سرگردانی مردم برای دریافت سکه‌های بورسی/ بانک رفاه، بورس کالا، بانک مرکزی؛ مقصر کیست؟

اقتصاد۲۴- میرا قربانی فر - التهاب در بازار طلا و سکه و نوسان قیمت‌ها در آن طی ماه‌های اخیر منجر به عرضه ربع سکه در بازار بورس کالا شد. ربع سکه در دو ماه اخیر بیشترین میزان حباب را داشت و گاه تا بیش از ۵۰ درصد قیمت عرضه این محصول مربوط به حباب آن بوده است. کما اینکه روز گذشته ۷ اسفند در حالی ربع سکه ۱۱ میلیون و ۱۲۰ هزار تومان قیمت گذاری شد که حباب آن رقمی معادل ۵ میلیون و ۴۸۸ هزار تومان دانسته شده است.

آغاز عرضه ربع سکه در بورس کالا

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، همین ارقام و البته بازار پر فراز و نشیب سکه‌ها در نهایت منجر به ارائه و توزیع ربع سکه از طریق بورس کالا در کشور شد و به این ترتیب نخستین عرضه ربع سکه در بورس کالا روز ۲۴ دی ماه رقم خورد و بر اساس ادعای سخنگوی بانک مرکزی، در اولین عرضه گواهی سپرده ربع سکه طلا در بورس کالا، ۷۴۴ کد حقیقی موفق به خرید ۲۸۰۰ قطعه ربع سکه طلا به قیمت ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان شدند.
رقمی که در همان زمان نیز حکایت از سود سرشار برای خریداران این ربع سکه‌های بورسی داشت.

این روند، اما باز هم ادامه یافت و در نوبت‌های دیگر نیز ربع سکه در بورس کالا ارائه شد. اما مسیر دریافت ربع سکه‌های بورسی نیز باید مشخص می‌شد و در نهایت بر اساس توافق بین بانک مرکزی و سازمان بورس کالا، بانک رفاه به عنوان عامل اصلی توزیع ربع سکه‌های بورسی معرفی شد، اما ماجرا در همین مرحله خاتمه نیافت.

هفت خوان دریافت سکه‌های بورسی

مساله توزیع این ربع سکه‌ها خود تبدیل به هفت خوانی شد که خریداران باید از آن عبور می‌کردند. بر اساس پیش بینی‌های انجام شده هر خریدار گواهی سپرده کالایی می‌تواند شخصا برای دریافت ربع سکه به خزانه معرفی‌شده مراجعه کند یا پس از کامل کردن «فرم وکالت‌نامه» اعلامی از سوی خزانه بانک رفاه کارگران برای تحویل ربع سکه بهار آزادی به فرد دیگری برای دریافت آن وکالت دهد.

البته خریدار باید پیش از مراجعه به خزانه بانک رفاه از سامانه نوبت‌دهی دریافت ربع سکه به نشانی coin.refah-bank.ir/Membership/login نوبت بگیرید و در تاریخ اعلام شده به همراه مدارک احراز هویت و وکالت‌نامه (در صورت مراجعه شخص دیگری) به خزانه بانک رفاه کارگران به نشانی تهران، خیابان ولیعصر (عج)، نرسیده به میدان ونک، جنب ساختمان مرکزی بانک رفاه کارگران، پلاک ۲۵۴۸ مراجعه کنند.

مساله دیگر این است که خریداران در زمان تحویل سکه از خزانه‌داری، لازم است هزینه انبارداری و مالیات بر ارزش افزوده انبارداری (به مبلغ ۱۰۹۰ ریال به ازای هر قطعه ربع سکه) در هر روز را پرداخت کنند.

بیانیه بانک رفاه در توضیح دلایل مشکل ارائه سکه‌های بورسی

روال کار البته به این شکل روند را توضیح می‌دهد، اما در نهایت همه چیز به همین سادگی نبوده است. اولین و اصلی‌ترین اشکال موجود یکی همین است که در بسیاری از موارد سکه‌ها نه ۵ روز بعد که حتی ۱۰ روز یا دو هفته بعد نیز تحویل خریدار نشده و این مسئله منجر به اعتراضات جدی به این روند شد. اعتراضاتی که در نهایت منجر به دادن یک بیانیه مطبوعاتی توسط باتک رفاه شد.

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، در بخشی از این بیانیه آمده است: «ازدحام ایجاد شده در بانک رفاه برای تحویل ربع سکه‌های خریداری شده متقاضیان از بورس کالا به این دلیل است که تنها یک مرکز از سوی سازمان بورس برای این منظور تعیین شده است. با توجه به درخواست این بانک از بورس کالایی سکه برای افزایش تعداد شعب منتخب جهت تحویل سکه، تاکنون بورس قابلیت امکان تخصیص کد مجزا برای شعب منتخب را به دلیل زیر ساخت‌های بورس نداشته است. ضمن اینکه ظرف سه تا چهار روز آینده مرکز جدیدی از سوی بانک رفاه تعیین و برای تحویل سکه در سیستم تعریف خواهد شد. در این بانک تاکنون روزانه به ۱۳۰۰ نفر حتی در روز‌های جمعه سکه تحویل شده و می‌شود.»

همچنین بانک رفاه در بخش دیگری از این بیانیه نیز می‌نویسد: «خاطرنشان می‌سازد بانک رفاه به عنوان انباردار و توزیع کننده بورس کالا بوده و هیچ گونه نقشی در خرید و فروش سکه ندارد. بر اساس بند ۱۳ اطلاعیه صادره شده از سوی سازمان بورس کالا، از تاریخ ۱۴۰۱/۱۱/۱ تاکنون متقاضیان برای دریافت ربع سکه از خزانه بانک رفاه طی زمانبندی تعیین شده مراجعه کرده و برای دریافت سکه به بانک مراجعه می‌کنند.»

