اقتصاد۲۴- ادعای غرب درباره استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین که با تکذیبهای مکرر مقامهای ایران روبهرو شده در حال تبدیل شدن به دردسر بزرگی برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در سطح بینالمللی است. در تازهترین تحولات پیرامون این پرونده، ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین که روز چهارشنبه وارد واشنگتن شد، در یک سخنرانی در کنگره امریکا تندترین موضعگیری را درباره همکاری نظامی تهران و مسکو اتخاذ کرد. زلنسکی که در جریان این سفر توانست نظر مثبت دولت جو بایدن برای واگذاری سیستم دفاع موشکی پاتریوت را جلب کند در کنگره این کشور ادعاها درباره کمک تسلیحاتی ایران به روسیه را تکرار کرده و گفت: «وقتی روسیه نمیتواند به شهرهای ما با توپخانه برسد، سعی میکند آنها را با حملات موشکی نابود کند. علاوه بر این روسیه در این سیاست نسل کشیاش، یک متحد هم پیدا کرده و آن ایران است. پهپادهای مرگبار ایرانی که صدها فروند آن به روسیه فرستاده شده، تهدیدی برای زیرساختهای حیاتی ما شدهاند. اینطوری میشود که یک تروریست، تروریست دیگری را یاری میدهد. اگر ما همین حالا آنها را متوقف نکنیم، حتما در آینده آنها به سایر متحدان شما حمله خواهند کرد. ما باید این کار را انجام دهیم.»
پیش از این سخنرانی، جو بایدن رییسجمهوری امریکا در کنفرانس خبری مشترک با زلنسکی در کاخ سفید گفته بود: «امریکا هرگز از حمایت خود از آزادی اوکراین در برابر حمله وحشیانه روسیه دست برنخواهد داشت و به همراه متحدان و شرکای خود به ارسال کمک به این کشور ادامه خواهد داد.» ساعتی پس از این سخنان رییسجمهور اوکراین در کنگره ایالات متحده، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران بارها به اتهامات بیاساس مقامات اوکراینی در موضوع ادعایی پهپادها پاسخ داده است، گفت: یکبار دیگر تاکید میشود که جمهوری اسلامی ایران هیچگونه تجهیزات نظامی برای هیچ طرفی جهت استفاده در جنگ اوکراین صادر نکرده است. ما همواره به تمامیت ارضی کشورها و از جمله اوکراین احترام گذاشتهایم و آقای زلنسکی بداند که صبر راهبردی ایران در قبال اتهامات بیاساس نامحدود نخواهد بود.
آقای زلنسکی بهتر است از سرنوشت برخی رهبران کشورها که به حمایت امریکا دلخوش کردند، عبرت بگیرد. با وجود بگو و مگوی غیرمستقیم رییسجمهور اوکراین و سخنگوی وزارت خارجه ایران به نظر نمیرسد که آتش ادعاها درباره کمک تسلیحاتی ایران به روسیه در جنگ اوکراین به این راحتی خاموش شدنی باشد. در چند ماه اخیر این موضوع به چالشی جدی در رابطه ایران با کشورهای اروپایی تبدیل شده و البته نوع واکنش مقامهای جمهوری اسلامی ایران به این ادعاها هم در شکلگیری این فضا بیتاثیر نبوده است. در حالی که شبکههای تلویزیونی روسیه از اواخر بهار سال جاری اقدام به پخش مستندهایی درباره توانمندی پهپادهای ایرانی میکردند و زمزمههایی از سوی اوکراین درباره استفاده روسیه از این پهپادها در حمله به تاسیسات حیاتی اوکراین شنیده میشد، وزارت خارجه ایران ارسال هرگونه پهپاد به روسیه را تکذیب میکرد.
