ذلت دولت روحانی، افتخار دولت رئیسی شد!

اقتصاد۲۴-هفته گذشته ایالات متحده آمریکا و ایران به توافقی برای تبادل زندانی در ازای آزاد شدن بخشی از اموال بلوکه‌شده ایران در خارج از کشور دست پیدا کردند و قرار شد بدهی‌های کره جنوبی به ایران به حسابی در قطر منتقل شود و ایران از این پول‌ها برای خرید کالا‌های بشردوستانه غیر تحریمی استفاده کند؛ توافقی که مشابه آن در حاشیه توافق هسته‌ای برجام در سال ۲۰۱۵ به انجام رسیده بود با این تفاوت که بدهی‌های آمریکا به ایران نه به صورت نسیه و با واسطه یک کشور ثالث، که به صورت نقد با هواپیما به ایران منتقل شد و ایران قادر بود از این سرمایه برای هر هدفی که مد نظر داشت استفاده کند. پول‌هایی که تنها بخشی از آن در همان زمان صرف خرید هواپیما از فرانسه و نوسازی ناوگان هوایی کشور شد.

توضیحات داده شده برای هر بیننده‌ای که اطلاعات پایه‌ای از اخبار سیاست خارجی ایران داشته باشد، بدهی است. اما ظاهرا رسانه‌ها و افراد نزدیک به دولت ترجیح دادند بدیهیات را نادیده بگیرند و جوری وانمود کنند که گویی این توافق، شق‌القمر ابراهیم رئیسی است.

خبرگزاری فارس، مشرق نیوز، کیهان، تسنیم و دیگر رسانه‌های اصولگرا سه روز گذشته را صرف دستاوردسازی برای دولت ابراهیم رئیسی کرده‌اند. کلیدواژه همه آن‌ها در توضیح توافق تبادل زندانی با آمریکا «عصبانیت اصلاح‌طلبان» از توافق است. استدلال این رسانه‌ها در توجیه این ادعا این است که چرا رسانه‌های اصلاح‌طلب و شخصیت‌های حقیقی این جریان از توافقی که به ازای آزادی پنج زندانی آمریکایی به اتهام جاسوسی، ۶ میلیارد دلار ارز بلوکه شده ایران در کره جنوبی را به حسابی در قطر واریز کرده خوشحال نیستند؟

پاسخ به این سوال هم در زمره توضیح درباره سفید بودن ماست، اما به دو دلیل اصلاح‌طلبان اشاره می‌کنیم: نخست اینکه سیاست «یک بام و دو هوا» در حاکمیت خسته‌کننده شده است. سال‌های گذشته بودجه قابل توجهی از بیت‌المال در صدا و سیما و رسانه‌های حاکمیتی صرف حمله به توافق تبادل زندانی در دولت حسن روحانی شده است.

سریال گاندو با محوریت تخطئه دولت روحانی برای آزادی «جیسون رضاییان» روزنامه‌نگار واشنگتن پست در ایران در ازای آزادی چند ایرانی و پول‌های بلوکه شده ایران در آمریکا ساخته شد. در این سریال دولت روحانی به دلیل آزادی یک زندانی دو تابعیتی متهم به جاسوسی، غربگرا، دست‌نشانده و بی‌غیرت معرفی شد. کیهان در گزارشی نوشت «آمریکا توانست با توجه به انفعال دستگاه دیپلماسی ایران» از ماجرای جیسون رضاییان به مثابه ابزار فشاری بر ایران استفاده کند.

بیشتر بخوانید:نشانه های پنهان تبادل زندانیان دوتابعیتی و دورنمای مذاکره ایران و آمریکا

افرادی نظیر علی باقری کنی که زمانی «امضای کری تضمین است» را از قول محمدجواد ظریف مورد تمسخر قرار می‌دادند، این بار در توضیح فرآیند آزادسازی پول‌های ایران در کره جنوبی به «تضمین آمریکا» تکیه کرده‌اند و اعلام کردند «ایران تضمین لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود را دریافت کرده است.»

همین رسانه‌ها و افراد که خشم جمهوری‌خواهان از برجام و سیاست‌های بایدن برای احیای این توافق را نادیده می‌گرفتند، در سه روز گذشته با چراغ قوه به دنبال اعلام مواضع جمهوری‌خواهان در انتقاد از توافق دولت رئیسی برای آزادسازی پول‌های ایران در ازای تبادل به اصطلاح جاسوسان می‌گردند.

