فیلم/ جهان ایرانی به روایت یک باستان‌شناس

اقتصاد۲۴ سفری است به جهان ایرانی و همسایگانش در پیش از تاریخ. هنوز خط اختراع نشده. حدود ۶ هزار سال پیش. بشر دارد راه تکامل را طی می‌کند؛ آن هم در این‌جا؛ سرزمینی بین خاورمیانه در غرب، شبه‌قاره هندوستان در شرق و استپ‌های روسیه و بخش‌های جنوبی آسیای مرکزی در شمال و آب‌های خلیج‌فارس در جنوب. در آن زمان هنوز راه‌های دریایی کشف نشده بودند و جغرافیای این سرزمین، موقعیت آن را در جهان باستان منحصربه‌فرد می‌کرد.

این دوران؛ یکی از بزنگاه‌های تاریخ است. زمانی که ایران را به عنوان مرکز تمدن‌ها می‌شناسند. اما سوال این است؛ مردم این سرزمین چه راه درازی را طی کردند تا به این‌جا برسند؟ آن‌ها نه تنها رویا‌های خودشان، رویا‌های مردم جهان را محقق کردند. انقلاب کشاورزی و نوسنگی را از پس هزاره‌ها به اوج رساندند و پا به انقلاب جدیدی گذاشتند.

ایران وارد دومین انقلاب جهانی می‌شود. باستان‌شناسان تا امروز محوطه‌های باستانی اندکی از این سرزمین را کاوش کردند. هنوز اسرار بسیاری در میان لایه‌های خاک مدفون مانده است، اما سیدمنصور سیدسجادی با همین داده‌ها در کتاب جهان ایرانی از گام‌به‌گام راهی که ما تا رسیدن به این انقلاب طی کردیم را می‌گوید.

دولت‌شهر‌های کهن در مستطیل فرضی جهان ایرانی یکی یکی جان گرفتند؛ دیگر روش‌های زندگی داشت به شهر‌های امروزی نزدیک نزدیک‌تر می‌شد، اما هنوز با وقایع ترسناکی، چون زلزله، سیل و رعدوبرق و ... روبه‌رو بودیم. اتفاقاتی که از آن‌ها سر در نمی‌آوردیم و با این مکافات‌های بزرگ باید دست‌وپنجه هم نرم می‌کردیم.

ایرانی‌ها حلقه‌های زیست جمعی را یکی به یکی به هم پیوند دادند تا به مدل و الگوی جهانی‌گری برسند. راز آن‌چه که همواره به آن افتخار می‌کنیم بی‌پایه و اساس نیست. در پس این هزاره‌ها شکل گرفته است؛ بنیان‌های فرهنگ ایرانی. این ما بودیم که این دولت‌شهر‌های ابتدایی را به امپراتوری‌های بزرگی، چون هخامنشیان تبدیل کردیم.

امروز بسیاری از این دولت‌- شهر‌ها ویران شدند و امپراتوری‌ها از هم پاشیدند، اما نیولی ایران‌شناس شهیر ایتالیایی معتقد است: این سرزمین از زمان‌های بسیار دور، از ایجاد سازماندهی‌های بزرگ دولتی در خاورمیانه باستان و مصر گرفته تا جنبش‌ها و حرکت‌های بزرگ هلنیستی، سرزمین‌های جهان را به یکدیگر پیوند داده و نقش مهم آن در جهان فراموش نشدنی است. ایران تا به امروز ثابت کرده با وجود همه دشواری‌ها، جنگ‌ها، بیماری‌ها و خشکسالی‌ها و .. ریشه‌هایش را از دست نداده و، چون ققنوس هر بار از خاکستر خود برخاسته است.