ردپای دبیر ستاد امر به معروف در اخراج اساتید

اقتصاد۲۴- فضای ملتهب دانشگاه‌ها در هفته‌های اخیر پس از مرگ دردناک "مهسا امینی" و ورود نیرو‌های خودسر به داخل دانشگاه «صنعتی شریف» و شکستن قداست فضای آموزشی، بار دیگر خاطرات تلخ وقایع کوی دانشگاه در سال ۷۸ و همچنین اقدامات مخرب عده‌ای در سال ۸۸، آن هم در محوطه دانشگاه تهران را زنده کرد.

هرچند پس از وقایع اخیر برخی از مقامات بلندپایه کشور ضمن انتقاد از برخورد‌های خشن و خودسرانه با دانشجویان و اساتید دانشگاه‌ها، بر عدم تکرار چنین اتفاقاتی تأکید کردند، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که همچنان از داخل دانشگاه‌ها فشار بر روی دانشجویان و اساتید ادامه دارد.

تماس مسؤولان یک دانشگاه با اولیای دانشجویان حاضر در تجمعات دانشگاهی!

بررسی‌ها حاکی از آن است که یکی از دانشگاه‌های کشور ضمن تماس با دانشجویانی که در تجمعات روز‌های اخیر در فضای داخلی دانشگاه حضور داشتند، به آن‌ها تذکر داده که در صورت تکرار این رفتار، ایشان را از دریافت خدمات آموزشی محروم خواهد کرد. نکته تأمل برانگیز ماجرا از جایی آغاز می‌شود که همین دانشگاه مطرح در پایتخت ضمن تماس با اولیای دانشجویان، به والدین آن‌ها نیز توصیه کرده تا فرزندان خود را از برگزاری تجمع در داخل دانشگاه منع کنند.

البته ایجاد محدودیت و حتی تهدید به اخراج در فضای آموزشی تنها مختص به دانشجویان و از سوی یک دولت خاص نیست. بلکه اساتید دانشگاه نیز در مقاطع مختلف با این محدودیت‌ها مواجه شده‌اند که شاید جدیدترین آن ماجرای اخراج صادق زیباکلام استاد علوم سیاسی از دانشگاه تهران باشد.

صادق زیباکلام در ابتدای هفته جاری تأکید کرد که با نظر مستقیم «حراست» دانشگاه تهران و علی‌رغم موافقت مسؤولان گروه علوم سیاسی، از ورود به دانشگاه منع شده و حتی کلاس درس «تحولات سیاسی و اجتماعی عصر پهلوی» او نیز به یکباره به استاد دیگری سپرده شد.

او در همین رابطه گفت که ریاست دانشگاه تهران و مسؤولان حاکمیتی با او برخورد کاملا دوگانه دارند و در شرایط بحرانی کشور همواره از او می‌خواهند به عنوان یک چهره علمی در جلسات هم‌اندیشی درون دانشگاهی نظرات و راه‌حل‌های خود را بیان کند، اما در امر آموزش این اجازه را نمی‌دهند که در کلاس درس خود حاضر شود.

برخورد‌های سلیقه‌ای با اساتید دانشگاه و حتی اخراج و منع آن‌ها از تدریس سابقه طولانی دارد و در یکی دیگر از این موارد دامن «بیژن عبدالکریمی» یکی از فلاسفه عصر معاصر را نیز گرفته بود.

بیشتر بخوانید: راهکار‌های جنجالی دبیر ستاد امر به معروف برای حجاب

شهریورماه سال گذشته بود که بیژن عبدالکریمی دانشیار گروه فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال حکم اخراج خود را دریافت کرد تا دیگر نتواند در محیط‌های آموزشی به عنوان استاد حاضر شود. هرچند این موضوع پس از مدتی رفع شد و این استاد مطرح توانست به تدریس خود ادامه دهد و حتی در روز‌های گذشته با حضور در میان دانشجویان معترض دانشگاه علامه طباطبایی پای سخن آن‌ها نشست.

