فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟

اقتصاد ۲۴- جنگ سایبری یا نبرد مجازی، جنگی است که طرفین آن با عنوان نفوذگر یا هکر از طریق رایانه یا شبکه‌های رایانه‌ای به خصوص شبکه اینترنت در فضای مجازی انجام می‌دهند. هدف از این نوع جنگ ممکن است تخریب سیستم‌های اطلاعاتی و ارتباطاتی و زیرساخت‌های مهم و حیاتی یک کشور باشد. به گفته صاحبنظران از آنجا که هزینه‌های حملات سایبری از ابعاد مختلف، چه اقتصادی و چه سیاسی و اجتماعی برای مهاجم بسیار کمتر است و به نوعی فاعل و مهاجم، مجهول می‌ماند، این قابلیت به عنوان راهبردی مهم برای تهدید و وارد آوردن خسارت به کشور‌های متخاصم در دستور کار آفندی کشور‌های مختلف قرار گرفته است.

جنگ سایبری زیرساختی در دستور کار رژیم صهیونیستی قرار دارد

ایران از کشور‌های دنیا است که در معرض جنگ‌های سایبری زیرساختی قرار دارد؛ در این باره غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه جنگ سایبری زیرساختی در دستور کار رژیم صهیونیستی قرار گرفته است، می‌گوید: حوادث سایبری که در بندر شهید رجایی و راه‌آهن و در حادثه اخیر بنزین شاهد آن بودیم، نمونه‌ای از حمله سایبری به زیرساخت‌ها بود. ویژگی این گونه حملات، کار بسیار پیچیده و فنی و دارای پشتوانه صنعتی است.

به گفته رئیس سازمان پدافند غیرعامل برای دفاع جامع در برابر هر تهدید به ویژه جنگ سایبری زیرساختی باید نخست استراتژی دشمن را بشناسیم و واقعیت این است که دشمن در این جنگ از یک نگاه سیستمی بهره می‌برد و از همین رو یک راهبرد هوشمند تخصصی فنی بر مدل جنگ سایبری زیرساختی حاکم شده است.

حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی در حملات سایبری از خطوط قرمز همه کشورهاست

اهمیت مصون ماندن زیرساخت‌ها از حملات سایبری تا حدی است که حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی در برابر حملات سایبری از خطوط قرمز همه کشورهاست. در این باره سیدعلیرضا آل داود «پژوهشگر فضای سایبر» می‌گوید: ایالات آمریکا در سال ۲۰۰۹ قانونی مصوب کرده که حمله سایبری به زیرساخت‌های آن به مثابه حمله به خاک ایالات متحده بوده و آمریکا حق پاسخگویی دارد. براساس این قانون ایالات متحده این حق را برای خود قائل شده است که حتی حملات سایبری را با حمله اتمی پاسخ دهد. دلیل این تصمیم آمریکایی‌ها این است که یک حمله سایبری گسترده حتی می‌تواند اثراتی بسیار مخرب‌تر از حمله اتمی به یک کشور داشته باشد؛ چراکه حمله اتمی محدوده فیزیکی معینی را تخریب می‌کند، اما حمله سایبری می‌تواند حوزه‌های مختلف و زیرساخت‌های متعددی را در یک حوزه جغرافیایی بسیار وسیع از کار بیندازد یا نابود کند؛ برای نمونه، اگر در حوزه سوخت، برق، تصفیه آب، سامانه‌های حمل‌ونقل و پدافند موشکی و… حمله صورت گیرد و به آن‌ها آسیب جدی بزند، سبب می‌شود یک کشور در یک بازه زمانی نامشخص درگیر مشکل شود و حتی شورش، هرج‌ومرج و حمله خارجی را به دنبال داشته باشد.

بیشتر بخوانید: ادامه حملات سایبری با وجود راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات

به گفته این پژوهشگر فضای سایبر، امروز در دنیا شاهد جنگ‌های هیبریدی یا ترکیبی هستیم و ممکن است حمله سایبری مکمل یک حمله نظامی یا حمله نظامی، بعد از حمله سایبری به زیرساخت‌های کشور انجام شود.

نقش موثر شبکه ملی اطلاعات در امنیت فضای سایبری

یکی از مهمترین راه‌های مقابله با حملات سایبری و در امان ماندن تأسیسات زیربنایی کشور، تکمیل شبکه ملی اطلاعات است و این مسأله‌ای که در اکثر کشور‌های دنیا بدان توجه دارند. در این باره سیدعلیرضا آل داود با اشاره به این مطلب که نقش شبکه ملی اطلاعات و در حوزه پیشگیری و پدافند سایبری بسیار بسیار مهم است، می‌گوید: همه کشور‌های دنیا تمام زیرساخت‌های حیاتی خود را بر روی یک شبکه امن داخلی قرار داده‌اند و حتی در این دنیای رسانه‌ای شده، اتحادیه اروپا شبکه اروپایی را که معادل همین شبکه ملی اطلاعاتی است و ما باید در داخل کشور راه بیندازیم، ایجاد کرده است. متأسفانه در دولت یازدهم و دوازدهم اعتقادی بر راه‌اندازی این شبکه نبوده است. در دولت یازدهم و دوازدهم راه‌اندازی این شبکه کاملا به تعویق افتد و هر بار سر مسئله‌ای مانند پیام‌رسان‌ها، واتس‌آپ، اینستاگرام و تلگرام کشور را دچار آشوب و فتنه‌های سیاسی امنیتی و اقتصادی کردند.

نکته پایانی آنکه با توجه به تجارب کشور‌های مختلف دنیا، تکمیل شبکه ملی اطلاعات نقش موثری در مقابله با حملات سایبری و افزایش ضریب امنیت سایبری کشور و کاهش مخاطرات و تهدید در این فضا خواهد داشت و این مساله‌ای است که با توجه به حمله سایبری اخیر به زیرساخت‌های سوخت باید بیش از گذشته مدنظر مسئولان واقع شود.