امر به معروف و نهی از منکر یک امر دینی است که آموزش عام لازم دارد نه آکادمیک

اقتصاد ۲۴- راه اندازی رشته امر به معروف و نهی از منکر در مقاطع ارشد و دکتری در دانشگاه‌ها خبر جدیدی بود که در رسانه‌ها و فضای مجازی مورد توجه قرار گرفت. اخیرا منابع مختلف اعلام کرده بودند که در دوران ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی بهترین زمان اسلامی کردن دانشگاه‌هاست؛ آیا راه اندازی رشته امر به معروف و نهی از منکر در دانشگاه‌ها را می‌توان بخشی از پروژه اسلامی سازی دانشگاه‌ها دانست؟

«فردا هم یک رشته جدید به نام گشت ارشاد در دانشگاه‌ها راه می‌اندازند» این اولین واکنش به خبر اضافه شدن رشته جدید «امر به معروف و نهی از منکر» به دانشگاه‌ها از سوی فضای مجازی و کابران بود، خبری که بیشتر از آنکه کسی آن را نقد کند، عمدتا آن را مورد تمسخر قرار دادند و اعلام کردند که اساسا این رشته به چه دردی می‌خورد و اصلا بر چه مبنایی این رشته به رشته‌های دانشگاهی اضافه شده است!

بیشتر بخوانید: فرزند عضو شهید جبهه مشارکت به دنبال حذف زنان!

رئیس قرارگاه احیای بینش امر به معروف و نهی از منکر اعلام کرد که قرار است رشته‌ای با عنوان رشته امر به معروف و نهی از منکر در مقاطع ارشد و دکتری راه‌اندازی و محتوای درسی آن در این زمینه تولید شود؛ وی همچنین از همه کارشناسان علاقه‌مندان در این زمینه خواسته بود موارد مورد نظر خود را با هدف کمک به تدوین کتب درسی این رشته به این نهاد ارسال کنند.

طی سال‌های اخیر رشته‌های عجیب و غریب متعددی به رشته‌های دانشگاهی اضافه شده‌اند. علاوه بر رشته‌های جدید، حتی سرفصل‌های جدید و عجیبی هم وارد دروس دانشجویان شده است که عمدتا در رشته‌های علوم انسانی تحصیل می‌کنند.

یکی از مخالفان ایجاد چنین رشته‌هایی در واکنش به این خبر می‌گوید ایجاد رشته مداحی و رشته امر به معروف و نهی از منکر تنها نکته عجیب در آموزش عالی نیست. دانشگاه در ایران ارتباط چندانی با صنعت ندارد، نظریه‌ای سیاسی و اجتماعی تولید نمی‌کند و فقط بودجه عمومی می‌بلعد و فارغ التحصیلانی ملقب به لیسانس و دکتر و مهندس، اما درمانده در معاش بیرون می‌دهد.

سویه‌های اصلی امر به معروف و نهی از منکر نقد حاکمیت است

غلامرضا ظریفیان معاون وزیر علوم دولت خاتمی و استاد دانشگاه در این باره به رویداد‌۲۴ می‌گوید: هیچ گزارشی درباره اینکه در شرایط کنونی، طرح بحث دانشگاهی شدن رشته امر به معروف و نهی از منکر چه ضرورتی دارد و چه نیازی از جامعه دانشگاهی و اجتماعی ما را برآورده می‌کند ارائه نشده است. علاوه بر اینکه بحث امر به معروف و نهی از منکر پدیده‌ای است که به عنوان یک امر و واجب دینی در شریعت مطرح شده است و بیش از آنکه نیاز به ساز و کار آکادمیک داشته باشد، یک امر دینی و مذهبی است که آموزش عام لازم دارد.

وی افزود: سویه‌های اصلی این موضوع نقد حاکمیت برای اصلاح روند‌ها است و از آن دست مواردی است که همه مردم باید با آن آشنا شوند. اکنون این رشته در حوزه‌ها آموزش داده می‌شود و نیاز به آموزش آکادمیک ندارد. اگر برای ورود این قبیل رشته‌ها به دانشگاه‌ها نیازسنجی نشود بنابراین یا در حد حرف باقی می‌مانند یا اینکه فقط به تربیت یک تعداد نیرو پرداخته می‌شود که نمی‌شود از آن‌ها در عرصه اجتماعی استفاده کرد و فقط هزینه شده است.

برای طرح رشته‌های جدید در دانشگاه‌ها نیازسنجی شود

ظریفیان با بیان اینکه نمی‌دانم چقدر برای انتخاب رشته امر به معروف و نهی از منکر برای آموزش در مقاطع ارشد و دکتری نیاز سنجی صورت گرفته است، تصریح کرد: نمی‌دانم واقعا انتخاب این رشته برای تدریس در دانشگاه مراحل نیازسنجی و بررسی را طی کرده است یا خیر. بحث امر به معروف و نهی از منکر یکی از موضوعات مهمی است که در مباحث شریعت به آن پرداخته می‌شود و طبیعی است که به عنوان یک سرفصل مهم در رشته‌های مرتبط با خودش، مورد بحث قرار می‌گرفته است.

این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: بحث تدوین رشته‌های تحصیلی مسیر کاملا روشن و مشخصی را در دانشگاه‌ها دارد و اساسا ایجاد رشته‌های جدید در دانشگاه‌ها از درون یک گروه متخصص آغاز می‌شود و بعد این نیاز به سرفصل‌ها و سیلابس‎های درسی تبدیل می‌شود و از طریق فرایند‌های دانشگاهی به وزارت علوم داده می‌شود. در آنجا نیز مکانیز‌م و کارگروه‌هایی را در رشته‌های مختلف قرار داده‌اند که مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. طبیعتا با تحولاتی که رخ داده است، بحث نیاز سنجی، بازار کار، بحث دروس میان رشته‌ای و ... مورد تایید گروه علمی که از دانشگاه‎های مختلف برای تایید نهایی این سرفصل‌ها انتخاب شده‌اند، تایید می‌شود.

وی ادامه داد: یک دوره‌ای برای رشته‌های علوم انسانی ستادی در شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان ستاد دروس علوم انسانی و اسلامی کردن آن، قرار داشت و گاهی مواقع بر اساس نیاز‌هایی که این ستاد احساس می‌کرد کار از طریق وزارت علوم در نهایت به دانشگاه‌ها ابلاغ می‌شد. فرایند چند مرحله‌ای از گروه و دانشگاه و وزارت علوم و ... که در نهایت یک متن درسی تدوین و ابلاغ می‌شود.