از تاخیر و ازدحام برای دریافت سکه‌های بورسی تا سفر به تهران

اما مساله با همین بیانیه خاتمه نیافت و همچنان تاخیر در ارائه ربع سکه‌های بورسی وجود دارد و البته موضوع مهم‌تر نیز اکنون به دغدغه خریداران این سکه‌های بورسی در شهرستان‌ها بدل شده است. خریداران امکان تحویل سکه بورسی خود را در شهرستان یا شهر محل اقامتشان و یا حتی شهر مرکز استان ندارند و باید برای دریافت سکه‌های خود حتما به تهران و آدرس ارائه شده مراجعه کنند، مساله‌ای که به خصوص در دو ماه پایانی سال به یک بحران جدی‌تر نیز مواجه شده است.

اینکه خریداران از شهرستان‌های مختلف ناچار به طی مسیر و سفری به تهران برای دریافت سکه‌های بورسی خود هستند نیز از مشکلات این مساله است.

مسئول تاخیر در تحویل سکه‌های بورسی کیست؟

اما سوال این است، مسئول در این قضیه کیست؟ بورس کالا، بانک رفاه یا بانک مرکزی؛ کدام یک باید مسئولیت این مساله را بپذیرید؟

تماس اقتصاد ۲۴ با مدیران بورس کالا البته با موفقیت همراه نبود و در نهایت خانم زمانی از روابط عمومی بورس کالا در این رابطه پاسخگو بودند و در توضیح خود بیان کردند که مسئول این روند بانک مرکزی و بانک رفاه هستند.

مدیر روابط عمومی بورس کالا در این باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «این موارد به بورس کالا ارتباطی ندارد و خود بانک مرکزی بوده که بانک رفاه را برای این مورد معرفی کرده است و بر اساس این دستورالعمل بانک رفاه برای این بخش تعیین شده است.»

وی در ادامه نیز گفت: «تصمیم گیرنده عرضه سکه در بورس کالا خود بانک مرکزی است و اینکه نحوه تحویل ربع سکه با یک بانک یا یکصد بانک باشد و شعبه یکی باشد یا بیشتر و البته اینکه در تهران یا شهرستان شعبی آن را عرضه کنند، همگی بر عهده و انتخاب بانک مرکزی بوده است و بورس کالا هیچ تصمیم یا حق انتخابی در این مورد نداشته است.»

توضیح بانک مرکزی درباره لزوم هماهنگی بورس و بانک

اما در مقابل بورس کالا، مصطفی قمری وفا، مدیر روابط عمومی بانک مرکزی در پاسخ به سوال اقتصاد ۲۴ که روند تحویل ربع سکه‌های عرضه شده در بورس کالا منجر به سردرگمی شهروندان شده است، گفت: «بر اساس بخشنامه موجود، بانک رفاه و بورس کالا باید بین خود نحوه تحویل سکه‌ها را به طور کامل به متقاضیان اطلاع می‌دادند.»

قمری وفا در ادامه به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «اینکه بانک رفاه توسط بانک مرکزی برای تحویل سکه‌های عرضه شده در بورس تعیین شده به منزله این نیست که برای شعب و نحوه تحویل نیز بانک مرکزی تصمیم گرفته باشد کما اینکه خود بانک رفاه باید هماهنگی برای ارسال سکه‌های بورسی از طریق شعبات خود به شهرستان‌ها انجام می‌داده است.»

تناقض بین جوابیه و توضیحات سازمان بورس کالا

حال با توجه به پاسخ‌های روابط عمومی بورس کالا و بانک مرکزی شاید لازم است بار دیگر به بخشی از جوابیه بانک رفاه توجه شود.

بانک رفاه در جوابیه خود به صراحت نوشت: «ازدحام ایجاد شده در بانک رفاه برای تحویل ربع سکه‌های خریداری شده متقاضیان از بورس کالا به این دلیل است که تنها یک مرکز از سوی سازمان بورس برای این منظور تعیین شده است. با توجه به درخواست این بانک از بورس کالایی سکه برای افزایش تعداد شعب منتخب جهت تحویل سکه، تاکنون بورس قابلیت امکان تخصیص کد مجزا برای شعب منتخب را به دلیل زیر ساخت‌های بورس نداشته است.»

در واقع برخلاف ادعای مطرح شده از سوی بورس کالا به نظر می‌رسد با توجه به صراحت موجود در بیانیه مطبوعاتی بانک رفاه باید اذعان کرد که پاسخ ارائه شده از سوی روابط عمومی بورس کالا صحیح نبوده است.
توجه کنید که پاسخ بانک مرکزی این بوده است که باید بین بانک و بورس کالا هماهنگی می‌شده و پاسخ بانک رفاه این است که سازمان بورس اصرار به وجود یک مرکز داشته است.
بررسی این سه پاسخ در کنار هم نشان می‌دهد که عدم هماهنگی و شاید عدم همکاری شایسته بورس کالا در واقع منجر به بروز این شرایط شده و اتفاقا بانک مرکزی برخلاف گفته بورس کالا محدودیت و شرایط خاصی برای ارائه سکه‌ها طرح نکرده و البته بانک رفاه نیز بنا به ادعای بیانیه ارائه شده به دلیل محدودیت‌هایی که بورس کالا آن‌ها را قرار داده است؛ ناچار به تعیین تنها یک شعبه شده است.

در این میان، اما مردمی که خریدار سکه‌های بورسی بوده اند در تهران و شهرستان سرگردان باقی مانده‌اند چرا که بورس کالا، بانک رفاه را موظف به تعیین تنها یک شعبه کرده است.