دلایل لغو ناگهانی آزمون آیلتس و حواشی آن

اقتصاد۲۴-روز شنبه، هفتم مرداد ماه ۱۴۰۲، برگزاری آزمون آیلتس در هتل اوین تهران از سوی سازمان سنجش لغو شد. شنیده‌ها حاکی از این است که این آزمون در دیگر مراکز برگزاری در کشور هم لغو شده است. بنا به اعلام سنتر‌های برگزارکننده و تأیید برخی از شرکت‌کنندگان، دلیل لغو این آزمون، لو رفتن سؤالات بوده است.

سازمان سنجش آموزش کشور نیز طی بیانیه‌ای این اتفاق را تأیید و اعلام کرد: در ساعات منتهی به برگزاری آزمون مورخ ۷ مرداد ۱۴۰۲ (۲۹ جولای ۲۰۲۳)، بر اساس گزارش ناظرین این سازمان به دلیل افشای سؤالات و با هدف حفظ سلامت آزمون، پیشگیری از تقلب و تخلف و جلوگیری از تضییع حقوق داوطلبان، آزمون مذکور با اطلاع مؤسسه IDP لغو شد. داوطلبان می‌توانند با مراجعه به مراکز مجری برگزاری آزمون نسبت به دریافت هزینه آزمون و یا انتخاب تاریخ جدید اقدام کنند.

در همین خصوص پوریا پاشازاده، از مدرسان زبان انگلیسی و به عنوان معلم ESL و آیلتس اینستراکتر (IELTS Instructor) با سابقه تدریس در ایران، استانبول و کانادا، اظهار داشت: «لغو ناگهانی آزمون آیلتس در ایران اتفاق تازه‌ای نیست؛ همانطور که سال‌ها قبل هم اخلال و بی‌نظمی در روند اجرای آزمون آیلتس، موجب لغو و بی‌اعتبار شدن این آزمون شد. بنا به گفته سازمان سنجش، هدف از وقفه کوتاه‌مدتی که از اواخر سال گذشته تا اوایل سال جاری در برگزاری آزمون آیلتس پیش آمد، این بود که سطح برگزاری، کیفیت و سلامت آزمون ارتقا یابد، اما با وجود این بازنگری‌ها و یک دوره محرومیت از شرکت در آزمون برای متقاضیان، نه‌تن‌ها هیچگونه ارتقایی حاصل نشد، بلکه تجربه تلخ اخلال در روند برگزاری آزمون بار دیگر تکرار شد.»

ماجرای لغو موقت برگزاری آزمون آیلتس در ایران چه بود؟

اواخر دی ماه سال گذشته به دستور سازمان سنجش کشور، برگزاری آزمون آیلتس در ایران تا اطلاع ثانوی ممنوع اعلام شد. مؤسسات برگزارکننده آزمون آیلتس در ایران هم همزمان اعلام کردند که «عطف به دستور سازمان سنجش کشور، مورخ ۲۱ دی ماه ۱۴۰۱ به شماره ۶۵۳/س/م تمام آزمون‌های آیلتس در سراسر کشور از اسفندماه تا اطلاع ثانوی برگزار نخواهد شد.»

چندی بعد و اوایل اسفند ماه ۱۴۰۱، در اطلاعیه بعدی سازمان سنجش آموزش کشور درخصوص نام‌نویسی مجدد آزمون آیلتس اعلام شد: «براساس هماهنگی‌های صورت گرفته با سازمان IDP، نام‌نویسی آزمون آیلتس کاغذی از ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۲ (اول می ۲۰۲۳) و آزمون آیلتس کامپیوتری از ۲۱ فروردین سال ۱۴۰۲ (دهم آوریل ۲۰۲۳) از طریق درگاه اطلاع‌رسانی سازمان سنجش آموزش کشور انجام می‌شود.»

