معاون نخست‌وزیر چین در تهران چه می‌خواهد؟

اقتصاد۲۴- واکنش‌ها به صدور دو بیانیه مشترک دو و چندجانبه از سوی چین و شورای همکاری خلیج‌فارس به شمول عربستان‌سعودی هنوز در ایران ادامه دارد. به گزارش «اعتماد»، حضور شی جین‌پینگ، رییس‌جمهور چین در عربستان سعودی و شرکت او در نشست دوره‌ای شورای همکاری خلیج‌فارس به صدور دو بیانیه منتهی شد که در هر دو آن‌ها بند‌های ضدایرانی منجر به بروز واکنش‌ها در داخل ایران شد. در بخشی از بیانیه مشترک چین و عربستان سعودی آمده است: «درخصوص ایران، دو طرف بر ضرورت تقویت همکاری‌ها برای تضمین صلح‌آمیز بودن ماهیت برنامه هسته‌ای ایران توافق کردند. دو طرف در عین حال از ایران خواستند که با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند، نظام عدم اشاعه را رعایت کند و بر احترام به اصول حسن همجواری و عدم دخالت در امور داخلی دیگر دولت‌ها تاکید کردند.» بیانیه مشترک رییس‌جمهور چین و سران شورای همکاری خلیج‌فارس، اما تند و تیزتر بود و در چهار بند آن به مساله ایران پرداخته شده که در تمامی این بند‌ها شاهد همراهی چین با روایت‌های ضدایرانی عربستان سعودی هستیم: 

۱- رهبران بر ضرورت حمایت از پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای و جلوگیری از اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی در منطقه خلیج [فارس]و تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران با هدف حفظ امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی و بر ضرورت همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کردند.

۲- دو طرف تاکید کردند که روابط کشور‌های عرب خلیج [فارس]و ایران باید بر اساس پیروی از اصول حسن همجواری و عدم مداخله، احترام به استقلال، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشور‌ها و حل و فصل مناقشه‌ها با ابزار‌های مسالمت‌آمیز، بر اساس منشور ملل متحد و قوانین بین‌المللی و عدم استفاده از زور یا تهدید به آن و حفظ امنیت و ثبات منطقه‌ای و بین‌المللی باشد.

۳- رهبران بر اهمیت گفت‌وگوی جامع کشور‌های منطقه برای حل مساله هسته‌ای، فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران و حمایت ایران از گروه‌های تروریستی و فرقه‌گرا و سازمان‌های مسلح غیرقانونی، جلوگیری از اشاعه موشک‌های بالستیک و پهپادها، تضمین امنیت دریانوردی بین‌المللی و تاسیسات نفتی و رعایت قطعنامه‌های شورای امنیت و حقوق بین‌الملل، تاکید کردند.

۴- رهبران از تلاش‌های مسالمت‌آمیز شامل ابتکارها، پیشنهاد‌های امارات برای رسیدن به راهکار صلح‌آمیز برای مساله سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، از راه مذاکرات دوجانبه بر مبنای قوانین بین‌المللی حمایت می‌کنند.

این همراهی چین با روایت‌های عربستان سعودی در انتقاد از سیاست‌های منطقه‌ای و نظامی ایران و همچنین زیرسوال بردن حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه با واکنش‌های تند از سوی افکار عمومی ایرانیان و البته برخورد‌های نرم دستگاه دیپلماسی روبه‌رو شد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ساعت‌ها پس از انتشار این دو بیانیه و در حالی که افکار عمومی به شدت از سکوت وزارت خارجه انتقاد کرده بود در یک توییت بدون اشاره به نام چین بر ضرورت احترام به تمامیت ارضی ایران و غیرقابل مناقشه بودن حاکمیت ایران بر جزایر سه‌گانه تاکید کرد. همزمان در واپسین ساعات شامگاه جمعه سخنگوی وزارت خارجه ایران در یک بیانیه مفصل ابتدا به انتقاد از مفاد بیانیه شورای همکاری خلیج‌فارس پرداخت و در بخش انتهایی همان بیانیه اعلام کرد که سفیر چین با حضور در وزارت خارجه با دستیار آسیا و اقیانوسیه وزیر امور خارجه دیدار کرده و در این دیدار به او اعلام شد که جزایر سه‌گانه ایرانی خلیج‌فارس جزو لاینفک تمامیت ارضی ج. ا ایران است و موضوع این جزایر مانند هر بخش دیگر از سرزمین ایران هرگز موضوع مذاکره با هیچ کشوری نبوده و نخواهد بود.  