برخورد با اساتید منتقد در دانشگاه‌های کشور تنها منحصر به اخراج و منع آن‌ها از تدریس نمی‌شود. یک استاد دانشگاه که نخواست نام او رسانه‌ای شود در همین رابطه می‌گوید: گاهی یک استاد برجسته که عقایدی مخالف رییس دانشگاه و یا بخشی از حاکمیت دارد، برای چندین سال در حد «استادیار» باقی می‌ماند و بنا بر دلایل نامعلوم روند «استاد تمام» شدن او به تعویق می‌افتد. در برخی موارد نیز در حکم این اساتید عبارت «رسمی آزمایشی» درج می‌شود.

این استاد دانشگاه تأکید می‌کند: حتی در برخی از دانشگاه‌ها اساتید در دو سطح «الف» و «ب» تقسیم‌بندی می‌شوند و اساتیدی که زبان نقد دارند با قرار گرفتن در دسته دوم، حقوق و مزایای کمتری را دریافت می‌کنند.

استاد دانشگاه باید همچون یک کارگر به دنبال حق و حقوق خود بدود

او با اشاره به تنگا‌های پیش آمده برای یک استاد دانشگاه نیز می‌گوید: استاد منتقد در مواجهه با این مطلب قرار می‌گیرد که یا باید «بازخرید» شود، یا درخواست «بازنشستگی» خودخواسته کند و یا زیر بار «اخراج» برود. البته پس از اخراج نیز دیگر بیمه و حقوقی دریافت نمی‌کند و مجبور است برای استیفای حقوق در وضعیت بد اقتصادی کنونی، همچون یک کارگر با مراجعه به دادگاه‌های عمومی و از طریق سازمان تأمین اجتماعی مطالبات خود را پیگ​یری کند، زیرا «دیوان عدالت اداری» نیز شکایات این دست از اساتید را نمی‌پذیرد.

کارنامه تاریک هاشمی گلپایگانی در زمان حضور در دانشگاه آزاد

لیست اساتید اخراجی و ممنوع التدریس متاسفانه در سال‌های اخیر و دولت‌های مختلف در حال افزایش است و افراد شاخصی همچون؛ "محمد فاضلی" استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، "آرش اباذری" استاد فلسفه دانشگاه صنعتی شریف، "رضا قاضی سعیدی" عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد و رضا امیدی استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز از جمله کسانی بودند که طعم «اخراج» و «تعلیق» را در این سال‌ها چشیده‌اند.

اما بازخوانی ماجرای اخراج یکی دیگر از اساتید مطرح به نوعی با اتفاقات امروز در کشور مرتبط می‌شود. مهدی مطهرنیا آینده پژوه سیاسی و اجتماعی و استاد برجسته علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد قم چندماه بعد از اخراج شد به ماجرای دخالت دبیر فعلی ستاد امر به معروف و نهی از منکر در کار اساتید دانشگاه اشاره کرد بود.

مطهرنیا سال گذشته در حاشیه یک نشست به خبرنگار ما گفته بود: از زمانی که سیدمحمدصالح هاشمی‌گلپایگانی با حکم محمدمهدی طهرانچی در جایگاه رئیس مرکز جذب و امور هیئت علمی دانشگاه آزاد قرار گرفت، نام چندین استاد از جمله من (مهدی مطهرنیا) را در لیست اخراج قرار داد.

مطهرنیا در آن زمان تأکید می‌کرد: هاشمی گلپایگانی در گزارش خود اعلام کرده بود که مطهرنیا عقیده دارد نباید عبارت «بسم‌الله الرحمن الرحیم» بر روی تخته کلاس باشد و حتی عقایدی بر خلاف اسلام دارد!

این آینده‌پژوه گفته بود: البته فشار‌ها باعث شد که این فرد از دانشگاه آزاد استعفا دهد، اما همان رفتار‌ها و شیوه برخورد با اساتید ادامه داشت و از سوی رییس این دانشگاه نیز پیگیری شد.