بازار سهام زیر سایه معاملات اوراق بدهی

اقتصاد ۲۴- روند نزولی بازار سهام دیروز هم ادامه یافت و شاخص کل بورس تهران با ۱.۷ درصد افت مواجه شد این نزول در شرایطی تداوم یافت که آمار‌ها نشان می‌دهد که بخش زیادی از نقدینگی راهی بازار اوراق بدهی شده و سهم دادوستد سهام به‌شدت کاهش یافته است.

با وجود رشد ۴۰ درصدی شاخص کل بورس تهران از خرداد تا پایان مرداد، از هفته نخست شهریورماه ورق برگشته و شاخص کل بورس تهران با نزول مواجه شده است؛ به‌طوری که شاخص کل بورس تهران در این مدت نزدیک به ۱۴ درصد افت کرده است. این نزول با افزایش حجم انتشار اوراق بدهی مصادف بوده و آمار‌ها نیز نشان می‌دهد صرف‌نظر از افزایش انتشار این اوراق، ارزش معاملات این اوراق نیز در بازار سرمایه به شکل محسوسی افزایش یافته است و این به‌معنای آن است که به‌دلیل رکود در سایر بازار‌ها و سیاست‌های کلان دولت، نقدینگی راهی پارکینگ پول یا بازار اوراق بدهی شده است.

میزان انتشار اوراق بدهی

آمار‌ها نشان می‌دهد حجم انتشار اوراق بدهی در مرداد‌ماه ۱۶۱ و در شهریور‌ماه ۶۰ درصد رشد کرده است و این به معنای آن است که فقط در ماه‌های مرداد و شهریور نزدیک به ۸۵ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی منتشر شده و جمع کل اوراق بدهی منتشر شده در نیمه نخست سال به ۱۱۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. اوراق بدهی منتشر شده در ماه‌های مرداد و شهریور ۳.۳ برابر ۴‌ماه نخست سال است. طبق این اطلاعات دولت در مرداد‌ماه امسال ۳۲ هزار و ۶۷۰ میلیارد تومان و در شهریور‌ماه ۵۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان اوراق بدهی فروخته است.

بیشتر بخوانید: چرا گزارش‌های ۶ ماهه، بورس را مثبت نمی‌کند؟

صرف‌نظر از میزان انتشار اوراق بدهی، حجم معاملات این اوراق نیز در بازار سرمایه افزایش یافته است؛ به‌طوری که طبق آمار‌های موجود ارزش معاملات اوراق بدهی در ۷ ماهه سال‌جاری با ۱۰۵۸ درصد رشد نسبت به‌مدت مشابه سال قبل به ۱۴۱۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. این میزان معاملات انجام شده در بازار اوراق بدهی در ۷‌ماه امسال ۱۱.۵ برابر معاملات انجام شده در بازار سهام است، اما در مقابل با وجود رشد جهشی معاملات بازار اوراق بدهی ارزش معاملات بازار سهام در ۷‌ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۶۳ درصد یعنی رقمی معادل ۱۳۸۲ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است. در ۷ ماهه سال قبل ۸۱ درصد از معاملات به معاملات سهام اختصاص داشت؛ درحالی‌که این میزان، امسال به کمتر از ۳۰ درصد رسیده و جای آن را معاملات اوراق بدهی گرفته است که این روند همچنان ادامه دارد و منجر به افت شاخص‌های بورس شده است.

نزول ۱.۷ درصدی

در مبادلات روزگذشته نیز معاملات بازار سهام تحت‌الشعاع معاملات اوراق بدهی بود؛ به‌طوری که ارزش معاملات بازار اوراق بدهی به بیش از ۳۵ هزار و ۶۰۴ میلیارد تومان رسید؛ درحالی‌که حجم معاملات خرد معادل ۳ هزار و ۷۶۲ میلیارد تومان بود و این به‌معنای آن است که ارزش معاملات بازار اوراق بدهی در داد و ستد‌های دیروز ۹.۵ برابر معاملات سهام بود. این رویه باعث شد که دیروز شاخص کل بورس تهران با ۱.۷ درصد افت مواجه شده و بعد از هفته‌ها بار دیگر به کانال یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار واحد سقوط کند.

طبق آمار‌های موجود درکنار افزایش حجم انتشار اوراق بدهی ارزش معاملات اوراق بدهی نیز در بازار سرمایه به شکل فزاینده‌ای افزایش یافته؛ به‌طوری که ارزش معاملات این اوراق در برخی روز‌ها به بیش از ۴۷ هزار میلیارد تومان رسیده که در تاریخ بازار سرمایه بی‌سابقه است. ورود نقدینگی به این بازار منجر به خروج گسترده نقدینگی از بازار سهام شده است. به‌طوری که از ۲۵ مهر‌ماه تاکنون بیش از ۳۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شده است.

اعتراض ۲ نماینده مجلس

همزمان با افزایش حجم انتشار اوراق بدهی و افزایش معاملات آن در بازار سرمایه ۲ نماینده مجلس خواستار کنترل عرضه این اوراق از سوی دولت شدند. محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در همین رابطه گفت: بازار، کشش عرضه این حجم از اوراق قرضه را ندارد. نخستین اقدام دولت در مدیریت بورس باید جلوگیری از عرضه بیش از حد اوراق قرضه دولتی باشد. او با بیان اینکه تصمیمات دولت در مدیریت بازار سرمایه باید کارشناسی شده و علمی باشد، تأکید کرد: بازار سرمایه فقط محل تامین مالی دولت نیست و متعلق به همه بنگاه‌های اقتصادی است؛ اگر حضور دولت در این حوزه انحصاری باشد در بورس تحولی ایجاد نمی‌شود. مجتبی توانگر، نماینده مردم تهران در مجلس نیز دیروز در توییتی خطاب به رئیس سازمان بورس نوشت: دیروز بیش از ۳۵هزار میلیارد تومان اوراق بدهی فروخته شد. عرضه افسارگسیخته اوراق دولتی باعث نابودی سرمایه مردم در بورس شده است. هزینه‌های دولت را از جیب مردم تامین نکنید.