بیشتر بخوانید: خنجر چین در پهلوی ایرانی که دیگر متحدش نیست! / دلار سعودی قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین را هوا کرد؟

عدم احضار سفیر چین به ایران و سکوت وزارت خارجه در برابر سایر بخش‌های بیانیه مشترک چین با شورای همکاری باز هم به انتقاد‌ها از انفعال دولت سیزدهم در این پرونده دامن زد. در چنین شرایطی، نخستین پرسش از ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه در نشست خبری روز دوشنبه واکنش ایران به بیانیه‌های مشترک چین با عربستان و شورای همکاری خلیج‌فارس بود.  

به گزارش خبرگزاری فارس، ناصر کنعانی در پاسخ گفت: هرگونه اتهامات بی‌اساس مندرج در بیانیه پایانی اجلاس چهل و سوم سران شورای همکاری خلیج‌فارس با حضور مقام چینی را محکوم می‌کنیم. ما درخصوص موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای کشورمان، یک‌بار دیگر مطالب مندرج در این بیانیه را مردود اعلام می‌کنیم. اینکه عده‌ای در منطقه با نادیده گرفتن پایبندی کامل جمهوری اسلامی ایران به برجام و قوانین بین‌المللی، نسبت به اقدامات مشروع ایران نکاتی را در این بیانیه اعلام کردند از نظر ما مردود است.

جمهوری اسلامی ایران به امنیت درون‌زای منطقه‌ای مبتنی بر رعایت هنجار‌های بین‌المللی و عدم مداخله خارجی در امور منطقه و امور داخلی کشور‌های منطقه یک‌بار دیگر تاکید می‌کند و همچنین در ارتباط با جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک یک‌بار دیگر تاکید می‌کنیم این جزایر سه‌گانه جزو لاینفک و ابدی ایران هستند و درباره ادعا‌ها درخصوص این جزایر، ما این ادعا‌ها را دخالت در امور داخلی و قلمرو سرزمینی جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم و چنین ادعایی از سوی هر طرفی مطرح شود، به شدت محکوم می‌کنیم. درخصوص موضوعات منطقه‌ای به سیاست همسایگی مبتنی بر همکاری در راستای منافع و اصول مشترک پایبند هستیم و از هرگونه ابتکار در این زمینه حمایت می‌کنیم. آن چیزی که مرتبط با دخالت در امور داخلی ایران باشد را محکوم کرده و نمی‌پذیریم. همزمان بر همکاری‌های منطقه‌ای مبتنی بر اصول و منافع مشترک و همچنین بر سیاست همسایگی پایبند خواهیم بود و در این مسیر به تلاش‌های خود ادامه خواهیم داد.

ناصر کنعانی در پاسخ به سوالی درباره موضع نرم ایران در برابر اقدامات غیرسازنده چین در پی بیانیه مشترک اخیر چین و شورای همکاری خلیج‌فارس گفت: ما در ارتباط با چین نگاه‌مان در مسیر توسعه مناسبات است و این هدف هم هدف مشترک دو کشور است. آن چیزی که اشاره کردید، ما در ارتباط با موضوعات مرتبط با منافع اساسی جمهوری اسلامی ایران و موضوعات مرتبط با تمامیت ارضی جمهوری اسلامی ایران با هیچ طرفی مصالحه و مسامحه نخواهیم کرد و در این زمینه واکنش جدی نشان خواهیم داد. در این ارتباط هم موضع رسمی خود را بلافاصله بیان کردیم و هم وزارت امور خارجه بلافاصله وارد عمل شد، سفیر چین را خواستیم و اعتراض خود را منتقل کردیم و در این ارتباط دیدگاه‌های خودمان را با جدیت بیان کرده و یادداشت اعتراضی دادیم. جمهوری اسلامی ایران در این زمینه با جدیت عمل کرد و با جدیت دیدگاه‌ها و مواضع خود را بیان کرد.

