تاثیر بحران اوکراین بر مذاکرات هسته‌ای ایران

اقتصاد۲۴- بدون تردید مذاکره کنندگان ایرانی در مذاکرات هسته‌ای، تحولات اخیر در اوکراین و پیامد‌های آن در صحنه بین المللی را فرصتی مناسب و شاید هم فرصتی طلایی برای پافشاری بر خواسته هایشان و برآورده شدن شروط خود برای دستیابی به تفاهم با جامعه بین المللی به ویژه آمریکا برای احیای توافق هسته‌ای (برجام) می‌دانند. شاید به همین علت است که حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران بر پایبندی کشورش به خطوط قرمز خود تاکید می‌کند که مشخص کننده سقف امتیاز دادن ایران برای دستیابی به «توافقی خوب» است که منافع راهبردی و جایگاه بین المللی و منطقه‌ای ایران را به خطر نیاندازد.
سیگنال‌های اولیه که از موضع گیری‌های آمریکا دریافت می‌شود این است که لشکرکشی یا مداخله روسیه در اوکراین ممکن است برگه‌ها را روی میز مذاکرات در وین درباره برنامه هسته‌ای ایران به هم بریزد. به همین علت بود که ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا از ادامه تماس با روسیه در خصوص جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای به رغم اشغال اوکراین توسط روسیه سخن گفت و تاکید کرد نباید لشکر کشی روسیه به اوکراین، چراغ سبزی به ایران برای توسعه سلاح هسته‌ای تلقی شود.
موضع وزارت امور خارجه آمریکا این است که واشنگتن به منظور دفاع از منافع ملی خود آماده است اصل جدا بودن پرونده‌ها را در تعامل با روسیه بر سر بحران‌های اوکراین و ایران، اجرا کند. به عبارت دیگر، واشنگتن نمی‌خواهد ارتباطش با روسیه را در خصوص مذاکرات هسته‌ای در وین قطع کند هرچند تمایل دارد مواضع سیاسی و اقتصادی تندی علیه روسیه در بحران اوکراین اتخاذ کند.
این دوگانگی سیاست آمریکا در تعامل با روسیه به ویژه در بخش مربوط به بحران ایران، احتمالا تهران را در برابر یکی از دو احتمال قرار می‌دهد: یا به برگه‌ای در دست مسکو تبدیل شود که تلاش دارد از آن در مذاکرات آینده با واشنگتن و جامعه بین المللی استفاده کند. به این صورت که مسکو، مذاکرات وین و نتایج آن را به بحران اوکراین ربط دهد و منافع ایران را فدا کند به ویژه که مسکو به روشنی می‌داند هرگونه پیشرفت در موضوع توافق هسته‌ای با ایران به طور طبیعی به معنای لغو و برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی تحمیل شده بر ایران است. به این ترتیب، در‌های بازار‌های جهانی به روی صادرات نفت و گاز ایران گشوده می‌شود. در این صورت، توقف یا تعلیق پیشرفت در مذاکرات وین، راه را به روی آمریکا و کشور‌های اروپایی برای تامین انرژی از منبعی غیر از روسیه در صورتی که بحران اوکراین پیچیده‌تر شود، خواهد بست.

بیشتر بخوانید: تشکیل کمیته ضد توافق

از سوی دیگر، موضع گیری دولت ایران به نفع روسیه در بحران اوکراین، می‌تواند به تهران امکان دهد این بحران را به فرصتی طلایی برای خروج از تنگنای بحران هسته‌ای و مذاکرات فرسایشی تبدیل کند و با یک تیر دو نشان بزند: نخست، خارج شدن از زیر چتر روسیه در وین و به دست گرفتن پرونده مذاکره بدون وجود میانجی روسی که به دنبال بهره برداری از ایران برای تقویت موضع خود در مذاکره با واشنگتن و کشور‌های غربی در بحران اوکراین بود. دوم، بهره برداری از نگرانی آمریکا از امکان حرکت ایران به سمت توسعه برنامه هسته‌ای خود با توجه به مشغول بودن جامعه بین المللی به بحران اوکراین و مجبور کردن واشنگتن به دادن امتیازاتی که تامین کننده خطوط قرمز ایران باشد. ایران به این ترتیب می‌تواند به شریکی واقعی در بخش نفت و گاز به ویژه برای کشور‌های اروپایی در صورت تشدید پیچیدگی بحران اوکراین تبدیل شود. تهران همچنین می‌تواند از بحران اعتماد ناشی از ناامیدی اوکراین از واشنگتن و ناتو و اتحادیه اروپا، برای تقویت نقش و نفوذ خود در منطقه بهره برداری کند.

منبع: ایندیپندنت عربی / دیپلماسی ایرانی