اقداماتی برای اقتصاد دریامحور در منطقه آزاد قشم/ساخت شهرک دریایی با هدف تعمیرات شناور‌های سنگین و کشتی‌های باری بزرگ

اقتصاد۲۴ - منطقه آزاد قشم با وسعت یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع دارای ۳۰۰ کیلومتر خط ساحلی است. این وسعت مزیت‌های جغرافیایی و لجستیکی خاصی فراهم کرده است تا به دنبال رونق اقتصاد دریامحور با مشارکت و فعالیت اداره بنادر و دریانوردی، شیلات و مشارکت بخش خصوصی در قشم بتوان هرچه بیشتر در این زمینه پیشرفت کرد. در عینحال شهرستان قشم شامل جزیره‌های قشم، هنگام و لارک با حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت از تنگه هرمز به موازات ساحل استان هرمزگان در میان آب‌های خلیج فارس گسترده شده است می‌توان در صورت توسعه زیرساختی و ترانزیت دریایی در حوزه گردشگری دریایی و شیلات به درآمد‌های مطلوبی رسید.

با توجه به وجود خط ساحلی گسترده در شمال و جنوب ایران (بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر)، پتانسیل قابل توجهی جهت بهره‌‏برداری از مزیت‏‌های دریا در کشور وجود دارد که تنوع فعالیت‏‌های ساحلی و فراساحلی نیاز به توسعه صنایع تولیدی در زمینه ساخت سازه‌های دریایی را توجیه پذیر می‌سازد.

مشارکت بخش خصصی در ساخت اسکله‌ها و سازه‌های دریایی

ساخت اسکله و شناور‌های دریایی یکی از اقدامات زیرساختی مهم است که در منطقه آزاد قشم دنبال می‌شود. سازمان منطقه آزاد قشم در همین راستا در حال ساخت شهرک دریایی با هدف تعمیرات شناور‌های سنگین و کشتی‌های باری بزرگ است و از تمام ظرفیت‌های تولیدی در جزیره برای تکمیل سبد دریایی خود استفاده می‌کند. در حال حاضر هشت اسکله گردشگری در مناطق شیب دراز، کندالو، هنگام، لافت، گورزین، سهیلی، طبل و گوران شهرستان قشم فعالیت می‌کنند. این شهرستان مجموعاً ۱۹ اسکله مسافری، تجاری و گردشگری دارد که نقش مهمی در گردشگری دریایی در منطقه آزاد قشم بر عهده دارند.

بیشتر بخوانید: رشد چند برابری شاخص‌های توسعه زیرساختی و اقتصادی در مناطق آزاد

در این بین شرکت‌های خصوصی در این منطقه برای ساخت اسکله‌ها و سازه‌های دریایی فعال شده‌اند. یکی از این شرکت‌ها، شرکت مجستیک مارین قشم است که از سال ۱۳۹۱ با استقرار در شهرک صنعتی طولا، در این منطقه آزاد، فعالیت تولیدی خود را آغاز کرده و به ساخت اسکله‌های سبک و سنگین مشغول است. همچنین شرکت مکین دریا قشم نیز در این زمینه فعال شده است. این شرکت در سایت توسعه‌ای خود که با اعتباری بالغ بر ۴۵۰ میلیارد ریال به بهره برداری می‌رسد، ضمن تولید اسکله‌های آلومینیومی و فولادی، برای ۲۵۰ نیرو فرصت اشتغال ایجاد خواهد کرد. این شرکت در حال حاضر در حال تولید اسکله‌های غیرفلزی است و برای ۸۶ نیروی بومی ایجاد اشتغال کرده است.