استقبال چین از بهبود روابط شورای همکاری خلیج‌فارس با ایران

به گزارش «اعتماد»، در‌حالی که روزنامه و تلویزیون دولتی چین در گزارش‌های مفصل به بررسی ابعاد متفاوت سفر رییس‌جمهور این کشور به عربستان پرداخته و بعضا از همراهی چین با سعودی در انتقاد از ایران به عنوان چرخش پکن یاد کردند تا صبح روز گذشته شاهد واکنشی از سوی وزارت خارجه چین به حاشیه‌های پیش آمده در ایران نبودیم. صبح روز گذشته، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در یک نشست خبری به سوالی درباره تاثیر بیانیه مشترک چین و شورای همکاری خلیج‌فارس بر روابط تهران-پکن پاسخ داد. به گزارش ایسنا و به نقل از وبگاه وزارت امور خارجه چین، وانگ ونبین، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در یک نشست خبری در پاسخ به اینکه دولت چین چه توضیحی درباره تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌های مطرح شده درباره روابط تهران-پکن در پی بیانیه مشترک جمهوری چین و شورای همکاری خلیج‌فارس دارد، گفت: نشست چین-شورای همکاری خلیج‌فارس که اخیرا برگزار شد، اهمیت قابل توجهی برای طرفین دارد. در این نشست، بیانیه مشترکی از سوی چین و شورای همکاری خلیج‌فارس صادر و برنامه‌ای اجرایی برای سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۷ در زمینه گفتمان راهبردی میان چین و شورای همکاری خلیج‌فارس تعیین شد.

توسعه روابط میان چین و کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس هدف تعمیق همکاری‌های عمل‌گرایانه دوجانبه در بخش‌های متعدد و بهره‌مندی ملت این کشور‌ها از مزایای آن را دنبال می‌کند. چین و ایران دوستی دیرینه‌ای دارند. چین و ایران به اتفاق هم تصمیم گرفتند شراکت جامع راهبردی‌شان را تحکیم کرده و ارتقا دهند. چین آماده افزایش ارتباطات و هماهنگی‌ها با ایران برای ایجاد پیشرفت بیشتر در روابط دوجانبه است. دو طرف برنامه‌ای برای همکاری جامع چین-ایران امضا کرده‌اند که اجرای آن اوایل امسال آغاز شد. چین با ایران برای رشد خوب و پایدار همکاری‌های عمل‌گرایانه تلاش خواهد کرد. او در ادامه با اشاره به سفر معاون نخست‌وزیر چین به ایران گفت: بر این باوریم که این سفر نقش مثبتی در تعمیق شراکت جامع راهبردی ایران-چین خواهد داشت. کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس و ایران همگی دوستان چین هستند؛ نه روابط چین-شورای همکاری خلیج‌فارس و نه روابط چین-ایران علیه هیچ طرف سومی نیست. چین از بهبود روابط کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس با ایران بر‌اساس اصل همسایگی خوب، برقراری همکاری برد-برد با ایران و پیشبرد توسعه و ثبات در خلیج‌فارس حمایت می‌کند. چین حاضر است نقشی سازنده در این زمینه ایفا کند.