ساختار برگزاری آزمون آیلتس، پیش و پس از نظارت مستقیم سازمان سنجش

پاشازاده ضمن توضیح کلی در خصوص روند آزمون آیلتس و نحوه اجرای آن می‌گوید: «این توضیحات مبنی بر این است که از ابتدای سال جاری مقرر شد که متولی برگزارکننده آزمون آیلتس از صفر تا صد، خودِ سازمان سنجش باشد [به عبارتی ایجنت آی‌دی‌پی باشد]و مؤسسات برگزارکننده این رویداد، زیرمجموعه سازمان سنجش قرار بگیرند. درواقع با ورود و نظارت مستقیم سازمان سنجش، فقط ساختار برگزاری این آزمون دچار تغییر شد. البته شایعات دیگری هم در این راستا وجود دارد که من به شخصه از صحت آن اطمینان ندارم؛ اما گفته می‌شود به سبب «عدم موافقت آی‌دی‌پی با درخواست افزایش حق کمیسیون از سوی سازمان سنجش آموزش کشور»، سازمان سنجش برای مدت کوتاهی برگزاری آزمون آیلتس در ایران را لغو کرد و در نهایت تصمیم گرفت ساختار برگزاری آزمون آیلتس را عوض کند.

بیشتر بخوانید:توضیح سازمان سنجش در مورد علت لغو آزمون آیلتس

سیستم امتحان آیلتس تا سال قبل به این شکل بود که ما مؤسساتی را داشتیم که زیرمجموعه سازمان IDP استرالیا بودند و به نمایندگی از این سازمان، به طور مستقیم آزمون آیلتس را در ایران برگزار می‌کردند. اینکه پیش‌تر نقش دقیق سازمان سنجش در این ماجرا چه بود، خیلی مشخص نیست؛ اما به نوعی سرپرستی (سوپر وایزینگ) این مؤسسات را به عهده داشت، زیرا بخشی از روند تمام آزمون‌های معتبری که در ایران برگزار می‌شود، به سازمان سنجش مربوط است؛ همچون دیگر آزمون‌های تخصصی زبان انگلیسی مانند «تولیمو (TOLIMO)» که برای متقاضیان آزمون فوق لیسانس و دکتری مناسب است. با قانون جدیدی که روی کار آمد، صفر تا صد روند آزمون آیلتس تحت نظارت سازمان سنجش آموزش کشور انجام می‌شود؛ حتی برای برقراری ارتباط با آی‌دی‌پی استرالیا نیز می‌بایست از درگاه سازمان سنجش اقدام کرد.»

لغو ناگهانی آزمون آیلتس در ایران اتفاق تازه‌ای نیست

این مدرس با اشاره به سابقه‌دار بودن لغو آزمون آیلتس در ایران، تعریف می‌کند: «حدود چهار سال پیش برای یکی از شاگردان من هم اتفاقات ناخوشایندی اعم از جابه‌جایی در مراحل آزمون و پس و پیش شدن بخش‌های مختلف امتحان پیش آمد که به طور کل توالی استاندارد آزمون را زیر سؤال برد و در نهایت منجر به توقف آزمون در حین برگزاری و نیمه‌کاره گذاشتن آن شد که مشابه اتفاق اخیر است. به عبارتی لغو آزمون آیلتس در ایران تجربه جدیدی نیست. هرچند با اعتراض شرکت‌کنندگان، تمهیداتی به منظور جبران این اتفاق لحاظ شد و بخشی از نمره آزمونِ لغوشده به داوطلبان تعلق گرفت، اما مجموع این وقایع سبب بی‌اعتبار شدن یک آزمون مهم و سرنوشت‌ساز می‌شود.»

چه کسی پاسخگوی زحمات بربادرفته شرکت‌کنندگان است؟

او ادامه می‌دهد: «در پی آن اتفاق عده‌ای از شرکت‌کنندگان به سازمان سنجش اعتراض کردند و قرار شد که آزمون دیگری برای آن گروه طراحی شود. فاجعه اصلی در این قبیل تجربیات این است که در این میان افرادی هستند که ددلاین‌های نزدیکی برای مهاجرت دارند که نمی‌شود کاری با آن کرد و طراحی آزمون مجدد با توجه به طولانی بودن پروسه ثبت‌نام، تصحیح و اعلام نتایج عملاً برای آن‌ها بی‌فایده است. چنین اتفاقاتی به سادگی، تمام زحمات، برنامه‌ریزی و آینده افراد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. آیا سازمان سنجش، به غیر از طراحی مجدد آزمون، چاره دیگری هم برای این موضوع اندیشیده است؟

یا در سال ۲۰۲۰ که آیلتس من منقضی شده بود و به منظور سفر به کانادا، برای شرکت در آزمون آیلتس ثبت‌نام کردم؛ اما مدتی پس از ثبت‌نام اعلام شد به علت شیوع بیماری کووید-۱۹، آزمون‌های آیلتس در ایران برگزار نمی‌شود. ضمن اینکه در آن دوره جایگزین معتبری هم برای این آزمون وجود نداشت. این درصورتی است که حتی در اوج کرونا، آزمون آیلتس در کشور‌هایی مثل امارات و ترکیه با رعایت کامل پروتکل‌های بهداشتی درحال برگزاری و اجرا بود، اما در ایران ترجیح دادند به طور کل برگزاری آزمون را لغو کنند.»