ساخت و تجهیز اسکله مارینای قشم

همچنین در راستای توسعه گردشگری دریایی، ساخت و تجهیز اسکله مارینای قشم توسط بخش خصوصی گردشگری دریایی در قشم در دستور کار قرار گرفته است. ساخت جَکِت و اسکله‌های نفتی تا ۶ ماه آینده در قشم از جمله برنامه‌هایی است که توسط سازمان منطقه آزاد قشم دنبال می‌شود.  تلاش شده است تا با تدوین یک برنامه جامع و هدفمند مبلغی افزون بر ۳ هزار میلیارد ریال برای بهسازی پایانه‌های مسافری دریایی به عنوان مبادی ورودی و خروجی جزیره تامین اعتبار شود. در واقع با نگاهی به وضعیت بنادر مسافری و گردشگری قشم می‌توان مشاهده کرد که ارائه خدمات نسبت به گذشته از نظر کیفیت، کمیت و ایمنی پیشرفت قابل توجهی داشته که برنامه ریزی سازمان منطقه آزاد قشم و نقش سازمان بنادر ودریانوردی در این حوزه بسیار موثر بوده است. همچنین تجهیز دو بندر تجاری بهمن و کاوه نیز از دیگر اقدامات در راستای استفاده از ظرفیت‌های دریایی جزیره قشم بوده است. اخیراً نیز ۸ فروند اسکله فلزی تولید جزیره، با اعتبار افزون بر ۱۲۰ میلیارد ریال در اسکله بهمن بارگیری شده است. این اسکله‌ها به سفارش اداره بنادر و دریانوردی خرمشهر برای رونق گردشگری در این منطقه توسط متخصصان داخلی طراحی، ساخت و تولید شدند که تا ابتدای سال آینده در چهار نقطه از رود کارون نصب می‌شوند.

لازم به ذکر است که این اسکله‌ها به همراه چهار پل دسترسی علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم برای ۷۰ نفر، از خروج ۳۰۰ هزار دلار ارز نیز جلوگیری کرده است. در ۲ سال گذشته بیش از ۱۱ هزار متر مربع اسکله آلومینیومی، یکهزار متر اسکله فلزی و سه هزار طراحی و تولید و ۱۶۰ نقطه شمع کوبی توسط شرکت‌های قشمی انجام شده است.

در عینحال منطقه آزاد قشم در راستای توسعه اقتصاد دریایی توجه ویژه‌ای به وجود زیرساخت‌های ترانزیتی هوایی و زمینی در کنار ترانزیت دریایی داشته است و بر همین اساس نیز در سال‌های اخیر ایجاد فرودگاه هندورابی و بازسازی برج مراقبت و ساختمان تکنیکال از سالن ترانزیت فرودگاه قشم و بزرگراه خلیج فارس ـ قشم (اتصال جزیره قشم از طریق یک پل به بندر هرمزگان) پیوند بین این انواع مختلف ترانزیت را برقرار کرده است.

صنایع شیلات قشم

اقتصاد دریا پیوند مهمی با توسعه اقتصاد شیلاتی در منطقه آزاد قشم داشته است. آنچه اهمیت دارد این است که منطقه آزاد قشم با حضور بخش خصوصی تلاش کرده است تا شیوه‌های نوین را در صنعت شیلات جزیره به کار بگیرد و از این رو از پرورش آبزیان با شیوه متراکم بهره برده است. یکی از مهم‌ترین امتیاز‌های این روش با توجه به کمبود زمین در جزیره قشم، افزایش بهره‌وری تولید در واحد سطح است. مزارع پرورش میگو در استخر‌های خاکی با ۱ یا ۲ کراپ، حداکثر  ۱۴ تُن محصول در هر هکتار بازدهی دارند، اما مزارع پرورش میگو به شیوه متراکم، ۳  کراپ با بازدهی ۸۰ تن در هر هکتار دارند، که به‌عبارت‌دیگر تنها با استفاده از  ۱۰ درصد فضای مزارع استخر خاکی، حدود ۵ تا ۶ برابر تولید بیشتر خواهند داشت.

با توجه به موقعیت جزیره‌ای این منطقه، کمبود زمین و منابع خاکی، توسعه پرورش میگو به این شیوه که با تکنولوژی‌های سازگار با محیط‌زیست همراه است، می‌تواند ضمن نگهداشت منابع خاکی جزیره، به ارتقا بهره‌وری تولید و افزایش درآمد ارزی کشور کمک کند.