تناقض‌گویی‌ها پس از سفر گروسی و تعیین تکلیف در شورای حکام

اقتصاد۲۴- رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی روز‌های اخیر به منظور دیدار با مقامات عالی رتبه کشورمان و مذاکره پیرامون موارد اختلافی ایران و آژانس به کشورمان سفر کرد. این سفر به جهت نزدیکی به نشست فصلی شورای حکام و امکان تأثیرپذیری این نشست از گزارش سفر آقای مدیر کل مهم و حیاتی ارزیابی می‌شود؛ معمولاً تهران انجام سفر مقامات آژانس به تهران را منوط به بیانیه پایانی نشست شورای حکام می‌دانستند، اما این بار به این شکل عمل نکرد. هر چند که نتایج برآمده از این سفر نشان می‌دهد که راه درازی تا رسیدن به یک توافق منسجم و حساب شده میان طرفین باقی است.

یعنی در حالی که براساس گزارش ارائه شده از سوی «رافائل گروسی»، ایران و آژانس به یک راه حل منطقی در رابطه با دسترسی‌های بازرسان آژانس از سایت‌های موردنظر دست پیدا کرده بودند، اما اظهارات بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان نشان می‌دهد که این توافقی نیست که تمامی مقامات تهران بر آن اتفاق نظر داشته باشند و حتی مباحث مطرح شده در رسانه نزدیک به دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز گامی فراتر گذشته و تمامی مباحثی که گروسی آن‌ها را دستاورد‌های سفر تعبیر کرده، تکذیب می‌کند.

به نظر می‌رسد کلاف سردرگم تنش‌های ایران و آژانس همچنان به قوت خود باقی باشد. باوجود اینکه رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌الملل انرژی اتمی پس از ترک تهران و در بدو ورود به فرودگاه وین اظهار می‌دارد که «بازرسی‌ها از سایت فردو ۵۰ درصد افزایش خواهد یافت و تجهیزات نظارتی فعالیت‌های هسته‌ای در تعدادی از اماکن دوباره نصب می‌شوند»، اما با این حال بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی کشورمان با رد این موضوع در رابطه با مباحث پیرامون اعطای دسترسی به افراد در گفتگو‌های ایران و آژانس می‌گوید که «طی دو روزی که رافائل گروسی و هیأت همراه در ایران بودند هیچ گاه بحث دسترسی به افراد مطرح نشد و هیچ متنی هم حاکی از این موضوع نوشته نشده است». او گفته است: «حتی اگر چنین درخواستی مطرح می‌شد به طور قطع با آن مخالفت می‌کردیم».

تکذیب افزایش دسترسی‌های بازرسان آژانس

آخرین سفر سال ۱۴۰۱ رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌الملل انرژی اتمی پس از ماه‌ها رایزنی و تبادل نظر میان مسوولان ایران و این سازمان بین‌المللی سرانجام انجام شد و آنطور که خبرگزاری فرانسه به نقل از یک منبع دیپلماتیک غربی نوشته است: «گروسی برای از سرگیری گفتگو در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران و همچنین بازگرداندن روابط به عالی‌ترین سطوح با ابراهیم رئیسی دیدار می‌کند. این منبع خبری همچنین افزایش بازرسی‌ها و دسترسی به سایت فردو را از اهداف مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سفر به تهران عنوان کرده بود».

بیشتر بخوانید: بازی از سر؛ برداشت متفاوت تهران و آژانس از سفر گروسی به ایران!

موضوعی که گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رابطه با آن اینطور گفت: «با ایران توافق کردیم که اجازه دسترسی به اطلاعات و مکان‌ها به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داده شود؛ چیزی که مهم بوده این است که ما بر روی بازرسی‌ها، دسترسی به افراد و به مواد داشته باشیم که این یک تغییر است».

تغییری که گروسی به آن اشاره می‌کند تنها چند ساعت بعد از سوی بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی به گونه دیگری بیان شد. او با طرح این موضوع که «توافق با آژانس اتمی برای دسترسی به افراد و سه سایت «ادعایی» صحت ندارد» تأکید کرد: «هیچ بحثی با آقای گروسی درباره دسترسی آژانس به افراد یا سه سایت «ادعایی» (سایت‌هایی که گفته می‌شود بازرسان آژانس در سال ۲۰۲۰ در آن‌ها آثار اورنیوم غنی را مشاهده کرده‌اند) صورت نگرفته است و و با توجه به دسترسی قبلی به این مکان‌ها اصولاً لزومی به دسترسی بیشتر دیده نمی‌شود».

