تاریخ انتشار: ۱۱:۰۹ - ۲۸ ارديبهشت ۱۴۰۱
آیا ایران از فرصت صادرات گاز طبیعی به اروپا استفاده می‌کند؟

صادرات گاز ایران گره خورده به مذاکرات

معاون وزیر نفت ایران به تازگی از تدارک ایران برای صادرات گاز به اروپا همزمان با بهای انرژی به دلیل جنگ در اوکراین خبر داده است.

گره خورده به مذاکرات

اقتصاد۲۴- به گفته مجيد چگيني «ايران در حال بررسي اين موضوع (صادرات گاز به اروپا) است اما هنوز به نتيجه مشخصي نرسيده‌ است.» معاون وزير نفت ايران با اين حال در ادامه يادآور شده است كه «ايران همواره به دنبال توسعه ديپلماسي انرژي و توسعه بازار است.»
مديرعامل شركت ملي گاز ايران در اين خصوص تصريح كرد: «تجارت گاز فقط صادرات نيست و بحث‌هاي ترانزيت و سوآپ گاز هم جزو تجارت گاز است، اكنون نيز روابط خوبي با همسايگان داريم و گاز را به تركيه و عراق صادر مي‌كنيم همچنين توسعه روابط تجاري با ديگر كشورها نيز هدف‌گذاري شده و اين خواست وزير نفت است.»

تهران در حالي صادرات گاز به اروپا را در دست بررسي قرار داده كه مسكو، بزرگ‌ترين تامين‌كننده انرژي براي اروپا اين روز‌ها تحت تحريم‌هاي سخت غرب و كشورهاي اروپايي قرار گرفته است. از سوي ديگر تهاجم نظامي روسيه به خاك اوكراين در ۲۴ فوريه گذشته بهاي نفت و گاز را به‌شدت افزايش داد و اين در حالي است كه بسياري از كشورهاي اروپايي پيش‌تر براي زنده نگه داشتن صنايع خود به‌شدت به منابع انرژي روسيه وابستگي داشتند.روسيه كشوري كه نقش مهمي در امنيت انرژي اروپا دارد، در حدود ۴۰ درصد گاز طبيعي و زغال‌سنگ و يك‌چهارم نفت مورد نياز اروپا را روسيه تامين مي‌كند و حالا تداوم بحران انرژي و حمله روسيه به اوكراين نگراني از اين بابت را افزايش داده است. هرچند اروپايي‌ها به دنبال جايگزين كردن گاز روسيه در سبد انرژي خود هستند اما در كوتاه‌مدت هيچ كشوري نتوانسته اين كمبود را جبران كند و 6-5 ماه ديگر نيز فصل سرما در اين قاره از راه مي‌رسد و نياز اروپا به گاز شدت مي‌يابد. اما آيا ايران مي‌تواند اين نقش را به عهده بگيرد و اظهارات مديرعامل شركت ملي گاز تا چه اندازه واقع‌بينانه است؟

چند مانع اصلي

ايران دومين دارنده ذخاير گاز جهان است، اما بيش از هر چيز بايد گفت كه فرآيند مديريت صنعت توليد گاز، كار را براي صادرات گاز دشوارتر ساخته است. چند مشكل بزرگ در اين صنعت وجود دارد: اول اينكه اولويت نخست مديران نفتي تزريق گاز به چاه‌هاي نفت است كه فرسوده شده و براي استخراج نفت راهي جز اين نيست. نفت خام محصولي نيست كه به صورت راكد در زير زمين يافت شود. اين محصول در خلل و فرج عمق زمين است و به‌طور خاص تكنولوژي و مهندسي ويژه‌اي براي استخراج آن نياز است. در واقع ترجيح اصلي مديران نفتي در سال‌هاي گذشته اين بوده كه گاز بيشتري به چاه‌هاي نفتي ايران تزريق شود تا ظرفيت توليد نفت خام افزايش يابد. مشكل دوم جايي بروز مي‌كند كه ميزان مصرف گاز، گاه حتي توان توليدي آن را هم تحت‌تاثير قرار مي‌دهد. از ميانه دهه 80 و با توسعه روستاها و شهرهاي كوچك، سياست دولت بر اين قرار گرفت كه گازرساني به كوچك‌ترين روستاها نيز انجام شود. در همان زمان برخي كارشناسان نسبت به افزايش ميزان مصرف و رعايت نكردن الگوها در نقاط روستايي و شهرهاي كوچك هشدار داده بودند.

