جدال لفظی این روز‌های ایران و امریکا؛ تنش‌زایی جایگزین تنش‌زدایی

اقتصاد۲۴- جدال لفظی میان ایران و ایالات متحده همچنان بی‌وقفه ادامه دارد. در روز‌هایی که مقام‌های ایرانی می‌گویند تبادل پیام میان تهران و واشنگتن به شکل غیرمستقیم با محوریت احیای برجام ادامه دارد، مقام‌های ایرانی و امریکایی از هر فرصت و تریبونی برای تهدید یا هشدار به یکدیگر استفاده می‌کنند. تمام این کنش و واکنش‌ها در ملأعام یک پیام واحد را به مخاطب ارسال می‌کند: رابطه تهران و واشنگتن با سرعت در حال تشدید تنش است و ایالات متحده در این میدان از حمایت طرف اروپایی هم برخوردار است.  

در چند روز اخیر موضع‌گیری‌های راب مالی، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران بازتاب وسیعی پیدا کرده است. راب مالی در این موضع‌گیری‌ها ضمن اعلام حمایت از جریان اعتراضی در ایران و تاکید بر تداوم سیاست فشار حداکثری علیه تهران با ادبیات شفاف‌تری نسبت به وجود گزینه نظامی روی میز انتخاب‌های جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده سخن گفته، اما اذعان کرده که واشنگتن هنوز دیپلماسی را بهترین گزینه برای حل‌وفصل اختلاف‌های هسته‌ای با تهران می‌داند.
 پس از راب مالی، مافوق او آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده نیز به تفصیل درباره ایران سخن گفته است. 

وزیر خارجه امریکا: مقامات ایران نباید تردید کنند که تمامی گزینه‌ها روی میز است

براساس ترجمه خبرگزاری ایسنا، آنتونی بلینکن، در یک سخنرانی در کنفرانس بنیاد جی استریت که متن آن در وبگاه وزارت امور خارجه امریکا منتشر شده، با اشاره به روابط امریکا و رژیم اسراییل، ادعا‌های پیشین درباره نقش ایران در منطقه را تکرار کرده و گفت: کشور‌های ما به‌طور منظم در رزمایش‌های نظامی، تحقیقات و تولید تسلیحات مشارکت دارند. ما به‌طور منظم گفتگو‌های راهبردی برگزار می‌کنیم. این همکاری ما را قادر می‌سازد که در مقابله با طیفی از تهدید‌های منطقه‌ای که تهدید ناشی از ایران بزرگ‌ترین‌شان است، هماهنگ باشیم.
بلینکن در ادامه با بیان اینکه «ایران مرتب تهدید می‌کند که اسراییل را از نقشه حذف می‌کند» ادعای خود را این‌گونه ادامه داد: «ایران به تامین تسلیحاتی تروریست‌ها و نیرو‌های نیابتی مانند حزب‌الله و حماس ادامه می‌دهد که آن‌ها هم مانند ایران انگیزه‌شان رد کردن حق موجودیت اسراییل است. در ماه‌های اخیر، کشور‌های بیشتری به آنچه ما از گرایش ایران به ایجاد خشونت و بی‌ثباتی می‌دانستیم، پی برده‌اند.»

آنتونی بلینکن در ادامه با اشاره به اتفاقات اخیر داخلی و متهم کردن ایران به خشونت علیه معترضان در اظهاراتی مداخلانه‌جویانه گفت: امریکا نسبت به ایستادگی در کنار مردم ایران، به ویژه زنان متعهد است که شجاعت فوق‌العاده‌ای در مطالبه‌گری حقوق‌شان نشان می‌دهند. ما مجوز ارایه فناوری‌هایی را می‌دهیم که مردم ایران را قادر می‌سازد به‌رغم مسدودسازی و قطعی، با یکدیگر و با جهان بیرون ارتباط برقرار کنند. ما همچنین با متحدان و شرکای‌مان همکاری می‌کنیم تا کسانی را که مسوول بدرفتاری با شهروندان ایرانی هستند، تحریم کنیم.

