پشت پرده مذاکرات برجام در تهران/ نقش شمخانی در دور جدید مذاکرات هسته‌ای چیست؟

اقتصاد ۲۴ - سفر انریکه مورا مقام ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا اگرچه ظاهرا شبیه به دیگر سفر‌های او به تهران برای هماهنگی درباره از سرگیری مذاکرات هسته‌ای بوده، اما انتشار جزئیات جدیدی از این سفر نشان می‌دهد عمق اختلاف میان تهران و اروپا و آمریکا برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام فراتر از تعیین زمان دور جدید مذاکرات است.

روزنامه العربی الجدید قطر در گزارشی به جزئیات مذاکرات انجام شده در سفر انریکه مورا به تهران اشاره کرده و به نقل از یک منبع آگاه خبر داده که ایران چهار شبه شرط برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام دارد.

یک منبع آگاه ایرانی جزئیاتی از این مذاکرات را در اختیار العربی الجدید قرار داده است. این منبع آگاه عنوان کرده که «انریکه مورا» معاون هماهنگ‌کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا به اهدافی که اروپا از این سفر در نظر داشت نرسیده است.

بیشتر بخوانید: ایران در حال تشکیل تیم مذاکره‌کننده برای وین

اتحادیه اروپا با اعزام انریکه مورا به تهران به دنبال تعیین زمانن‌هایی ازسرگیری مذاکرات با ایران برای احیای توافق هسته‌ای بوده است، اما او «درباره پرسش‌ها و ملاحظات ایران درباره از سرگیری مذاکرات پاسخ‌های متقاعدکننده‌ای برای طرف ایرانی نداشت». مذاکرات احیای برجام که در دولت قبلی ایران پیگیری می‌شد با نزدیک شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران متوقف و به بعد از انتخابات موکول شد.

به گفته این منبه که خواست نامش فاش نشود مذاکرات ایران و اروپا در سفر انریکه مورا به طور خاص بر موضوع مذاکرات هسته‌ای متمرکز بوده و تقریبا ۹۰ درصد مذاکرات به این موضوع اختصاص یافته بود. این گزارش افزوده که طرف ایران به مقام اروپایی تأکید کرده که تصمیم قطعی برای بازگشت به مذاکرات وین دارد، اما هنوز زمان دقیقی برای آن تعیین نکرده است.

این منبع آگاه ایرانی تأکید کرده که وزارت خارجه ایران ملاحظاتی را درباره از سرگیری مذاکرات هسته‌ای با طرف اروپایی مطرح کرده است که به موضوع روند ۶ دوره سابق مذاکرات و رویکرد آمریکا در آن مربوط می‌شود و همچنین رفتار دولت فعلی آمریکا و طرف‌های اروپایی در قبال توافق هسته‌ای ایران از زمان بر سر کار آمدن بایدن در آمریکا ارتباط داشته است.

«علی باقری» معاون سیاسی وزیر خارجه ایران در این دیدار با مورا مذاکره کرده و ملاحظات ایران را به طرف اروپایی منتقل کرده است، به نوشته العربی الجدید باقری در این دیدار از عملکرد اتحادیه اروپا بعد از خروج امریکا از توافق هسته‌ای به شدت انتقاد کرده است.

چهار ملاحظه ایران برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام

به گفته این منبع، ملاحظه نخست ایران به موضع آمریکا درباره لغو تحریم‌ها مربوط می‌شود و اینکه آمریکا با برداشته شدن کامل همه تحریم‌ها تحت هر عنوانی که باشند موافقت نکرده است و فقط نسبت به برداشتن تحریم‌هایی که در توافق هسته‌ای مطرح شده چراغ سبز نشان داده در حالی که بسیاری از تحریم‌ها تحت عناوین دیگری وضع شده است.

به گفته این منبع، ایران همچنین خواستار لغو تحریم‌ها و نه تعلیق آن‌ها است. باقری به مورا گفته که ایران نسبت به جدیت آمریکا در رفع مؤثر تحریم‌ها خوشبین نیست.

ملاحظه دوم ایران سازوکار اطمینان بخش از برداشته شدن تحریم‌ها پیش از آغاز دوباره پایبندی ایران به محدودیت‌های هسته‌ای ناشی از توافق هسته‌ای است. این موضوع به گرهی مهم در مذاکرات تبدیل شده چرا که آمریکا حاضر به پذیرش چنین سازوکاری نیست.

بر اساس این گزارش، ملاحظه سوم ایران به دریافت تضمین از آمریکا درباره عدم تکرار موضوع خروج از توافق هسته‌ای مربوط می‌شود.

ملاحظه چهارم نیز آن است که ایران حاضر به ربط دادن پرونده هسته‌ای به مسائل دیگری مانند مسئله موشکی یا سیاست منطقه‌ای نیست. باقری در این دیدار بر مخالفت قاطع ایران با این خواست آمریکا تأکید کرده و افزوده که ایران هیچ‌گونه تغییری در مفاد توافق هسته‌ای ازجمله در آنچه به جدول‌های زمانی مربوط می‌شود را نمی‌پذیرد.

سران سه قوه به دنبال تنظیم راهبرد تازه‌ای برای پیگیری مذاکرات هسته‌ای

این منبع آگاه تأکید کرده که ایران با طرح این ملاحظات به دنبال مطرح کردن مسائل تازه‌ای در مذاکرات است که لازمه آن تجدیدنظر در توافقات جزئی پیشین است و در این صورت اگر مذاکرات از سر گرفته شود از نقطه‌ای که پایان یافته بود انجام نخواهد شد.

میدل ایست نیوز نیز در این باره نوشت: براساس این گزارش، مذاکرات مقام اروپایی در تهران صریح و سازنده بوده، اما به نتیجه روشنی درباره هدف اصلی که تعیین موعد بازگشت به مذاکرات است نرسیده است ضمن اینکه ایران پاسخی برای سؤالات خود از جانب مورا نیافته و برای همین توافق شده که مذاکرات دو هفته دیگر در بروکسل ادامه پیدا کند.

بیشتر بخوانید: عزت الله ضرغامی برای آینده چه برنامه‌ای دارد؟

همزمان منابع آگاه ایرانی به العربی الجدید گفته‌اند که یک تیم متشکل از سران سه قوه ایران به همراه برخی شخصیت‌های سیاسی بلندپایه در حال طراحی راهبرد تازه درباره ازسرگیری مذاکرات هستند. به گفته این منابع علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران هدایت آن را برعهده دارد.

این منابع همچنین گفته‌اند که این هیئت هنوز درباره این راهبرد تازه به نتیجه نهائی نرسیده است. به گفته آن‌ها مهم‌ترین طرحی که در حال بررسی است از سوی محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی مطرح شده است.