احتمال کم فروشی خودروسازان به بهانه عدم افزایش شدید قیمت خودرو؟/ خودرو در ایران گران است، چون مدیریت بهره‌وری نداریم

اقتصاد ۲۴: بازار خودرو گویی نمی‌خواهد رنگ آرامش ببینید. قیمت‌ها در بازار خودرو به قدری افزایش یافته که بازار را قفل کرده و هیچ خرید و فروشی در آن انجام نمی‌شود.

دولت سیزدهم هم که مشخص است هیچ برنامه مشخصی برای این موضوع ندارد بازار را رها کرده و شاید نفع خود را از آن می‌جوید!

بابک صدرایی، کارشناس خودرو در گفتگو با اقتصاد ۲۴ در واکنش به گرانی روزافزون خودرو و نابسامانی این بازار اظهار داشت: تحت هر شرایطی باید این را در نظر گرفت که مسائل اقتصادی و واقعیت‌های اقتصادی را با دستور نمی‌شود حل کرد. اینکه شما بگویید ما خودرو را گران نمی‌کنیم، چون تورم ایجاد می‌کند غلط است؛ پس چرا پارسال گوشت و مرغ را گران کردید؟ آن هم تورم ایجاد می‌کند. پس اگر اینگونه است، به زور قیمت‌ها را نگه داریم که البته این در اقتصاد ناشدنی است. اقتصاد علم دستور نیست علم منطق و واقعیت است.

چرایی گرانی خودرو

وی درباره چرایی گرانی خودرو گفت: از آبان ۱۴۰۰ قیمت خودرو در کارخانه فریز شده است، یعنی این قیمت همان قیمتی بود که دلار زیر ۳۰ هزار تومان بود. با این توضیح که قیمت‌های کارخانه‌ای خودرو‌ها در همان زمان هم مورد اعتراض خودروساز‌ها بود. حالا در نظر بگیرید، در حالی که نرخ ارز ۲ برابر شده است، می‌خواهیم قیمت خودرو را ۲۰ درصد یا ۳۰ درصد افزایش بدهیم! خودِ همین سیاست‌های دخالتی و دستوری کردن قیمت‌ها و اینکه واقعیت‌ها را درک نکنیم، تورم زا است.

این کارشناس خودرو تصریح کرد: یعنی دو مرتبه بازار را تحریک می‌کنیم و این مسئله در عرضه خودرو توسط خودروساز خلل ایجاد می‌کند. حال خودروساز دولتی یا خودرو عرضه نمی‌کند، یا اگر عرضه کند، در اختیار دلال‌ها قرار می‎دهد یا از در پشتی کارخانه وارد بازار می‌کند؛ برای همین است که باید با واقعیت به قیمت خودرو نگاه کنیم.

صدرایی خاطرنشان کرد: اگر خودرو در ایران گران است ریشه در این دارد که مدیریت بهره‌وری نداریم. در واقع چون رقابت نداریم، اصلا به این مسائل اهمیت نمی‌دهیم. با این توضیح که برای برداشتن موانع به یک پروسه ۵ تا ۱۰ ساله نیاز داریم، آن هم به شرطی که همه عوامل برای اصلاح دست به دست هم بدهند. در این شرایط مثلا خودرویی که در کارخانه ۲۵۰ میلیون قیمت‌گذاری شده است، یعنی ۵ هزار دلار با توجه به شرایطی که می‌بینیم، قیمتی منطقی به نظر می‌رسد.

بیشتر بخوانید: چهلم شعار سال نیامده، آقایان قیمت خودرو را بالا بردند

وی ادامه داد: یک زمانی بود مثلا می‌گفتیم قیمت خودرو در بازار آزاد یک میلیارد تومان است و شرکت خودروساز ما هم اعلام کرد که قیمت این خودرو را ۸۰۰ میلیون تعیین می‌کند و هیچ بهانه‌ای هم به ضرر ندارم و از فردا با تمام ظرفیت این خودرو را تولید و آن را یک ماهه تحویل می‌دهم. مشخص است اگر این عوامل محدودکننده مثل سامانه یکپارچه، نداشتن پلاک فعال در ایران خودرو یا سایپا و ... را برداریم و بگوییم هر کس هر خودرویی می‌خواهد، بیاید ثبت‌نام کند قیمت بازار اگر یک میلیارد است من با قیمت ۷۰۰ یا ۸۰۰ میلیون عرضه می‌کنم. آن موقع قیمت بازار فروکش می‌کند. اما شما قیمت یک خودرو که در بازار ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیون به فروش می‌رسد، را در کارخانه ۲۰۰ یا ۲۵۰ میلیون تعیین کرده‌اید، مشخص است که این خودرو با تعداد انبوه و با شرایط سخت در اختیار مشتری قرار نمی‌گیرد. باز هم این موضوع یک در پشتی ایجاد می‌کند.