نگاه كارشناسي اين بود كه دولت به جاي گازرساني به نقاط دورافتاده بهتر است با استفاده از نيروي برق و انرژي پاك و اعمال نرخ‌هاي ترجيحي، استفاده از برق را به عنوان انرژي بدون آلودگي در نقاط روستايي ترويج دهد. اما درست برعكس اين موضوع اتفاق افتاد و حالا سطح يك دهه پس از اقدامات وزارت نفت براي گازرساني در سطح كل كشور، مصرف گاز گاهي از توليد نيز پيشي مي‌گيرد و ايران مجبور به واردات گاز مي‌شود. شهريور گذشته جواد اوجي وزير نفت با اشاره به مشكلات از كمبود روزانه ۲۰۰ ميليون متر مكعب گاز طبيعي در شبكه سراسري خبر داده بود. بار اصلي اين «كمبود» به دوش كارخانجات صنعتي قرار گرفت و گاز برخي صنايع قطع شد. از طرف ديگر دولت مجبور شد دست به استفاده از مازوت براي استفاده در نيروگاه‌ها بزند. اتفاقي كه به آلودگي شديد در كلان‌شهرها منجر شد. مصرف گاز بخش خانگي در بهمن‌ماه گذشته نسبت به زمان مشابه در سال قبل ۱۰ درصد افزايش يافت درحالي‌كه گازرساني به نيروگاه‌ها ۶۰ درصد و به صنايع عمده ۱۱ درصد نسبت به زمان مشابه كاهش داشت.گزارشي كه شوراي عالي انرژي يك سال پيش درست در همين روزها منتشر كرد نشان مي‌دهد كه تراز گازي ايران از سال ۱۴۰۰ منفي شده و به‌طور قطعي در چهار ماه فصل سال با كمبود محسوس گاز روبرو خواهد شد كه در نتيجه آن قطع شدن گاز و همچنين برق در اين مدت قابل پيش‌بيني است. ميزان توليد و عرضه گاز ايران در سال ۱۴۰۰، به ميزان ۸۱۲/۵ ميليون متر مكعب در روز (۲۹۶ ميليارد متر مكعب در سال) پيش‌بيني مي‌شود و ميزان مصرف گاز ۸۳۴/۱ ميليون متر مكعب در روز برآورد شده است؛ يعني در سال ۱۴۰۰ تراز گازي كشور منفي ۲۱/۵ ميليون متر مكعب در روز خواهد بود. بر اساس آنچه در اين گزارش آمده منفي بودن تراز گاز ايران تا بعد از سال ۱۴۰۴ هم ادامه خواهد يافت تا اينكه «در سال ۱۴۱۰ به دليل به ثمر رسيدن پروژه‌هاي افزايش توليد گاز از ميادين جديد گازي دوباره تراز گازي كشور مثبت خواهد شد.


بیشتر بخوانید:کمبود گاز در ایران و طلبکاری گاز همسایه


به عبارت ديگر مثبت شدن تراز گازي دومين دارنده ذخاير گازي جهان مشروط به سرمايه‌گذاري ۵۰ ميليارد دلاري در صنعت گاز است؛ موضوعي كه مشكل بعدي را مي‌سازد. بخش نفت و گاز ايران نزديك به 20 سال است كه زير شديدترين تحريم‌ها قرار گرفته. اين تحريم‌ها نيز به نوعي خود موجب شده تا تكنولوژي لازم براي استخراج گاز در اختيار ايران نباشد. افت فشار در ميدان پارس جنوبي، تامين‌كننده ۷۰ در صد گاز طبيعي مصرفي در ايران اگر با تكنولوژي پيشرفته خارجي رفع نشود، در ميان‌مدت با تداوم افزايش مصرف داخلي و كاهش ظرفيت توليد، ايران به واردكننده گاز طبيعي تبديل خواهد شد.