روند بازنگری به منظور کاهش احتمال تقلب با شکست مواجه شد

غلامرضا یادگارزاده، رئیس مرکز المپیاد دانشجویی و امور آزمون‌های بین‌الملل سازمان سنجش آموزش کشور، پیش‌تر و در طی بیانیه سازمان سنجش در توجیه توقف برگزاری آزمون آیلتس در اسفندماه سال گذشته و ازسرگیری آن اظهار کرده بود که در طول این وقفه، بازنگری‌هایی اعم از «نظارت و تذکر به مراکز برگزاری آزمون، پیگیری قانونی موارد تقلب و افشای سؤال، مذاکره با مؤسسه IDP و تلاش برای عمل به مفاد قانون، صیانت از حقوق داوطلبان، تضمین سلامت آزمون و هم‌چنین رفع انحصار و تسهیل رقابت به منظور پایان دادن به مشکلات و حواشی آزمون آیلتس» صورت گرفته است. با این تفاسیر می‌توان دریافت که این وقفه به جهت ارتقای کیفیت آزمون و کاهش تخلفاتی اعم از افشای سؤالات و تقلب پیش آمده بود، اما پرسشی که در این راستا مطرح می‌شود این است که آیا به طور کل امکان و سابقه تخلف و تقلب در چنین آزمونی وجود دارد؟

پاشازاده در پاسخ به این پرسش می‌گوید: «بله، متأسفانه دیدگاه شرکت‌کنندگان به این قبیل آزمون‌ها به مثابه یک سد است و ترس از عدم موفقیت در این آزمون، آن‌ها را به فکر دور زدن و کشف راه در رو وامی‌دارد. حتی بار‌ها به خود من هم پیشنهاد شد که در ازای دریافت مبالغ بالا، به جای فرد دیگری امتحان بدهم. سال‌ها قبل شاید این کار از طریق گریم چهره و جعل اطلاعات ممکن بود، اما خوشبختانه امروزه به کمک اسکن‌های بایومتریک (فناوری امنیتی تشخیص، تعیین و تأیید هویت به‌وسیله خصوصیات فیزیکی و رفتاری) این اتفاقات تا حد چشمگیری کاهش یافته است.»

تقلب در آزمون‌های سنجش، سابقه دیرینه دارد

او ادامه می‌دهد: «در خصوص اتفاقی که اخیراً در روز برگزاری آزمون آیلتس افتاده و به نوعی یک تقلب محسوب می‌شود، باید گفت سازمان سنجش آنطور که باید و شاید در حفظ و نگهداری از سؤالات و برگزاری سالم آزمون‌ها کوشا نبوده است. قصه تکراری «لو رفتن سؤالات» چه در کنکور و چه در سایر آزمون‌ها همواره پابرجا بوده و هست؛ همانطور که در اتفاق اخیر شاهد آن بودیم. مقصر افشای سؤالات در آزمون اخیر، سازمان سنجش و کم‌کاری از سوی این سازمان است. به گمان من این اتفاق یا ناشی از ضعف امنیت درگاه و بانک اطلاعاتی سازمان سنجش است که امکان هک و دسترسی به سؤالات را تسهیل می‌کند و یا ممکن است افشای اطلاعات از سوی یکی از کارمندان سازمان صورت گرفته باشد. کما اینکه این سازمان در لو رفتن سؤالات کنکور هم سابقه دیرینه‌ای دارد.

وقتی یک سازمان خود را متولی برگزاری امری می‌داند، باید تمهیدات لازم را هم از پیش بیندیشد. سازمان سنجش جهت توجیه لغو آزمون در تاریخ هفتم مرداد ماه، در بیانیه اخیرش عملاً اعلام کرد که برای جلوگیری از تقلب و ارتقای امنیت آزمون، تصمیم بر این شد که آزمون لغو شود. کدام امنیت؟ امنیت می‌بایست پیش‌تر تأمین می‌شد.»