به گزارش ایسنا، بلینکن در ادامه این سخنرانی بار دیگر ادعای نقش ایران در جنگ اوکراین از طریق کمک‌های تسلیحاتی به روسیه را تکرار کرده و گفت: رییس‌جمهور پوتین از این پهپاد‌ها برای کشتن غیرنظامیان اوکراینی و تخریب زیرساخت‌هایی استفاده می‌کند که برای میلیون‌ها خانوار گرما، آب و برق تامین می‌کنند، درست وقتی که زمستان در راه است.  

وزارت امور خارجه امریکا در بخش دیگری از این سخنرانی در مخالفت با برنامه هسته‌ای ایران گفت: باور ما به اینکه ایران هیچ‌وقت نباید مجاز به دستیابی به یک سلاح هسته‌ای شود، عمیق است. ما همچنان بر این باوریم که بهترین راه اطمینان‌یابی از این، دیپلماسی است. وقایع امر مزایای این رویکرد را تایید می‌کند. پیش از آنکه دولت قبلی به‌طور یک‌جانبه از برجام، توافق هسته‌ای ایران خارج شود، برنامه هسته‌ای ایران محدود شده بود. ایران به تعهداتش ذیل توافق عمل می‌کرد. سخت‌ترین نظارت و راستی‌آزمایی موجود در برنامه هسته‌ای آن به عمل می‌آمد. زمان لازم برای ایران جهت دست یافتن به مواد شکافت‌پذیر کافی برای تولید یک سلاح هسته‌ای برای مدت بیش از یک سال طول می‌کشید. این فقط دیدگاه ما نیست، دیدگاه بازرسان مستقل بین‌المللی و وزارت امور خارجه وقت است. پس از آنکه دولت قبلی کارزار «فشارحداکثری‌اش» را به راه انداخت، ایران از پایبندی به بسیاری از محدودیت‌های مهم توافق دست کشید و فعالیت‌های غنی‌سازی‌اش را گسترده‌تر کرد و به آن‌ها سرعت بخشید. حالا زمان گریز هسته‌ای ایران به چند هفته رسیده است.  

بیشتر بخوانید: ​راهبرد ایران برای دوران بدون برجام چیست؟

وزیر امور خارجه امریکا در ادامه مدعی شد: ما و شرکا و متحدان‌مان سعی کردیم یک روند هدفمند دیپلماتیک را در پیش بگیریم تا ببینیم می‌توانیم به توافقی برای بازگشت دوجانبه به برجام برسیم یا نه، اما ایران به‌طور مکرر نشان داده است که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند نسبت به اقداماتی که باید انجام دهد، متعهد شود. ما همچنان بر این باوریم که دیپلماسی بهترین راه جلوگیری از دستیابی ایران به یک سلاح اتمی است. اما اگر رژیم ایران این مسیر را رد کند، مقامات آن نباید تردید کنند که تمامی گزینه‌ها روی میز است تا اطمینان بیابیم ایران هیچ‌وقت به یک سلاح اتمی دست پیدا نمی‌کند.

بلینکن در گفت‌وگویی با شبکه سی‌بی‌اس که متن آن در وبگاه وزارت امور خارجه امریکا منتشر شده است، در پاسخ به سوالی درباره ادعای تعطیل شدن «پلیس‌امنیت اخلاقی» و اینکه آیا این موضوع باعث «متوقف شدن اعتراضات» در ایران خواهد شد، گفت: «این به خود مردم ایران بستگی دارد. این موضوع به ما ارتباطی ندارد. اگر حالا به گونه‌ای به این اعتراضات پاسخ داده شده است، می‌تواند امر مثبتی باشد، اما باید ببینیم در عمل چگونه می‌شود و مردم ایران چه فکری می‌کنند. این موضوع به خودشان بستگی دارد.»

