راهکار‌های مهار تورم در ایران چیست؟

اقتصاد۲۴- از آنجایی‌که تورم سال‌هاست به درد مزمن اقتصاد ایران بدل شده، از گوشه و کنار راهکارهایی برای مهار آن به گوش می‌رسد. اینبار دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی که به تازگی منتشر کرده راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدتی برای مهار تورم پیشنهاد داده است.

عوامل ایجاد تورم در اقتصاد ایران را می‌توان به دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم کرد. عامل ایجاد تورم در بازه بلندمدت همان افزایش قابل توجه نقدینگی مازاد بر رشد تولید است. آنچه عامل نوسانات تورمی در بازه‌های کوتاه‌مدت نیز معرفی می‌شود انتظارات تورمی است. انتظارات تورمی در اقتصاد ما وابسته به نرخ ارز غیررسمی است. در توضیح این موضوع آمده است که از آنجایي كه نرخ ارز اسمي لنگرگاه انتظارات تورم است و انتظارات تورمی در پویایی‌های تورم نقش محوری دارد، همبستگی بالای تورم كوتاه‌مدت با نرخ ارز و نوسانات آن کاملا طبیعی بوده و رشد پول معلول تغییر انتظارات تورمي است.

مرکز پژوهش‌های مجلس به پیامدهای منفی تورم هم اشاره می‌کند؛ از جمله اخلال در تخصیص منابع از طریق تغییر قیمت‌های نسبی، ایجاد نااطمینانی، كاهش انگیزه تولید از طریق وضع مالیات بر مصرف، افزایش هزینه‌های حقیقی مصرف‌كننده و تولیدكننده و تغییر توزیع درآمد به نفع طبقات بالا.

بیشتر بخوانید: هشدار جدی اقتصاددان مشهور؛ نگران ابرتورم در ایران هستم

بر همین اساس، نگارندگان این گزارش راهکارهای مهار تورم را شامل دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت می‌دانند.

راهکارهای کوتاه‌مدت مهار تورم

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس طبق تبیینی که از عوامل و ریشه‌های تورم صورت گرفته، راهکارهای مهار تورم به دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم‌بندی شده است.

یکی از اقدامات کوتاه‌مدت برای مهار تورم شامل پیشگیری از ایجاد تکانه ارزی و حداقل‌سازی نوسانات نرخ حول روند از طریق حذف هر نوع نرخ دستوری به‌ویژه نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی، در نظر گرفتن دامنه مجاز رشد و نوسان برای مسیر نرخ ارز در سال جاری، ایجاد نظام پرداخت رسمی کاهش تقاضای احتیاطی واردکنندگان با معرفی ابزارهای مشتقه ارزی می‌شود.

همچنین، افزایش هزینه سفته‌بازی در بازار دارایی‌ها از طریق بهبود حکمرانی ریال و تقویت سیاست پولی بانک مركزی از دیگر اقدامات پیشنهادی است.

راهکارهای بلندمدت مهار تورم

كنترل كمیّت نقدینگی و نظارت جدی بر كیفیت توزیع نقدینگی و تسهیلات در اقتصاد از اقدامات بلندمدتت پیشنهادی مرکز پژوهش‌های مجلس است. از دیگر راه‌های پیشنهادی هم می‌توان به اصلاح نظام بانکی و گزیر بانک‌های ناسالم، اصلاح ساختار و بهبود تراز عملیاتی بودجه، استفاده نکردن از قیمت‌گذاری به‌عنوان استراتژی مهار تورم، اصلاح ناترازی صندوق‌های بازنشستگی، كاهش حجم نقدینگی موجود و تغییر لنگر اسمی اشاره کرد.

پیشتر بانک مرکزی راه مهار تورم را کنترل نرخ ارز معرفی کرده بود. به اعتقاد رئیس این نهاد، اگر نرخ ارز کنترل شود، نقدینگی نیز مدیریت خواهد شد. هرچند این اظهار نظر با واکنش‌های بعضا متفاوتی همراه شد. عده‌ای بر این باورند که تورم از کسری بودجه و ناترازی بانک‌های تجاری حاصل می‌شود. گروهی دیگر می‌گویند که ادعای فرزین درست است، چون اقتصاد ایران به نوسانات ارزی به شدت حساس است. البته برخی دیگر از کارشناسان می‌‌‌گویند وقتی علت تورم در متغیرهای بیرونی ریشه دارد، نباید به دنبال راهکار مهار آن تنها در داخل بود.

باید دید سرنوشت وضعیت تورمی اقتصاد ایران در سال جاری چه خواهد شد؟ آیا دولت به راهکارهای سنجیده و معتبر روی خواهد آورد یا قرار است این شاخص دردسرساز همان مسیر قبلی خود را طی می‌کند؟