فرار پول حقیقی از بازار سهام اوج گرفت

اقتصاد۲۴- در حالی سرمایه گذاران بورسی طی نخستین هفته معاملاتی بازار در خرداد رشد ۰۶/ ۱‌درصدی نماگر اصلی بازار را رقم زدند و از طرفی شاخص‌کل هم‌وزن با ۴۲/ ۳‌درصد رشد، توانست افزایش ارتفاع تازه‌ای را تثبیت کند که در روز شنبه به یک باره ورق دادوستد‌ها در بورس تهران برگشت. هرچند اغلب کارشناسان بازار سرمایه انتظار صعود نماگر‌های بازار را در هفته‌جاری داشتند و عمدتا انتشار گزارش‌های مطلوب عملکرد سالانه شرکت‌ها را به‌عنوان محرک رشد قیمت سهام لحاظ می‌کردند، اما بازار دقیقا رفتاری برخلاف انتظارات را نشان داد، به‌نحوی‌که از ابتدای شروع معاملات در روز شنبه شاخص‌های سهامی پا در مسیر نزول گذاشتند و بیش از ۳۴‌هزار و ۷۰۰ واحد افت کردند.

در این روز معاملاتی عمدتا بزرگان بازار با تشدید فشار فروش همراه شدند، هرچند در این میان متقاضیان خرید سهام با بهره برداری از فرصت، اقدام به جمع‌آوری سهام ارزنده کردند، اما بازهم چربش قدرت فروشندگان به حدی بود که خریداران نتوانستند ورق معاملات را به نفع خود بازگردانند. دیروز شرکت‌های کوچک و متوسط بورسی نیز شرایطی همانند شرکت‌های بزرگ را تجربه کردند و با ۵۲/ ۱درصد افت اولین گام ریزشی را در هفته‌جاری برداشتند.

برخی معتقدند رشد محدود بازدهی شاخص‌های سهامی در هفته گذشته با توجه به پایداری حس عدم‌اطمینان در بازار زمینه شناسایی سود را در نخستین روز معاملاتی هفته‌جاری فراهم آورد. به‌این‌ترتیب معامله‌گران بدون‌توجه به شرایط بنیادی شرکت‌ها و با رفتاری مبتنی بر هیجان دست به ماشه فروش زدند.

ارزیابی وضعیت سایر بازار‌های موازی حاکی از آن است که دلار در محدوده ۵۱‌هزار و ۸۰۰‌تومان و سکه در محدوده ۳۱‌میلیون‌تومان در نوسان هستند. دقیقا مشابه رفتاری که طی چند وقت گذشته به‌طور مکرر تکرار شده‌است. 

بیشتر بخوانید: ۱۶ شرکت در صف عرضه اولیه فرابورس

اساسا در چنین شرایطی که نرخ اسکناس آمریکایی و قیمت سکه با عدم‌تغییر فاحش در نرخ گذاری‌ها همراه هستند، سرنوشت منابع مالی خارج‌شده از بورس چه می‌شود؟

به ظن صاحب‌نظران اقتصادی در وضعیتی که دلار و سکه به‌عنوان بازار‌های رقیب بورس در محدوده‌های قیمتی مشخصی تثبیت شده‌اند و به‌عبارتی در شرایط اشباع قیمتی هستند، زمینه برای افزایش قیمت سهام در بخش مولد اقتصاد کشور فراهم می‌شود. اکنون شرایط برای جبران جاماندگی بازار سهام از رالی صعود قیمت‌ها و کسب بازدهی در بازار‌های مالی مهیاست، اما آنچه مشاهده می‌شود، تشدید فشار فروش در معاملات روزانه و حاکمیت رفتاری مبتنی بر نوسان‌گیری در بورس تهران و فرابورس ایران است.

در حالی بورس تهران حجم عظیمی از پول که طی چند وقت گذشته جذب کرد را در پی افت‌های اخیر از دست داد که بررسی وضعیت حرکت بازار‌هایی نظیر دلار و سکه حکایت از این مهم دارد که جریان نقد به سمت این بخش تغییر مسیر نداده است. بازار‌های مسکن و خودرو نیز با تغییر چندانی به لحاظ قیمتی همراه نشده اند. از سویی میزان خروج منابع مالی افراد عمدتا حقیقی از بازار سهام در حدی نیست که بتواند وارد بازار‌های مذکور شود و تغییرات جدی را در این بخش ایجاد کند.

حال برای پول‌های خارج‌شده از بورس می‌توان ۲ سناریو تعریف کرد؛ نخست اینکه در کف حساب شرکت‌های کار گزاری پارک‌شده اند و عمدتا در انتظار بهبود شرایط در راستای بازگشت مجدد به گردونه معاملات بازار هستند. این رویداد می‌تواند نشان از وجود هراسی دسته جمعی در جریان دادوستد‌های بازار سهام داشته باشد. ترسی که در ابتدا زمینه فروش سهام و خروج پول از معاملات را فراهم کرد و در ادامه، نقدینگی با نشست در حساب کار گزاری‌ها جریان خرید و فروش‌ها را با تردید نگریست. احتمالا تا زمان بازگشت اعتماد به بازار به‌طور مکرر شاهد ورود و خروج‌هایی از پول باشیم که عمدتا با راهبرد نوسان گیری برای مدتی کوتاه دست به معامله در بورس می‌زنند. در صورت تداوم این رفتار از سوی بازیگران تالار شیشه‌ای طبعا شرایط معامله گری در بخش مولد برای سرمایه گذاران خرد و عمدتا کم‌تجربه سخت خواهد شد.

اما ردیابی سرنوشت پول خارج‌شده از بازار سهام در سناریویی دیگر به‌این‌ترتیب تعریف می‌شود؛ با توجه به عدم‌اقبال سایر بازار‌های مالی در جذب جریان نقد، حال منابع بورسی در فضای اقتصاد کشور به نقدینگی سرگردانی مبدل شده‌است که می‌تواند پیامد‌های ناگواری را به‌همراه داشته باشد.

در شرایطی که سرمایه گذار بخش عمده منابع مالی خود را به دلیل عدم‌اطمینان نسبت به چرخه سیاستگذاری‌ها و نبود چشم انداز حتی چند‌روزه در فضای اقتصادی نزد خود نگه داری می‌کند و ترجیح می‌دهد تا زمان بازگشت ثبات دست به‌عصا حرکت کند، احتمالا در این حالت شاهد عدم‌بهبود بورس و افزایش سطح انتظارات تورمی در سطح جامعه باشیم. در روزی که سپری شد، ارزش معاملات خرد (سهام و حق‌تقدم) به رقمی بالغ بر ۶‌هزار و ۹۹۹‌میلیارد‌تومان رسید.

در این میان شاهد خروج یک‌هزار و ۸۷‌میلیارد‌تومانی منابع اشخاص حقیقی از بورس تهران بودیم. در آن‌سوی بازار، ارزیابی وضعیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری نظیر درآمد ثابت ها، مختلط و سهامی حکایت از این مهم دارد که در ششم خرداد ماه ۸۰‌میلیارد‌تومان خروج پول در این بخش به‌ثبت رسیده‌است. صندوق‌های درآمد ثابت بورس و فرابورس نیز در مجموع ۱۱۴‌میلیارد‌تومان فرار پول را تجربه کردند. آمار فوق تداوم خروج پول از بازار سهام و صندوق‌های سرمایه‌گذاری را به تصویر می‌کشد. حال بررسی وضعیت بازار‌های موازی و عدم‌تحرک خاص در این بخش می‌تواند سناریو‌های مطرح‌شده مذکور را قوت بخشد.