رقيبان سرسخت

فرصت بزرگ براي صادرات گاز به اروپا در حالي به دست آمده كه ايران در اين راه رقيبان بسيار بزرگ و سرسختي دارد. قطر كه به‌طور مشترك ميدان گازي پارس جنوبي را با ايران در اختيار دارد، از برنامه خود براي ساخت يك خط لوله انتقال گاز طبيعي به اروپا با سرمايه‌گذاري 30 ميليارد دلاري خبر داده است. آذربايجان تلاش كرده براي اين بازار دست به كار شود و به دنبال سرمايه‌گذاران خارجي و جذب پول است. الجزاير نيز عنوان كرده، مي‌تواند در بلندمدت بخشي از نياز اروپا به گاز طبيعي را جبران كند. اما هيچ‌يك از اين كشورها راهكاري براي صادرات گاز طبيعي در كوتاه‌مدت به اروپا ندارند و اكثرا برنامه‌هاي خود را به صورت ميان‌مدت و بلندمدت دنبال مي‌كنند.

ايران، گزينه كوتاه‌مدت است

اروپايي‌ها هم گاز طبيعي و هم گاز مايع را در سبد انرژي خود دارند. مصرف گاز طبيعي اتحاديه اروپا در نيمه اول سال گذشته ميلادي 226 ميليارد مترمكعب بود. عددي كه 11 درصد نسبت به دوره مشابه سال ماقبل آن رشد كرد. اين كشورها علاوه بر گاز طبيعي به مصرف گاز مايع يا همان ال‌ان‌جي نيز روي آوردند و ژانويه سال 2021 مصرف ال‌ان‌جي در اروپا به 8.1 ميليون تن رسيد. عددي كه حتي از مصرف كل امريكا نيز بيشتر است. اگرچه وضع ايران در بخش گاز طبيعي چندان مساعد نيست اما حداقل در كوتاه‌مدت مي‌توان روي ال‌ان‌جي صادراتي ايران حساب باز كرد. بيژن زنگنه به عنوان باسابقه‌ترين وزير نفت در ايران، يك‌دهه‌و‌نيم به دنبال تحقق برنامه صادرات ال‌ان‌جي به اروپا بود. طرح او با عنوان «ايران ال‌ان‌جي» نزديك به 2.5 ميليارد دلار سرمايه نيز جذب كرد و حتي عمليات احداث تاسيسات آن در آغاز به كار دولت نهم آغاز شد؛ اما با شدت گرفتن تحريم‌ها، بسياري از شركت‌هاي خارجي كه داراي فناوري روز دنيا هستند كار را نيمه‌كاره رها كرده و از ايران رفتند. با سرمايه‌گذاري مجدد روي اين تاسيسات ايران قادر است در كوتاه‌مدت بازار تشنه اروپا به گاز مايع را سيراب كند.

گره خورده به مذاكرات

با اين حال به نظر مي‌رسد كه بزرگ‌ترين چالش در اين زمينه، ورود كشورهاي صاحب فناوري به ايران و كامل كردن ماموريتي است كه وزارت نفت بارها به دنبال آن بوده. به بار نشستن مذاكرات وين كه طولاني‌تر از هميشه دنبال مي‌شود؛ اين فرصت بزرگ را به بخش انرژي ايران مي‌دهد كه علاوه بر صادرات نفت به بازار گاز نيز بازگشت داشته باشد. ديپلماسي اقتصادي ايران با رفع تنش‌زدايي و پيوستن به كنوانسيون‌هايي مانند اف‌اي‌تي‌اف، مي‌تواند درآمد بالايي براي اقتصاد ايران به دنبال داشته باشد كه اين روزها شرايط سختي را در تنگناي مالي ناشي از نبود درآمد ارزي تجربه مي‌كند. پس از جنگ روسيه و اوكراين، بسياري از كارشناسان از فرصت بزرگ صادرات گاز ايران به اروپا گفتند. اما بايد توجه داشت كه بدون يك برجام جديد و رفع تحريم‌ها كه نيازمند سياست خارجي تنش‌زداست اين اظهارات در حد حرف مي‌ماند. تجربه وابستگي اروپا به گاز روسيه شايد براي اروپاييان يك درس بزرگ باشد كه بايد طي يك بازه زماني مشخص به سمت انرژي‌هاي تجديدپذير بروند. بنابراين زمان زيادي براي استفاده از پتانسيل صادرات گاز نمانده است.