حسین امیرعبدللهیان: امریکا به دنبال اعمال فشار و تشویق آشوب در ایران است

به گزارش «اعتماد»، این سخنان بلینکن جنبه جدیدی ندارد و می‌توان گفت که امریکا و اروپا در قریب به سه ماه اخیر در چند حوزه سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی ایران را پیگیری کردند: ۱. متهم کردن تهران به نپذیرفتن آخرین متن پیشنهادی برای احیای برجام و طرح موضوعات جدید ۲. اشاره به در اولویت قرار نداشتن مذاکرات وین برای امریکا ۳. تشدید تحریم‌ها به بهانه نقض حقوق بشر در ایران به واسطه آنچه برخورد خشن با معترضان خواندند ۴. تصویب قطعنامه علیه ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای و شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ۵. شریک دانستن ایران با روسیه در جنگ اوکراین ۶. توسل به دیپلماسی عمومی برای انعکاس وسیع در تنگنا قرار گرفتن ایران. وزیر خارجه و سخنگوی وزارت خارجه ایران معتقدند هدف اصلی واشنگتن از تشدید سیاست فشار حداکثری علیه ایران وادار کردن تهران به عقب‌نشینی از مطالبه‌هایش در مذاکرات هسته‌ای است.

بیشتر بخوانید: زمستان سرد نه برای اروپا که برای خودمان سر رسید/ قطع گاز پتروشیمی‌ها؛ اخطاری که داده شد و خطری که شنیده نشد

چنانچه حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران که به صربستان سفر کرده در نشست خبری با وزیر خارجه این کشور به تکرار این موضع پرداخته و گفت: از‌جمله موضوعاتی که با همکارم درباره آن رایزنی کردیم گفتگو‌های وین و برجام بود. اولا برای وزیر خارجه صربستان توضیح دادم که اغتشاشات اخیر در ایران با سوءاستفاده و مداخلات خارجی چند لایه و یک جنگ ترکیبی همراه بود. ملت ما از این جنگ ترکیبی با بصیرت، سرافرازی و موفقیت بیرون آمد. برای ما کاملا قابل درک بود که امریکا و چند کشور معدود غربی به دنبال اعمال فشار، تشویق آشوب و ترور در ایران هستند. یکی از اهداف امریکا، وادار کردن ایران در میز مذاکرات هسته‌ای برای کسب امتیازات بزرگ به نفع امریکا بود. تردید نکنید ما در منطقه خود از دموکراسی قوی برخورداریم و مطالبات مسالمت‌آمیز مردم بزرگ ایران در موضوعات مختلف را می‌شنویم و به آن پاسخ می‌دهیم. اما اجازه اغتشاش و ترور در داخل کشورمان را به هیچ طرفی نخواهیم داد.

امیرعبداللهیان با اشاره به گفت‌وگوی تلفنی‌اش با جوزپ بورل مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: اخیرا با جوزپ بورل در موضوعات مختلف از جمله مذاکره و توافق برای رفع تحریم‌ها گفتگو کردم. به آقای بورل گفتم توافقی برای ایران ارزش دارد که به خوبی برای منافع ملتمان کار کند و البته پایدار باشد.

نیاز به برجام نیاز یکجانبه ایران نیست

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه نیز روز گذشته در نشست خبری هفتگی با اشاره به سوءسابقه واشنگتن در خروج از برجام گفت: مقامات امریکایی می‌دانند ایران تحت فشار و تهدید نه حاضر به مذاکره است، نه امتیاز. مذاکره و توافق منطق خودش را دارد. موضع ایران در ارتباط با مذاکرات برجام کاملا روشن است. ایران متعهد به برجام بود و به تعهداتش عمل کرد و دولت خاطی و ناقض برجام، دولت امریکا بود و کشور‌های اروپایی عضو برجام هم متاسفانه به تعهدات‌شان عمل نکردند و نتوانستند خروج یکجانبه و غیرقانونی امریکا از برجام را جبران کنند. جمهوری اسلامی ایران به دنبال به سرانجام رساندن برجام است.

نیاز به برجام نیاز یکجانبه ایران نیست و ایران از موضع ضعف و نیاز مذاکره نمی‌کند. نیاز امریکا و غرب و اروپا به برجام کمتر از ایران نیست و نباید منتی بر ایران بگذارند. توافق در دسترس است و طرف‌ها می‌توانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن مذاکرات را جمع‌بندی کنند و به توافق برسند. از آن طرف امریکایی‌ها و اروپایی‌ها می‌توانند تعلل کنند و هزینه‌های آن را بپردازند. توصیه ما مشخصا به شرکای اروپایی برجام این است که خودشان را تسلیم امریکا و تسلیم شرایط تحمیلی دولت امریکا نکنند و ضرر‌ها و زیان‌های آن را متوجه خودشان نکنند.