این کارشناس خودرو افزود: همین الان اختلاف قیمت ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومانی بین کارخانه و بازار وجود دارد. یک آمار درست کنیم ببینیم چقدر اختلاف قیمت بین بازار و کارخانه وجود دارد؟ خودرویی مثل ۲۰۶، ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان اختلاف قیمت میان بازار و کارخانه دارد. پس اگر با واقعیت قیمت گذاری نکنیم و نگاه واقع بینانه نداشته باشیم و فقط یکسری از عوامل نظیر تورم را را ببینیم، خود این مسئله باعث می‌شود قیمت گذاری غیر واقع بینانه، باعث افزایش قیمت در بازار خواهد شد. هر چقدر قیمت خودرو را در کارخانه غیر واقع بینانه یا غیر قابل دسترس تعیین کنیم، قیمت آن در بازار با جهش قیمت روبرو خواهد شد.

احتمال کم فروشی خودروسازان؟

صدرایی درباره احتمال کم فروشی خودروسازان به بهانه عدم توجیه اقتصادی تولید خودرو با توجه به آنچه که آن را افزایش ناچیز قیمت خودرو در کارخانه عنوان می‌کنند، گفت: اینکه مثلاً آپشن را حذف کنند، یک بحث است. مسئله ما مسئله تولید خودرو نیست. در ایران فقط می‌خواهند تولید را بالا ببرند، در حالی که تولید یک سمت قضیه و نحوه توزیع آن مسئله‌ای دیگر است. یک وقت است که شما می‌خواهید خودرو تولید کنید، ولی نحوه توزیع به دلیل دخالت‌های سیستمی که ایجاد می‌شود اشکال پیدا می‌کند. در واقع نحوه توزیع است که قیمت خودرو را در بازار بالا می‌برد؛ بنابراین دخالت‌های دستوری آن هم به این شکل نحوه توزیع را با مشکل مواجه می‌کند که وقتی این مشکل ایجاد شود، یعنی فرصت مناسب برای دلال‌ها و باند‌های فسادی که در بازار وجود دارد، به وجود می‌آید تا جایی که می‌تواند قیمت را در بازار افزایش دهد.

وی در ادامه با طرح این سوال که چرا خودرو در بازار گران می‌شود؟ گفت: اگر کارخانه سیاست درستی برای عرضه خودرو در بازار داشته باشد، آیا بلک مارکت یا بازار سیاهی شکل می‌گیرد؟ خیر! پس این سیاست غلط کارخانه یکی به خودش برمی‌گردد و دیگری به خاطر عواملی است که برای او تصمیم گیری می‌کند.

این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: برای ترمیم شرایط به هم ریخته بازار خودرو، قیمت در بازار باید به یک قیمت متعارفی برسد. در این میان این سوال مطرح است که آیا واقعا توان عرضه این همه خودرو به بازار را داریم؟

صدرایی در پایان خاطرنشان کرد: قیمت خودرو باید به یک روند معقولی برسد و قیمتی شود که خودروساز دیگر هیچ بهانه‌ای نداشته باشد. در واقع یک قیمت عرف و منطقی باشد که مابین قیمت کارخانه و بازار باشد. مثلا اگر یک خودرویی در بازار یک میلیارد است و در کارخانه ۲۵۰ تومان، قیمت این خودرو را کارخانه  هفتصد میلیون تومان تعیین کند، با این کار  عملا دیگر دست بازار سیاه کوتاه خواهد شد. در عین حال کارخانه باید تحویل خود را بروز کند، تولیدش را بالا ببرد و روی کیفیتش کار کند، چون خودروهایی که در کارخانه تولید با این قیمت‌ها به دست مشتری نمی‌رسد.