منبع: روزنامه اعتماد

ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

قیمت انواع دستگاه ماینر امروز + جدول

قیمت سکه و طلا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP امروز + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس امروز + جدول

عکس/ طرفداری شیلا خداداد از تتلو!

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟

قیمت سکه و طلا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

عکس/تصویر جنجالی مصاحبه سفیر ایران با مجری زن تلویزیون باکو

قیمت دلار و یورو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

قیمت خودرو‌های سایپا امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه پارسیان امروز پنجشنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ + جدول

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

تولید پژو پارس در سال جدید از سر گرفته می‌شود؟

قیمت روغن مایع به این رقم رسید + جدول

بازدهی صندوق‌های سرمایه گذاری بورس بررسی شد

عکس/ استوری احساسی سردار آزمون با دخترش

مدت زمان تحویل کارت‌های سوخت کاهش می‌یابد

روایت حسن روحانی از «صبح جمعه» گرانی بنزین

دلار در یک هفته چقدر بازدهی داشت؟

بازدهی بازار طلا در یک هفته گذشته

شرکت چینی BOE احتمالاً نمایشگر آیفون SE ۴ را تولید می‌کند

عکس/حمله تسنیم به سفیر ایران در باکو به دلیل عکس با خانم مجری!

«سلطان رمزارز» جهان به ۲۵ سال حبس محکوم شد!

یک مسئول سابق: صدیقی از من خواسته بود ملک بهزیستی همجوار باغ ازگل را هم به او بدهیم!

عکس/ امضای جهانبخش بر پای شکسته دختر هوادار

بازداشت فرزند حمید نوری در سوئد + عکس

عکس/ اولین نماینده عربستان در مسابقه دختر شایسته جهان

ثبت رکورد جدی در قیمت حواله خودرو‌های جانبازان!

حذف شرکت‌های ایرانی از بازار عراق

داعش برای عملیات «گرگ تنها» در خاک اروپا فرمان داد!

یک قانون جدید برای صدور پایان کار ساختمان

بهترین ارز‌های دیجیتال برای سال ۲۰۲۴

قیمت طلا به ریل تعادلی خود بازمی‌گردد؟

فیلم/ ادعای جدید امیرحسین ثابتی علیه لاریجانی در شبکه افق

آندرتیکر، ستاره کشتی کج جهان وارد ایران می‌شود؟

فیلم/ دلیل جدایی المیرا شریفی‌مقدم از شبکه خبر افشا شد

حذف کاظم صدیقی از سخنرانان شب قدر دانشگاه امام صادق + عکس

سایه سنگین حادثه تروریستی مسکو بر روابط روسیه و بوسنی/ تشدید کش مکش های قومیتی؟

علی قنبری، اقتصاددان: فعالیت اقتصادی در گرو داشت ارتباطات خاص/ اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۲ نه شفاف بود و نه آزاد

سکوت اژد‌های زرد در دریای سرخ؛ نگاهی به موضع چین در قبال انصارالله/ دلیل صبوری پکن چیست؟

واگویه‌های جامعه در نوروز ؛ مردم را سر کار گذاشتند/همه‌چیز بهم ریخته است و همه بریده‌ایم/ فریادها به گوش دولت می‌رسد؟

دعای روز هجدهم ماه رمضان + معنی و تفسیر

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت سکه و طلا + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

قیمت انواع لپ تاپ ایسوس

قیمت انواع دستگاه ماینر + جدول

قیمت انواع لپ تاپ اچ پی HP

اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ با بحران هایش چه خواهد کرد؟/ فقر امسال تشدید خواهد شد/ هزینه اختلاس‌ها را طبقات متوسط و ضعیف جامعه می‌پردازد

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

بهترین زمان خرید دلار

هفت ماده غذایی مفید برای مبتلایان به نارسایی قلبی

این دمنوش‌ها را در ماه رمضان حتما بنوشید

۱۲ توصیه مهم برای رسیدن به آرامش درونی

بهترین زمان برای وزن‌کردن چه وقتیست؟

آمپول‌های نوروبیون و ب کمپلکس؛ خوب یا بد؟

شمارش معکوس بورس برای گام صعودی در سال ۱۴۰۳/ بزرگ‌ترین مانع رشد بورس در سال ۱۴۰۲