بیشتر بخوانید: تلاشهای ایران برای احیای دوباره مذاکرات برجام در اوج تنش با غرب
با پررنگتر شدن این ادعاها، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه در سخنانی در جمع خبرنگاران اعلام کرد که پهپادهایی که ایران به روسیه داده قبل از آغاز جنگ اوکراین ارسال شده و مسکو نیز به تهران اطمینان خاطر داده که از این پهپادها در جنگ اوکراین استفاده نخواهد کرد. در مرحله بعد ایران پیشنهاد کردکه هیاتی از این کشور و اوکراین با هم دیدار داشته و مستندات کییف درباره استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی را بررسی کنند. به گفته حسین امیرعبداللهیان این جلسه برگزار میشود، اما هیات اوکراینی مدرکی در این زمینه ارایه نمیکند. با وجود این موضعگیریها این تصویرسازی درباره همکاری نظامی ایران با روسیه - به عنوان کشوری که طبق حقوق بینالملل با حمله به اوکراین متجاوز شناخته میشود - در سطح بینالمللی شکل گرفته و به نظر میرسد که غرب نیز بنای تشدید فشار بر تهران را به واسطه این همکاری دارد.
طرح مساله استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین، بهانه خوبی برای اعمال فشار بر تهران توسط بازیگران منطقهای و فرامنطقهای تهیه کرده است. در همین راستا، ژنرال مایکل اریک کوریلا، رییس ستاد فرماندهی مرکزی امریکا (سنتکام) در تازهترین ادعاهای ضدایرانی، پهپادهای ایرانی را تهدیدی در منطقه خوانده و گفته است: «ایران زرادخانهای از سامانههای پهپادی، از کوچک و کوتاهبرد تا واحدهای اطلاعاتی، نظارتی و شناسایی مدرن را فرماندهی میکند. آنها در حال ساخت پهپادهای بزرگتر و با برد پروازی بیشتری هستند که توانایی حمل محمولههای جنگی را داشته باشند. نگاه ما امروز به این پهپادها همانگونه است که در جنگهای عراق و افغانستان به بمبهای دستساز کنار جادهای داشتیم.»
کوریلا در ادامه سخنانش با اشاره به اینکه یکی از نیروهای عملیاتی سنتکام به نام گروه ضربت ۳۹ (Task Force ۳۹) مسوول عملیاتهای زمینی است، افزود: «این نیروی ویژه، به دنبال فناوری جدید برای مقابله با پهپادهای ایرانی است. ما میخواهیم به عنوان مرکز آزمایشی برای سیستمها، ایدهها و فناوری جدید مقابله با پهپادها خدمت کنیم.»
به گزارش ایسنا، لیندا توماس گرینفیلد، نماینده امریکا در سازمان ملل در بیانیهای که در وبگاه نمایندگی امریکا در سازمان ملل منتشر شده است، مدعی شد: استفاده روسیه، یک عضو دایم سازمان ملل از تسلیحات به دست آمده از کره شمالی و ایران برای ادامه جنگ متجاوزانهاش علیه اوکراین شرمآور و مذموم است. این اقدام ناقض قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل است. گرینفیلد در این بیانیه با گفتن اینکه امریکا نگران افزایش انتقال تسلیحات از کره شمالی به روسیه است، اظهار کرد که واشنگتن قصد دارد اقدامات ناقض قطعنامههای شورای امنیت را از سوی روسیه و کره شمالی در کمیته تحریمهای ۱۷۱۸ شورای امنیت مطرح کند. او در ادامه با تکرار ادعای غرب مبنی بر حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین گفت: ما همچنین از دبیرخانه سازمان ملل میخواهیم گروهی به اوکراین بفرستد تا نقض بند B قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت توسط روسیه و ایران را بررسی کند، به ویژه پس از استفاده روسیه از پهپادهای ایرانی در حمله این ماه به زیرساختهای اوکراین. ادعای گرینفیلد در حالی مطرح میشود که وبگاه خبری-تحلیلی اکسیوس هفته گذشته در گزارشی نوشت: گزارش آتی دبیرکل سازمان ملل به شورای امنیت درباره پایبندی ایران به توافق هستهای که اکسیوس آن را رویت کرده است، برخلاف فشارها از سوی امریکا و متحدان آن، ایران را به ارایه پهپادها به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین متهم نمیکند. روسیه تا کنون سرسختانه و بهطور موفقیتآمیزی تلاش کرده است که با ایستادگی در برابر پافشاری غرب، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل را از صدور مجور تحقیقات درباره ادعای ارایه این پهپادها از سوی ایران به روسیه منصرف کند. اظهارنظر گوترش درباره این مساله در گزارش آتیاش به شورای امنیت، به هیچوجه قطعی نیست.