رسانه‌هایی نظیر جهان‌نیوز وابسته به علیرضا زاکانی شهردار تهران که زمان آزادی جیسون رضاییان را زمینه‌ساز «پایین آمدن هزینه جاسوسی در ایران» توصیف می‌کردند، این بار تبادل جاسوسان با پول ایران را «توافق بدون باج» خوانده‌اند که منجر به «عصبانیت غربگرا‌های داخلی» شده است.

نکته جالب اینکه نزدیکان دولت رئیسی در مواجهه با موضوع مبادله زندانیان، دست به اقدام جالبی زده‌اند و تلاش کردند که سابقه نقد «تبادل زندانیان» را پاک کنند؛ از جمله علی نادری مدیرعامل خبرگزاری ایرنا که توییت شش سال پیش خود درباره مبادله جیسون رضاییان را پاک کرد، اما کاربران شبکه‌های اجتماعی از آن اسکرین‌شات گرفته بودند!

آیا فکر می‌کنید رسانه‌های وابسته از این قیاس ساده بی‌اطلاعند؟ پاسخ احتمالا منفی است. خبرگزاری فارس در گزارشی که روز یکشنبه منتشر کرده از قول یک «مقام ارشد امنیتی» به تفاوت تبادل زندانیان انجام شده با آمریکا در این دوره و تبادل سال ۹۴ در حاشیه توافق هسته‌ای اشاره کرده و گفته «پرونده تبادل زندانیان در سال ۹۴ با اصرار طرف آمریکایی و همراهی کامل دولت وقت، از ضمایم نانوشته برجام بود. در واقع شرط لازم برای توافق بر سر برجام را تبادل زندانیان قرار دادند، ولی این دوره، تبادل، پرونده مستقلی بود.»

ظاهرا دولتی که دو سال است با وجود تمایل (دست‌کم در دستگاه دیپلماسی)، موفق به احیای برجام نشده، از اینکه به توافقی بدون رفع تحریم‌ها دست پیدا کرده خوشحال است! این مقام امنیتی یه اشاره ناقص دیگر هم به پول‌های آزاد شده کرده و گفته «حجم پول آزاد شده از ایران در این دوره ۴تا ۵ برابر دفعه گذشته است»، اما نگفته که این حجم پول صرفا برای واردات کالا‌های غیر تحریمی و با نظارت آمریکا باید هزینه شود.

مقام امنیتی ادعای عجیب دیگری هم کرده و گفته «ایده آزادی منابع مالی ایران در ازای آزادی زندانیان» در دوره گذشته توسط یکی از کارشناسان جوان امنیتی مطرح شده، اما با استقبال دولت قبل مواجه نشده! و «دموکرات‌ها در سکوت خبری پذیرفتند که آن را اجرا کنند.» این مقام امنیتی گفته «زندانیانی که این بار مبادله شدند، دوره محکومیت‌شان را در ایران سپرده کرده بودند.»

سخنان این مقام امنیتی در حالی است که طبق اعلام قوه قضاییه، «سیامک نمازی» سال ۲۰۱۶ به ده سال زندان محکوم شده و تا سال ۲۰۲۶ باید در زندان می‌ماند. «مراد طاهباز» بهمن ۱۳۹۸ به ده سال زندان محکوم شد و تا سال ۱۴۰۸ محکوم به حبس بود. «عماد شرقی» یک سال بعد یعنی سال ۹۹ به اتهام جاسوسی بازداشت و به ده سال حبس محکوم شد و متعاقبا تا سال ۱۴۰۹ باید در زندان می‌ماند.

جالب‌تر اینکه دولت ابراهیم رئیسی چند ماه پیش پدر سیامک نمازی، باقر نمازی را که سال ۱۳۹۵ به اتهام جاسوسی بازداشت و به ده سال حبس محکوم شده بود بدون هیچ چشم‌داشتی با عنوان «اقدام بشردوستانه» آزاد کرده بود. تصور اینکه این اتفاق در دولت‌های میانه‌رو و اصلاح‌طلب رخ می‌داد مو را به تن هر مخاطبی راست می‌کند.

مخلص کلام اینکه هیچ ایرانی از باز شدن یک روزنه هرچند کوچک تنفسی برای کشور در شرایطی که همه روزنه‌های امید را مسدود کرده‌اند ناراحت و عصبانی نمی‌شود. آنچه موجب خشم مردم است، استاندارد‌های دوگانه، دستاوردسازی‌های بی در و پیکر و دروغ‌های گوبلزی است.