افزایش بازرسی‌ها از سایت فردو موضوع دیگری بود که با اظهارات متفاوت مقامات ایران و آژانس همراه بود. یعنی در حالیکه «رافائل گروسی اینگونه می‌گوید که «بازرسی‌ها از سایت فردو ۵۰ درصد افزایش خواهد داشت و قرار است تجهیزات نظارتی فعالیت‌های هسته‌ای در تعدادی از اماکن دوباره نصب می‌شود» کمالوندی تأکید می‌کند که «برای اولین بار در مجتمع فردو غنی‌سازی ۶۰ درصد آغاز شده بود و بر اساس رویکرد پادمانی بازرسی‌ها باید افزایش پیدا می‌کرد، زیرا اصولاً با افزایش سطح غنی‌سازی و یا ورود مواد حساس‌تر به مؤسسه میزان بازرسی‌ها با توافق طرفین افزایش پیدا می‌کند. بر همین مبنا تعداد بازرسی‌های فردو پیشتر از هشت مورد بوده که با توجه به سطح غنی‌سازی بالاتر به ۱۱ مورد افزایش پیدا کرده است».

جالب است بدانید که سایت نور نیوز، رسانه نزدیک به علی شمخانی دبیر کل شورای عالی امنیت ملی کشورمان حتی با رد کوچکترین توافقات صورت گرفته در سفر گروسی به تهران اینطور می‌نویسد که «مهمترین نتیجه سفر مدیرکل آژانس به تهران، دستیابی به الگوی مشترک برای تسریع در همکاری‌های پادمانی در چارچوب وظایف ایران و اختیارات قانونی آژانس با رعایت قانون اقدام راهبردی مجلس بوده است. خبر دسترسی به افراد و اماکن سه‌گانه مورد ادعای آژانس و یا نصب دوربین‌های جدید کذب است».

یک بام و دو هوای اظهارات مقامات ایران و آژانس

اگر بپذیریم که ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سفر اخیر مدیر کل آژانس به یک چارچوب منطقی و درستی از اختلافات فی مابین دست یافته بودند پس این تناقضات در گفتار و اظهارات مقامات کشورمان و آژانس از کجا نشات می‌گیرد؟! اگر هم تمامی مباحث ابراز شده از سوی گروسی، توهم آقای مدیرکل از مباحث مطرح شده با مقامات مختلف نظام و شخصیت‌هایی، چون رئیس دولت، وزیرامورخارجه و رئیس یازمان انرژی اتمی بوده است پس دلیل خوشحالی و خوشنودی او از دستاورد‌های این سفر چه بود و چرا او در بدو ورود به فرودگاه وین اینطور عنوان کرد که «یک درک روشن درباره ادامه همکاری‌ها برای حل‌وفصل مسائل پادمانی حاصل شده است».

او همچنین با اشاره به بیانیه مشترک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازمان انرژی اتمی کشورمان اینطور عنوان کردکه «چارچوب کلی برای حرکت رو به جلو بدست آمده است.» متأسفانه میزان اختلاف نظر‌های مقامات ایران در داخل کشور با یکدیگر از یک سو و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی دیگر به اندازه‌ای زیاد است که باید منتظر نتایج احتمالی آن بر نشست امروز شورای حکام باشیم؛ نشست فصلی شورای حکام از فردا دوشنبه ۶ مارس در وین برگزار می‌شود.

جالب است بدانید تنها بخشی از اظهارات گروسی که با تکذیبه مقامات کشورمان همراه نبود به غنی‌سازی ۸۴ درصد از سوی ایران اختصاص داشت. او درباره پیدا شدن ذرات اورانیوم ۸۴ درصد غنی شده اینطور می‌گوید که «توجه به این نکته مهم است که هیچ تولید یا انباشتن اورانیوم غنی شده در این سطح وجود نداشته است. این بسیار مهم است و مردم نباید گمراه شوند».

در هر حال به نظر می‌رسد برآورد و انعکاس مذاکرات مقامات ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بتوانیم در گزارش امروز رافائل گروسی، مدیر کل آژانس همزمان با آغاز نشست فصلی این دوره شورای حکام مشاهده کنیم. نشستی که به نظر می‌رسد با صدور قطعنامه جدید شورا همراه شود مگر اینکه نتایج سفر گروسی متفاوت با مباحث مطروحه از سوی مقامات ایران باشد.