تلویزیون رسمی چین: نشست سران عرب و پکن اهداف خود را محقق کرد

به گزارش ایسنا، تلویزیون رسمی چین در گزارشی درباره دستاورد‌های سفر رییس‌جمهور این کشور به عربستان سعودی اعلام کرد: سفر شی جین‌پینگ، رییس‌جمهوری چین به عربستان تمام اهداف خود را محقق کرد. چین امیدوار بود که بتواند روابطش را با کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس که در حال حاضر بزرگ‌ترین صادر‌کننده نفت هستند، مستحکم کند. چین توانست به تایید و حمایت کشور‌های عربی درباره بحران تایوان که دلیل نزاع میان پکن و واشنگتن است، دست یابد. تمام کشور‌های عربی بر پایبندی خود به اصل «چین واحد» تاکید کردند. چین توافقنامه‌هایی را با کشور‌های عربی ازجمله توافق‌های اقتصادی برای واردات و صادرات نفت و آموزشی برای گسترش آموزش زبان چینی در خاورمیانه امضا کرد. سفر شی به خاورمیانه پایان اقدامات دیپلماتیک اصلی در سال ۲۰۲۲ است.

نشست سران عربی و چین گزینه استراتژیکی برای تقویت وحدت و همکاری میان چین و کشور‌های عربی در وضعیت کنونی است برای همین برگزاری نشست سران عربی و چین در مرکز همایش‌های بین‌المللی ملک عبدالعزیز در ریاض بزرگ‌ترین و بالاترین اقدام دیپلماتیک چین درباره جهان عربی است. در این نشست رییس‌جمهوری چین و رهبران ۲۱ کشور اتحادیه عرب و احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب حضور یافتند. رهبران کشور‌های عربی که در این نشست حضور یافتند اعلام کردند، نشست سران عربی و چین در زمان مناسبی برگزار شده که نشان‌دهنده سطح عالی روابط دو طرف و ادامه انجمن همکاری اعراب و چین است. رییس‌جمهوری چین در این نشست تاکید کرد که چین آماده همکاری با کشور‌های عربی برای حمایت از توسعه و امنیت غذایی و بهداشت و تقویت هشت اقدام مشترک اصلی در زمینه، ابتکار سبز، امنیت، انرژی، مذاکره میان تمدن‌ها، توسعه، جوانان، امنیت و ثبات است.

این اقدامات مشترک اقدامات عملی است که کشور‌های عربی به آن نیاز دارند و به عنوان مثال ادامه اعزام تیم‌های پزشکی چینی برای فعالیت در خاورمیانه و ایجاد مرکز بین‌المللی چین و مرکز پژوهش‌های بین‌المللی چین-عربی درباره خشکسالی و در زمینه انرژی است. در این گزارش آمده است: میزان تجارت میان چین و کشور‌های عربی حدود ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش یافته است. میزان کلی سرمایه‌گذاری تجاری میان دو طرف از ۳۰۰ میلیارد دلار بیشتر شده است. این اقدامات مشترک پیشنهاد شده تا میزان تجارت میان چین و کشور‌های عربی تا سال ۲۰۲۷ به ۱۳۰ میلیارد دلار برسد. در بیانیه ریاض، نشست سران عربی و چین «تاریخی» توصیف شده است. در این بیانیه گفته شده که چین از برگزاری نشست آتی با کشور‌های عربی در پکن استقبال می‌کند و درباره زمان مشخص توافق خواهد شد.

بعد از نشست نخست چین و کشور‌های عربی شی در نشست سران کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس و چین نیز حضور یافت. از زمان تاسیس این شورا چین روابط مستمری با آن داشته است. این اولین‌باری بود که رهبران کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس و چین برای بررسی مسائل مربوط به روابط میان دو طرف گردهم آمدند. رییس‌جمهوری چین تاکید کرد که طی سال‌های آتی چین مایل است همکاری با کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس را در زمینه انرژی، سرمایه‌گذاری مالی، تکنولوژی و فرهنگی افزایش دهد. همچنین چین واردات نفت خام و گاز طبیعی از کشور‌های شورای همکاری خلیج‌فارس را افزایش خواهد داد.