بازدید از گمرک با مشاهده صف‌های طولانی مردم برای رجیستری تلفن‌های همراه، دستوراتی مبنی بر تشکیل کارگروه برای تسریع در فرآیند رجیستری صادر کردند، اما این به معنای حذف رجیستری از مبادی ورودی نیست.

وی افزود: دستورات وزیر محترم اقتصاد، معطوف به تسریع در فرآیند رجیستری حضوری در گمرک و حل مشکلات مردم است و انتظار می‌رفت تا مسئولین گمرک به سوابق رجیستری به صورت حضوری اشاره کنند. این فرآیند از دی ماه ۹۹ و بر اساس ماده ۱۳۸ آئین‌نامه اجرایی امور گمرکی الزامی شده است.

دهقانی‌نیا ادامه داد: پیش از این نیز پیشنهاداتی از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا برای شیوه انجام رجیستری حضوری ارائه شده بود که در صورت اجرا از تشکیل صف‌های طولانی جلوگیری به عمل می‌آمد؛ اما متأسفانه گمرک به روش خود اقدام به این کار نمود و وضعیت فعلی در واقع حاصل اصرار گمرک بر انجام شیوه کنونی است.

افزایش ۱۳ هزار میلیارد تومانی عایدی دولت از محل رجیستری

وی ضمن انتقاد از انتشار گزارشاتی در برخی رسانه‌ها مبنی بر ناموفق بودن طرح رجیستری گفت: انتشار این دست از مطالب حکایت از ناآگاهی این رسانه‌ها از مزایای طرح رجیستری است که می‌تواند به اعتبار آن‌ها خدشه وارد کند.

دهقانی‌نیا افزود: طرح رجیستری از ابتدای فروردین‌ماه ۹۷ تا ۳۱ تیرماه ۱۴۰۰، حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان درآمد برای حاکمیت به دنبال داشت که این عدد پیش از اجرای طرح رجیستری، سالانه معادل ۱ هزار میلیارد تومان بود. همچنین در این بازه زمانی ارزش واردات تلفن‌همراه حدود ۷.۷ میلیارد دلار بود و این بدان معناست که پرونده قاچاق در حوزه این کالا عملاً بسته شده است.

وی ادامه داد: طرح رجیستری در کنار ثمرات بسیاری که برای حاکمیت داشت موجب شد تا مردم از اصالت تلفن همراه خریداری شده و شرکت گارانتی‌کننده آن اطمینان حاصل کنند.

بساط سوءاستفاده از اطلاعات مسافران دوباره پهن می‌شود؟

سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در خصوص تبعات غیرحضوری کردن رجیستری از مبادی ورودی، اظهار داشت: این اتفاق موجب خواهد شد تا مجدداً بساط خرید و فروش مدارک هویتی و پاسپورت برای رجیستری تلفن همراه پهن شده و از اطلاعات مردم سوءاستفاده شود. موضوعی که در گذشته نیز رخ داده و حتی واکنش دادستان محترم کل کشور را هم به دنبال داشت.

وی در پایان با ارائه پیشنهاداتی برای بهبود شرایط رجیستری از مبادی ورودی، گفت: تسریع این فرآیند نیازمند راه‌اندازی یک پایگاه اینترنتی است؛ تا مردم پیش از ورود به کشور اطلاعات خود را در آن ثبت نموده و ادامه فرآیند احراز هویت به صورت حضوری و در مدت زمان کمتری صورت بگیرد.

حال باید منتظر ماند و دید آیا به بهانه ایجاد صف در مبادی ورودی، قرار است اجرای طرح رجیستری که دستاورد‌های آن برای اقتصاد کشور محرز بوده دچار خدشه شده و بار دیگر بساط سوءاستفاده کنندگان از اطلاعات مسافری پهن شود یا با اتخاذ راهکار بهینه، اجرای مؤثر این طرح ادامه خواهد یافت.