اقتصاد ۲۴- در روزهای اخیر شاهد افزایش چشمگیر قیمت دلار در کشورمان بوده‌ایم، در کنار افزایش نرخ دلار افزایش قیمت سکه و طلا نیز توجه همگان را به خود جلب کرده است. در این بین بازار مسکن هم تحت تأثیر بازارهای مالی دیگر قرار گرفته و سیر صعودی به خود گرفته است.
اما سؤالی که در بازار بورس ایران ذهن بسیاری را به خود درگیر کرده است اینجاست که تأثیر افزایش قیمت دلار بر بورس به چه صورت خواهد بود؟ و اینکه افزایش قیمت دلار باعث افزایش قیمت کدام نمادهای بورسی می‌شود؟
اینکه افزایش قیمت دلار قیمت‌های مسکن، طلا، سکه، خودرو، و حتی مواد خوراکی و مصرفی مردم را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد مسلما قطعی و غیرقابل‌انکار است. اما باید دید که آیا با افزایش قیمت دلار، قیمت سهام شرکت‌های مختلف در بورس به چه شکلی تغییر می‌کند و این تغییر به چه شکل خواهد بود و بیشترین تغییر مربوط به کدام صنایع بورسی می‌شود؟
در تمامی بورس‌های دنیا نرخ ارز از جمله متغیرهای حساس و دارای اهمیت بوده و شاخص قیمت سهام را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد در واقع نرخ ارز نشانگر شرایط کلی اقتصاد کشورها است و زمانی که می‌خواهند اقتصاد داخلی را با اقتصاد کشورهای دیگر مقایسه کنند این نرخ را ملاک کار خود قرار می‌دهند. کشور ایران هم از این امر مستثنی نیست و شاخص ارز و بورس رابطه تنگاتنگی با هم دارند.
بیشتر شرکت‌هایی که در بازار بورس ایران به فعالیت پرداخته‌اند شرکت‌های وارداتی و صادراتی هستند. همین امر موجب شده که نوسانات نرخ ارز تأثیرات متفاوتی را بر روی شرکت‌ها و قیمت سهام آن‌ها داشته باشد.
در همه جای دنیا نرخ‌گذاری‌ها از نرخ‌های خارجی تبعیت می‌کنند و زمانی که قیمت نفت در جهان بالا می‌رود نرخ فروش محصولات شرکت‌های صنایع پتروشیمی ایران هم تغییر می‌کند. از طرفی وقتی نرخ ارز رشد می‌کند سودآوری شرکت‌های فعال در بازار بورس هم تغییر می‌کند.
بیشتر بخوانید: سیگنال مهم دلار برای بورس امروز
در حال حاضر بزرگ‌ترین شرکت‌هایی که در بورس معامله می‌شوند هلدینگ‌های چند رشته‌ای صنعتی، نفت و گاز پتروشیمی هستند و از آنجا که فروش شرکت‌های این صنایع به شدت تابع تغییرات نرخ دلار و نرخ بین‌المللی محصولات است با تغییر جزئی نرخ دلار به شدت سودآوری آن‌ها تغییر می‌کند.
در بورس ایران هم شرکت‌های فعال در آن و سهام مربوط به آن‌ها به شدت از نرخ دلار متأثر است که این امر در شرکت‌های واردات محور موجب افزایش هزینه‌های مالی و بهای تمام‌شده می‌شود. زمانی که نرخ دلار در حال رشد است این عامل باعث ایجاد موانع رقابتی برای واردات می‌شود.
در واقع سهام شرکت‌هایی که مواد اولیه، تکنولوژی و تجهیزات تولیدی آن‌ها از خارج کشور تأمین می‌شود مثل بعضی از خودروسازان، صنایع دارویی و غذایی و نیز حمل‌ونقل‌ها و … از افزایش قیمت ارز معمولا تأثیر منفی می‌گیرند.
دلیل این است که با افزایش نرخ ارز بهای تمام‌شده محصولات این شرکت افزایش پیدا می‌کند و در این صورت ارزش سهام این شرکت هم دچار نوسان می‌شود که این نوسان می‌تواند هم مثبت باشد هم منفی. پس تأثیر افزایش قیمت دلار روی شرکت های واردکننده منفی است.
اما آن دسته از شرکت‌های بورسی که صادراتی هستند و با نرخ‌های جهانی قیمت‌گذاری می‌شوند مثل صنایع پالایشگاهی، پتروشیمی، فلزی، معدنی و … با افزایش قیمت دلار محصولات تولیدی خود را با قیمت بالاتری می‌فروشند و در این صورت سود بیشتری نصیب شرکت‌های صادرکننده می‌شود.
پس با افزایش نرخ ارز، ارزش سهام این شرکت‌ها نیز افزایش می‌یابد. همین فرمول در مورد نیمی از شرکت‌های فعال در بورس صادق است.
در حالت دیگر، متأثر شدن شرکت‌ها و قیمت سهامشان به این شکل است که با توجه به اینکه افزایش نرخ ارز با افزایش قدرت صادرات شرکت‌ها رابطه مستقیمی دارد.
شرکت‌هایی که درآمد حاصل از فروش محصولات صادراتی خود را بر مبنای برابری نرخ ارز با ریال در بازار آزاد، شناسایی و وصول می‌کنند از این بابت با تعدیل مثبت درآمد مواجه می‌شوند، و در نتیجه به دلیل افزایش تقاضا برای خرید سهام، قیمت سهام شرکت هم افزایش خواهد یافت.
به طور کلی با نوسانات نرخ ارز امکان دارد ارزش سهام شرکت‌های بورسی افزایش و یا کاهش پیدا کند. و در صورتی که شرکت یک شرکت صادرات محور باشد، افزایش قیمت ارز موجب افزایش ارزش سهام آن شده و بالعکس اگر شرکت جز شرکت‌های واردات محور باشد، با افزایش قیمت ارز معمولا دچار کاهش ارزش می‌شوند.
ذکر این نکته ضروری است که افزایش نرخ ارز و تغییرات مثبت و افزایشی نرخ دلار، تهدیدی برای بازار سهام (به عنوان بازاری موازی و رقیب بازار ارز) محسوب می‌شود .
سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار باید به اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت تغییرات قیمتی و ارزی توجه داشته باشند، و درگیر شایعات و هیجان‌های زودگذر نشوند و با اطلاعات و آگاهی کامل در سهام کم ریسک و بنیادی و با نگاه بلندمدت وارد شوند.
منبع: سبدگردان هدف
